Literatuur Dautzenberg les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vertel in het kort waar de bladzijden die je moest lezen uit het Noodlot over gingen?

We gaan lezen........

Het noodlot

ontwikkelingen en gebeurtenissen
tussen 1900 en 1940

1900-1940 

Expressionisme

Nieuwe zakelijkheid

Neoromantiek

Modernisme 

De grootste economische groei die ooit in de geschiedenis heeft plaatsgevonden (inclusief meer recente groeiperiodes). Dat was het gevolg van de industriële revolutie die ongeveer een eeuw eerder was begonnen, maar nu duizelingwekkende vormen aannam. Dat deed de welvaart groeien, de kunst bloeien en de wereld onherkenbaar veranderen. Uiteindelijk zou de moderne wereld zoals wij die nu kennen in deze periode vorm krijgen.

De 19e eeuw is de eeuw van de uitvindingen. Denk bijvoorbeeld aan de auto, de telefoon, film en foto's en zoals in de inleiding al stond: de gloeilamp! Een wereld zonder al deze uitvindingen kennen wij helemaal niet. Daarom is het des te interessanter om meer te weten te komen over de uitvindingen. Sommige uitvindingen komen uit een langdurig proces van onderzoeken terwijl andere uitvindingen juist per ongeluk worden uitgevonden. 

De sociale kwestie, ook wel het arbeidersvraagstuk genoemd, was een maatschappelijk probleem, dat in de 19e eeuw internationaal steeds meer om aandacht begon te vragen, in Nederland vanaf omstreeks 1870. De nadelige effecten van de industriële revolutie traden, door het massale pauperisme dat er het gevolg van was, steeds sterker op de voorgrond.

Literatuur 

Een snel veranderde samenleving 

--> grote diversiteit in literatuur

--> geen hokjes maar een eigen weg

Expressionisme 

Bekendste als schilderkunst 

Uitdrukken van gevoelens en ervaringen 

Niet wát je ziet maar hoe je het ervaart 

één wet - er zijn geen wetten

geef je eigen subjectieve werkelijkheid weer

De Nieuwe zakelijkheid

Schrijfstijl - niet echt een stroming 

•  strak, zakelijk, sober, nuchter, in zowel inhoud als stijl
• actualiteit, beschreven in rechttoe rechtaan beschreven in korte zakelijk zinnen waarin geen woord te veel stond
• objectief weergeven van de werkelijkheid
• gevoelens zijn van ondergeschikt belang

Neoromantiek

Afkeer van de moderniteit

afkeer van de snelle veranderingen, technologie en oorlog

alledaagse werkelijkheid ontvluchten

romantiek 2.0

Modernisme 

• De mens is een onzeker iemand in onzekere tijden 
• personages die aan alles twijfelen
• gedachten en gevoelens hoofdpersoon zijn belangrijker dan het verhaal--> stream of conciousness
• chronologie werd losgelaten en gedachten van personages waren lastig te volgen
• Benadering van de werking van de geest

Vat het filmpje in een paar zinnen samen.

Paul van Ostaijen 

Dichter

Expressionisme (en dadaïsme)

Vrije verzen

Bijzondere typografie 

Willem Elsschot

Ferdinand Bordewijk

Kaas

Karakter

Blokken

De Nieuwe zakelijkheid

Geen stroming maar een schrijfstijl

Strak en sober taalgebruik, weinig beschrijvingen

Geen sentimentaliteit

Ferdinand Bordwijk

Willem Elsschot

Ferdinand Bordewijk

Strak, sober, weinig beschrijvingen, geen sentimentaliteit

Typische namen

Bint

Karakter

Blokken

Willem Elsschot

Alphons de Ridder

Zakenman – ervaringen kwamen terug in boeken

Stijl: sober, maar trefzeker in woordkeus, eenvoudig

Geen sentimentaliteit

Ironie!

Willem Elsschot

Ferdinand Bordewijk

Paul van Ostaijen

Nieuwe zakelijkheid

Expressionisme 

Dadaïsme

Hier werk je aan!

Balansverslag (inleveren 20 mei)

Portfolio: 4 verwerkingsopdrachten + balansverslag

Verwerkingsopdracht 4 is bijgewerkt met 

[53] Historische achtergrond 1914-1945

[54] Het modernisme

[58] Bordewijk

[59] Het dadaïsme

[60] Paul van Ostaijen (huiswerk 20 mei)