SUB-les 6 woordenschat

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1-3

Woordenschat -> signaalwoorden

tekstverbanden

Lesinhoud

• Lesdoel
• Signaalwoorden
• Tekstverbanden
• Voorbeelden en opdrachten
• Aan het werk
• Bespreking lesdoel, afsluiting

Lesdoel

• Aan het eind van de les kun je tekstverbanden aanwijzen
• Aan het eind van de les weet je wat signaalwoorden zijn
• Aan het eind van de les heb je geoefend met verschillende soorten signaalwoorden en het toepassen hiervan in een tekst

Wat zijn signaalwoorden?

• Signaalwoorden geven een signaal aan de lezer: ‘Let op, er komt nu een nieuw 'onderwerp, of een argument, of een gevolg, of een vergelijking, of een voorbeeld' aan.
• Signaalwoorden worden ook wel verbindingswoorden of structuuraanduiders genoemd.

Signaalwoorden

• Eerst, vervolgens en daardoor zijn voorbeelden van signaalwoorden. Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinnen en alinea’s.
• Zinnen en alinea’s staan niet op zichzelf: ze hebben allemaal met elkaar te maken. Dit noemen we tekstverbanden.

Soorten signaalwoorden

• Er zijn verschillende soorten signaalwoorden, deze verbindingswoorden vallen onder tekstverbanden
  Voorbeelden van tekstverbanden:
  
• Opsomming, tegenstelling, vergelijking, voorbeeld, argumentatie, tijdsverloop & conclusie

Verbanden met signaalwoorden

• Reden of argument                daarom, omdat, derhalve, aangezien, namelijk
  
• Tegenstelling                maar, echter, desondanks, hoewel, toch daarom, omdat, derhalve, aangezien, namelijk
• Conclusie               dus, hieruit volgt, kortom
  
• Oorzaak - gevolg               doordat, daardoor, als gevolg van, waardoor, zodat

Opsomming

• Om een opsomming aan te geven, kun je beginnen met het woord ‘(aller)eerst’
  > Allereerst moet er voldoende geld opgehaald worden.
  
• Signaalwoorden die hierop kunnen volgen:
   vervolgens
   bovendien
   daarna
   ten slotte

Zoekopdracht signaalwoorden

• Zoek via een zoekmachine in tweetallen samen op:
  > Welke soorten signaalwoorden zijn er?
  > Welke verbanden horen hierbij?

• Klassikaal uitdelen:
  > welke verbanden/signaalwoorden heb je allemaal gevonden?

Antwoorden

1. opsomming

• ten eerste, ten tweede, ten derde (enz.)
• allereerst, eerst, om te beginnen
• bovendien, ook, en, daarnaast, verder
• niet alleen + maar ook (als combinatie)
• als laatste, ten slotte, tot slot

2. tegenstelling

• maar, echter, toch, wel
• hoewel, ondanks, weliswaar
• integendeel, daarentegen
• in tegenstelling tot aan de ene kant + aan de andere kant (als combinatie)
• enerzijds + anderzijds (als combinatie)
• desalniettemin, desondanks

Antwoorden

3. vergelijking

• zo, net zo, net als, evenals
• op dezelfde manier
• zie ook, vergelijk

4. voorbeeld

• bijvoorbeeld, zoals, zo
• denk aan, neem
• een voorbeeld is
• stel je voor:
• stel dat
• ter illustratie:

Antwoorden

5. argumentatie

• omdat, daarom, dus, om die reden
• doordat, daardoor, waardoor, zodat
• met het doel dat, om te, opdat, teneinde, waartoe
• want, namelijk, immers
• zodat, met het gevolg dat, ten gevolge van
• kortom
• dat heeft geleid tot

6. tijdsverloop

• eerst, voordat
• tijdens, tegelijkertijd
• nadat, daarna, vervolgens
• uiteindelijk, als laatste, ten slotte, tot slot
• zodra, als, wanneer, op het moment dat, terwijl
  
  

7. samenvatting en conclusie

• dus, kortom, al met al, met andere woorden
• daaruit volgt
• hieruit blijkt dat
• samenvattend, concluderend, alles overziend

Opbouw tekst 1

• Signaalwoorden handig om je opbouw van je tekst aan te geven
   bijvoorbeeld in de inleiding  van een presentatie:

> Eerst vertel ik hoe cookies werken. Daarna vertel ik wat de gevolgen ervan zijn en ten slotte leg ik uit hoe je ze kunt verwijderen.

Opbouw tekst 2

• of bijvoorbeeld in het middenstuk bij een nieuwe alinea of nieuw deelonderwerp: 

[Je hebt net over het eerste probleem verteld.]

Daarnaast / Ten tweede werkt TikTok voor veel mensen erg verslavend.

• Voordelen:

> de opbouw van je verhaal is duidelijk

> je publiek (lezers of luisteraars) kan de aandacht beter vasthouden

Opbouw tekst 3

• Signaalwoorden handig om je opbouw van je tekst aan te geven
   bijvoorbeeld in het slot
  
  
• Kortom, gebruik signaalwoorden waar dat kan en logisch is, want je maakt er de verbanden in je tekst mee duidelijk

Video leesvaardigheid

Bekijk de video in je groepje samen

Opdracht, aan de slag

Schrijf een stuk tekst voor je stagebegeleider waarin je de volgende punten verteld:

• Welke dagen je stage wil lopen de komende periode 
• Twee leervragen waar je aan wil werken tijdens je stage
• Benoem drie punten waar jij je focus op wil leggen 
• Benoem minstens één argument waarom jij alleen voor de groep mag staan
• Sluit af met een afsluiting, gebruik een passend afsluitend signaalwoord

Aan de slag

Tijdens het schrijven van je bericht houd je rekening met signaalwoorden, je gebruikt minimaal 6 signaalwoorden in jouw bericht.

Tip: bekijk en gebruik de verbanden en signaalwoorden die jullie in tweetallen opgezocht hebben! 

Aan de slag

• Klaar?
  Bespreek binnen jouw groepje, wissel uit, en bekijk welke signaalwoorden je gebruikt hebt, bekijk ook welke verbanden hierbij horen

> Andere variant: verschillende boeken op tafel, per groepje een aantal boeken uitkiezen, zoek de signaalwoorden op en bekijk welk verband dit is

Lesdoel

• Aan het eind van de les kun je tekstverbanden aanwijzen
• Aan het eind van de les weet je wat signaalwoorden zijn
• Aan het eind van de les heb je geoefend met verschillende soorten signaalwoorden en het toepassen hiervan in een tekst

> klassikale bespreking

Afsluiting

• Bedankt voor het luisteren
• Zijn er nog vragen/opmerkingen?