V4 - TH 6 - M&M - BS2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

thema 6 - mens en milieu

BS 2 

voedselproductie

Leerdoelen BS 2

Begrippen BS 2

voedselproductie uitspoeling

eutrofiëring 

waterbloei 

bestrijdingsmiddelen

resistent

persistent

accumulatie 

chemische bestrijding 

biologisch afbreekbaar

mechanische bestrijding

veredeling 

biologische landbouw

biologische bestrijding 

overbevissing

voedselproductie

het begint met de groei van planten:

- die hebben bouwstoffen nodig

- deze komen o.a. uit de grond

- na de oogst is minder aanwezig

-> dit wordt weer aangevuld d.m.v.

mest 

voedselproductie

daarnaast: 

worden de gewassen 

beschermd tegen ziektes/ vraat

-> bestrijding

chemisch/ mechanisch / biologisch

voedselproductie

hoe wordt er voedsel geproduceerd? 

-> kleine veldjes met verschillende 

gewassen

-> grote velden met 1 gewas 

Monocultuur

Wisselcultuur

Intensieve veehouderij

Biologische veehouderij

voedselproductie

bemesting: 

aanvullen van o.a. benodigde

bouwstoffen zoals mineralen 

Bemesting

Abiotische omstandigheden die geregeld worden:  

- bodembewerking

- bescherming tegen ziekten en plagen 

- voedingsstoffen in de bodem

Voedingsstoffen verdwijnen doordat:

1. gewassen van het land weggehaald worden

2. door regen op een kale bodem mineralen uitspoelen naar diepere lagen.

Oplossing: bemesten

kunstmest (NO3 of PO4) of stalmest

Stalmest wordt door reducenten afgebroken, zodat de mineralen beschikbaar komen voor de planten.

Effeciënte landbouwmethoden verbouwen in monocultuur: op een grote oppervlakte staat één soort gewas.  Nadeel plaagvorming en ziektes

Een plaag kan ontstaan door: 

1 groot voedselaanbod 

2 ontbreken van natuurlijke vijand

eutrofiëring/vermesting

Door teveel mineralen (stikstof en fosfaat) 

kunnen algen heel goed groeien.

Er komen teveel mineralen in het water door o.a. (over)bemesting van het land en doordat de industrie water met mineralen loost in het oppervlaktewater.

Algenbloei

Door een toename van nitraat 
en fosfaat in het water groeien algen 
goed. 

De dikke laag algen in het water 
zorgt ervoor dat minder zonlicht 
doordringt in het water.

hoe staat dit allen in verband?

GEVOLGEN

1. Veel algen
2. Weinig zonlicht (fotosynthese) doordringt het water
3. Planten sterven
4. Water wordt troebel (roofvissen kunnen niet jagen/prooi niet zichtbaar)
5. Algen sterven
6. Een toename van het aantal reducenten 
7. Organisch materiaal wordt aeroob omgezet 
8. Afname van het zuurstofgehalte in het water

voedselproductie

daarnaast: 

worden de gewassen 

beschermd tegen ziektes/ vraat

-> bestrijding

chemisch/ mechanisch / biologisch

Chemische bestrijding

Chemische bestrijdingsmiddelen (gif), heten over het algemeen pesticiden

- Insecticiden - tegen insecten

- Herbiciden - tegen onkruid

Voordelen: snel, goedkoop, effectief

Nadelen: Persistentie, resistentie, niet soort-specifiek, komt in drink- en grondwater terecht. 

Afvoer van pesticiden

Pesticiden komen deels in het oppervlaktewater terecht. Een ander deel komt in het grondwater en zodoende in ons drinkwater.

Pesticiden

Pesticiden zijn ook persistent: 

ze worden niet of nauwelijks langs natuurlijke weg afgebroken. 

Gevolg accumulatie:

Resistentie

Het ontstaan van resistentie

bestrijding zonder gif

kan via:

mechanische bestrijding

of

biologisch: 

met behulp van natuurlijke vijanden van wat er besteden moet worden

Bestrijding van plagen

• mechanisch: het vangen of wegjagen van dieren. Door gewenning wordt dit minder effectief.
• chemische bestrijding: pesticiden (herbiciden en insecticiden

Deze zijn erg effectief, maar:

- niet soort-specifiek, dus nuttige dieren gaan ook dood

- organismen kunnen resistent (ongevoelig) voor gif worden

mechanische bestrijding

Biologische landbouw

Door in een cyclus verschillende gewassen te verbouwen, wordt uitputting van de bodem voorkomen en is er een kleinere kans op een plaag.

Dieren krijgen voldoende ruimte, biologisch geteeld voer zonder standaard antibiotica.

Methoden voor verbetering van organismen

• veredelen of fokken: nakomelingen met de meest gunstige eigenschappen worden geselecteerd om verder te kruisen. Hierdoor worden de meest gunstige eigenschappen in de nakomelingen gekregen.

• recombinant DNA technieken: DNA wordt ingebracht, eventueel van een ander soort, om de gewenste eigenschappen te krijgen, bijv resistentie bij planten.

Plantenveredeling

Veredeling

Genetische modificatie

Kunstmatige selectie en veredeling

Fokken

Bij dieren wordt kunstmatige inseminatie toegepast om goede eigenschappen door te geven of IVF, waarbij veel draagkoeien gebruikt worden om veel nakomelingen van een goede stier en een goede koe tegelijkertijd te krijgen.

opdrachten uit het boek

BS 2 -> 

basis: 16 t/m 27

verdieping: 28

Testjezelf: BS2

https:

Nog een extra video over

diverse vormen van landbouw en visserij

oefenen op biologiepagina 

https: