bs 3.2 Genen 3M bvj max 2023

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Basisstof 3.2 Genen

Log in. En leg klaar schrift en pen.

Het Genotype is

1. het uiterlijk, dat wat je ziet (de waarneembare) eigenschappen van een organisme
2. Alle informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme
3. een sproet
4. een piercing

Wat is het fenotype?

1. De samenstelling van genen
2. De eigenschappen die tot uiting komen
3. De eigenschappen die niet tot uiting komen
4. De samenstelling van fenen

Je fenotype kan veranderen

1. doordat je je haar verft
2. doordat je bruin wordt in de zon
3. nee dat kan niet

Wat bepaalt je fenotype?

1. Alleen het genotype
2. Alleen omgevingsfactoren
3. Genotype en omgevingsfactoren

Bevat een eicel genenparen?

1. ja, van elk gen
2. ja, maar alleen van de helft van de genen
3. ja, van bepaalde genen
4. nee

Geslachtscellen bevatten

1. 23 chromosomen
2. 34 chromosomen
3. 46 chromosomen
4. 92 chromosomen

De informatie op chromosomen voor één erfelijke eigenschap

1. is een fenotype
2. is een gen
3. is een chromosoom

De informatie voor alle erfelijke eigenschappen noemen we

1. Genotype
2. Fenotype

Welke geslachtschromosomen kunnen niet voorkomen

1. Gewone lichaamscel
2. Geslachtscel

Welke geslachtschromosomen kan een man doorgeven aan zijn kinderen?

1. Alleen Y
2. Alleen X
3. X of Y

Heeft een vlinder hetzelfde fenotype als de rups waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?

1. alleen hetzelfde fenotype
2. alleen hetzelfde genotype
3. zowel hetzelfde fenotype als hetzelfde genotype

Is het genotype van deze persoon veranderd? En het fenotype?

1. Beide zijn veranderd
2. Geen van beide is veranderd
3. Alleen genotype is veranderd
4. Alleen fenotype is veranderd

Hebben deze mensen hetzelfde genotype en fenotype?

1. Zelfde genotype / zelfde fenotype
2. Zelfde genotype / verschillend fenotype
3. Verschillend genotype / zelfde fenotype
4. Verschillend genotype / Verschillend fenotype

3.2 Genen

De doelen!

1. Je weet wat een homozygoot genotype is en wat een heterozygoot genotype is.
2. Je weet wanneer een gen dominant is en wanneer een gen recessief is.
   wat onderstreept staat schrijf je op
   

Nieuwe woorden:

Voor elke eigenschap heb je een gen.

Een gen kan variëren. Zo'n variant wordt een allel genoemd.

Je hebt dus een 2 genen per eigenschap: 1 van vader en 1 van moeder

voorbeeld: gen voor eigenschap haarkleur.

allel kan zijn zwart, blond , bruin, rood

Inzoemen

Dna

Allel

Stijl of krullen?

De genen zijn gelijk. 

Gen van je vader = steil (allel)

Gen van je moeder = steil (allel)

> Homozygoot  voor deze eigenschap (2 zelfde allelen)

> Homo = gelijk

Stijl of krullen?

De genen zijn gelijk

Gen van vader = krullend (allel)

Gen van moeder = krullend  (allel)

> Homozygoot voor deze eigenschap 

Stijl of krullen?

De genen zijn ongelijk

Gen van vader = steil (allel)

Gen van moeder = krullend (allel)

> Heterozygoot voor deze eigenschap (2 verschillende allelen)

> Hetero = ANDERS

Stijl of krullen?

Blijkbaar is het gen van krullend haar sterker...

Gen voor krullen (allel) = dominant (STERKER)

Gen voor steil (allel) = recessief (ZWAKKER / VERLIEST)

Stijl of krullen?

Deze persoon is heterozygoot voor haarvorm

Het gen van krullend haar is dominant.

Dus:
Dominant allel overheerst

Recessief allel wordt onderdrukt

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). Deze genen zijn recessief.

Deze persoon is homozygoot recessief. 

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). De genen zijn dominant.

Deze persoon is homozygoot dominant.  

Dominant & recessief

• Sommige allelen zijn dominant
  en komen altijd tot uiting in het
  fenotype. Weergave met hoofdletter
  
  
• Recessieve allelen komen alleen tot
  uiting als er geen dominant allel is. 
  Weergave met kleine letter
   

Genenparen

- Van elk gen heb je twee allelen.

Homozygoot:
twee gelijke allelen, namelijk 2x blond

Heterozygoot:
twee ongelijke allelen, namelijk blond & bruin

Van fenotype naar genotype

Homozygoot krul = AA

Homozygoot steil = aa

Heterozygoot = Aa

Gebruik duidelijke letters Aa, Bb, Dd, Ff, Ee, Qq, Gg 

basisstof 2 genen

opdrachten 1 tm 7

nu een paar vragen over de nieuwe stof!

Welke kleur ogen heeft de persoon met chromosomenpaar 1?

1. Bruine ogen
2. Blauwe ogen
3. Combinatie van bruin en blauwe ogen

Het gen voor blauwe ogen is recessief, dat voor bruine ogen is dominant. Hoe noem je het genotype van iemand met genotype aa.

1. Homozygoot dominant
2. Homozygoot recessief
3. Heterozygoot

Het gen voor blauwe ogen is recessief, dat voor bruine ogen is dominant. Wat is de oogkleur van iemand met genotype Aa.

1. Bruin
2. Blauw
3. Groen

Het allel voor een 'wipneus' (a) is recessief ten opzichte van het allel voor 'geen wipneus' (A).

Wat kan het genotype met een wipneus?

1. AA
2. Aa
3. aa
4. Alle 3 de opties kunnen

wat is een gen

1. een chromosoom dat 1 erfelijke eigenschap bevat
2. een chromosoom dat meer erfelijke eigenschappen bevat
3. een stukje dna dat 1 erfelijke eigenschap bevat
4. een stukje dna dat meerdere erfelijke eigenschappen bevat

Wat is een allel?

1. Een stukje DNA
2. Een stuk van een chromosoom
3. Een variant van een gen
4. Een variant van een chromosoom

3.2 Genen --> maken

maken 1 t/m 7 in je werkboek