V3X boek-so 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

boek-so 5

les 1 (donderdag 18 juni): slide 2 tot en met 23

les 2 (maandag 22 juni): slide 24 tot en met 32

Fictie

- Genres (niet in methode NN)

- Personages (blz. 43)

- Perspectieven (blz. 43)

- Thema (blz. 131)

Bedoeling van fictie

• meeleven met personages
• nadenken over de wereld/ zichzelf
• nadenken over het onderwerp
• genieten van de schrijfstijl
• ontspanning

Personages

*hoofdpersoon

*bijpersonen

Hoofdpersoon

Een hoofdpersoon herken je aan de volgende dingen:

- wordt uitgebreid beschreven

- het grootste deel 'beleef' je vanuit de ogen van dit personage

- het doel van het boek is het oplossen van een groot probleem of een belangrijke opdracht van dit personage

- wordt een round character genoemd.

Bijfiguren

Een bijfiguur herken je vaak als volgt:

- Wordt eenvoudig beschreven, summier, wel aandacht voor het uiterlijk. 

- Is vaak of leuk of niet, slecht of goed: ze helpen de hoofdpersoon of JUIST niet. 

- Zijn vaak een stereotype, oftewel een flat character.

Personages beschrijven en karakterontwikkeling

Je kunt personages beschrijven aan de hand van:

- Uiterlijk

- Kenmerken (geslacht, leeftijd, gezondheid, achtergrond)

- Karaktereigenschappen

- Relaties met andere personages

Karakter

Komt vaak voor in het verhaal

Maakt een karakterontwikkeling door

Type

Is een bepaald soort mens

Maakt geen karakterontwikkeling door

Helper

helpt de hoofdpersoon het probleem op te lossen.

Tegenstander

maakt het de hoofdpersoon moeilijk

Bijfiguren

Maak een sociogram

Een sociogram is een schema waarin je alle personages in hun relatie tot de andere personages laat zien. Als je in een zoekmachine 'sociogram' intypt en zoekt naar afbeeldingen, kun je veel verschillende voorbeelden zien. 

Maak nu eens een sociogram van de personages uit het boek dat jij aan het lezen bent. Wees zo volledig mogelijk.   

Lever in via Teams.

Perspectieven

Perspectief: een punt van waaruit iemand naar iets kijkt of waarneemt

Perspectief

Bepaalt de visie op gebeurtenissen en personages

De lezer / kijker kun je manipuleren.

Ik-perspectief

• Een 'ik' beleeft het verhaal
  

Alwetende verteller

•  weet alles (over personages en afloop)
• geeft commentaar
• richt zich tot de lezer
  

Personaal perspectief

• Een 'hij/zij' beleeft het verhaal
  

Meervoudig perspectief

• wisselend perspectief vanuit meerdere personen

Welk vertelperspectief wordt gebruikt?

"Vanaf dat moment was er altijd wel iemand van de familie bij me in de buurt. Alsof mijn vader instructies had gegeven om me in de gaten te houden. Vooral mijn broer, die normaal nooit interesse in mijn leven heeft, hing opvallend vaak bij mij in de buurt rond."

Uit: Paradise Now van Anouk Saleming

Welk perspectief heb je net gelezen in 'Paradise Now'?

1. ik-perspectief
2. personaal perspectief
3. alwetende verteller
4. meervoudig perspectief

Welk vertelperspectief wordt gebruikt?

"Melle had geleerd dat oplossingen vaak vlak voor je neus liggen. En jawel, hij zag zijn redding aan de overkant van de straat staan. Of beter: hij rook hem. Een vrachtwagen was het, met aan de achterkant een metalen laddertje. Als hij de chauffeur kon overhalen om een paar meter verder te rijden, dan kon hij erop klimmen om zijn beanie te pakken."

Uit: De vlucht van de kraanvogel  van Danny de Vos

Welk perspectief heb je net gelezen in 'De vlucht van de kraanvogel'?

1. ik-perspectief
2. personaal perspectief
3. alwetende verteller
4. meervoudig perspectief

1. Wie is / zijn de hoofdperso(o)n(en)?

2. Wie is / zijn de bijfigu(u)r(en)?

3. Vanuit welk perspectief zie je het fragment?

4. Noteer nu vanuit welk perspectief je eigen boek is geschreven. Is de verteller betrouwbaar?

Thema

Meestal in een paar woorden of een zin weer te geven.

Is eigenlijk de kortste samenvatting die je van het boek kunt geven.

Welke van de onderstaande uitspraken klopt?

1. Het thema van een verhaal is een terugkerend element.
2. Het thema van het verhaal is het abstracte begrip waar het verhaal om draait.
3. Het thema van het verhaal is een tastbaar begrip in het verhaal met een betekenis.
4. Het thema van het verhaal is datgene wat de hoofdpersoon wil bereiken.

Wat is het thema van het door jou gelezen boek voor boek-so 5?

Argumenten

Er zijn veel verschillende soorten argumenten te geven bij jouw oordeel over het boek. De uitleg hierover vind je op de volgende slides.

Soorten argumenten (1)

• Realistische argumenten: over de personages en gebeurtenissen in relatie tot de werkelijkheid. Is het verhaal geloofwaardig, komen de personages levensecht over, zijn de gebeurtenissen voorstelbaar?
• Emotieve argumenten: over de gevoelens die de tekst bij de lezer oproept. Raakt het verhaal je? Hoe komt de sfeer van het verhaal over? Je gebruikt in je argumentatie bijvoorbeeld woorden als beklemmend, meeslepend, fascinerend, aangrijpend, verrassend, ontroerend. 

Soorten argumenten (2)

• Morele argumenten: over normen en waarden. Wat is je oordeel over het standpunt dat of de houding die personages innemen? Hoe reageren personages op gebeurtenissen? Handelen zij goed/slecht? Keur je hun handelen goed of af, en waarom? Word je geïnspireerd na te denken over de normen en waarden van het verhaal?
• Structurele argumenten: over de opbouw van het verhaal. Wat vind je van de vorm/opbouw van het verhaal? Je gebruikt in je argumentatie woorden als: samenhangend, eenheid, uitgebalanceerd, complex.
  

Soorten argumenten (3)

• Stilistische of esthetische argumenten: over de stijl en formulering. Vind je het verhaal mooi, origineel, slap, of clichématig? Wat vind je van het literair taalgebruik: beeldspraak, stijlmiddelen, woordgebruik?

Schrijf een beoordeling over het boek dat je hebt gelezen voor boek-so 5. Gebruik hiervoor minimaal twee verschillende soorten argumenten (zie voorgaande slides)