Toon en publiek

• ICT
• Voortgezet speciaal onderwijs

Toon en publiek

Lesdoel

Aan het einde van deze les weet/kun je:

- vier tekstdoelen opnoemen.

- per tekstdoel minstens twee tekstsoorten noemen.

- aangeven met welke factoren je rekening houdt als je een tekst schrijft.

Instructie

Als je een tekst schrijft, moet je van tevoren nadenken over voor welke doelgroep of welk publiek je schrijft.

Instructie

Je taal moet herkenbaar zijn voor je publiek. Jongeren gebruiken andere woorden en lezen andere teksten dan volwassenen:

- Bij kinderen kun je er rekening mee houden dat zij minder woorden kennen.

- Gebruik korte zinnen en vermijd ingewikkelde taal.

- Jongeren houden van informeel taalgebruik: schrijf zoals je praat.

- Volwassenen houden meer van duidelijk, zakelijk en beleefd.

Je kunt in je tekst rekening houden met de leefwereld van je publiek:

- Kinderen zijn bezig met school, huisdieren, spelen, hobby’s, sport.

- Jongeren zijn bezig met muziek, sport, amusement, baantjes, media, uitgaan, school.

- Volwassenen met werken, gezin, vakantie, shoppen, huis en tuin, opvoeding, geldzaken.

Gebruik in de tekst een toon, zodat de lezer een gevoel krijgt bij de tekst:

- Voor jongeren: cool, modern, vlot, humoristisch, kort, flitsend, heftig.

- Jongeren zijn bezig met muziek, sport, amusement, baantjes, media, uitgaan, school.

- Voor volwassenen: prettig, goede zinnen, respect, serieus, rustig, relaxt, vrolijk.

Ook de layout, het lettertype en de kleuren die je gebruikt kun je aanpassen aan het publiek.

Sleep de tekstdoelen naar de juiste teksten. Je houdt er 2 over.

Amuseren

Tot handelen aanzetten

Informeren

Waarschuwen

Overtuigen

Adviseren

Instrueren

Waarom een tekstdoel?

Een schrijver schrijft nooit zomaar iets. Hij wil iets bereiken.

Dus kiest hij een doel. Hij vraagt zich af: wat wil ik met mijn tekst bereiken?

Het is handig voor jou om te bedenken wat het doel van de schrijver is, zodat je het makkelijker kunt lezen. 

0

Informatie geven	informatie geven, bijvoorbeeld een krant
iets leren of uitlegen	instructie, studietekst, recept
iets laten doen	bijvoorbeeld een reclametekst zodat je iets gaat kopen
mening geven	De schijver geeft zijn mening, bijvoorbeeld een recensie
amuseren	bijvoorbeeld een strip waardoor je moet lachen

Combineer de tekstdoelen met hun betekenis

Informeren

Overtuigen

Instrueren

Overhalen

Vermaken 

Dat je iets te weten komt

Tot handelen aansporen

Iemand iets laten denken

Iemand iets uitleggen

Amuseren

Sleep de tekstvormen naar de bijbehorende tekstdoelen.

De schrijver geeft de lezer vooral informatie. 

De schrijver probeert de lezer vooral van zijn/haar mening te overtuigen.

De schrijver spoort de lezer vooral aan iets te doen.

De schrijver wil de lezer vooral vermaken door iets boeiends, ontroerends of grappigs te vertellen.

Bijvoorbeeld schoolboekteksten of recepten.

Bijvoorbeeld betogen of recensies.

Bijvoorbeeld reclameteksten.

Bijvoorbeeld gedichten of columns. 

Goed opgelet?

Hierna komen een aantal vragen die je moet beantwoorden.

Noem 2 dingen die als tekstdoel informeren hebben.

Wat valt onder het tekstdoel amuseren?

1. krant
2. reclame
3. recensie
4. Strip

Zijn er nog vragen?

Zelfstandig aan het werk

Ga nu aan de slag met:

VO-Next