Havo 5 HS 9-10

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Ruilen over de tijd

Uitstellen van consumptie = sparen

Naar voren halen van consumptie = lenen

Studeren is investeren in hogere toekomste inkomen

Rente is kosten en beloning

RIC = NIC / PIC * 100

Wanneer is omzet maximaal?

1. Prijs van €0
2. Prijs van €600
3. Prijs van €1,000
4. Prijs van €1,200

Wat is maximale omzet?

1. Omzet van €0
2. Omzet van €1,800
3. Omzet van €1,800,000
4. Omzet van €180,000,000

Wanneer is winst maximaal?

1. Prijs van €0
2. Prijs van €1,200
3. Prijs van €1,500
4. Prijs van €2,400

Wat is maximale winst?

1. Winst van €0
2. Winst van €0.33m
3. Winst van €3.3m
4. Winst van €33m

Ruilen over de tijd

AKA Intertemporele Ruil

Pensioenen - 3 pijlers

1) AOW - 2% per jaar in NL gewoond tussen 15-65

Omslagstelsel - werkenden betalen nu premies voor AOWers

Pensioenen - 3 pijlers

2) Collectief bedrijfspensioen

Premies door werknemer en werkgever voor jezelf = kapitaaldekkingsstelsel

Verplicht

INDEXATIE:

waardevast = reele waarde blijft gelijk, dus stijgt met inflatie

welvaartsvast = waarde stijgt met inkoments

Pensioenen - 3 pijlers

2) Collectief bedrijfspensioen

Pensioenfondsen beleggen het geld --> risico.

Dekkingsgraad van 105% betekent minimaal:

toekomstige uitgaven / toekomstige waarde van huidig geld * 

100% = 105%

toekomstige waarde van huidig geld = geld nu * (1+rente)^t

Pensioenen - 3 pijlers

3) Vrijwillige pensioenopbouw

Sparen of verzekering of zelf beleggen

Ruilen over tijd: overheid

De overheid = rijk + lagere overheden + ZBO's

Collectieve dwang om uit gevangendilemma te komen en meelifters te stoppen.

Inkomen uit belasting (direct of indirect zoals BTW of motorrijtuigen)

Premies voor volksverzekeringen  en werknemersverzekeringen

Ruilen over tijd: overheid

Belastingen zijn:

Progressief - hoe hoger je inkomen hoe hoger het PERCENTAGE belasting

Solidariteit - de sterkeren ondersteunen de zwakkeren

Efficient/doelmatig - het innen van belasting mag niet duurder zijn dan wat ze opleveren.

Ruilen over tijd: overheid

Collectieve lastendruk = collectieve lasten / bbp * 100%

Inkomstenbelasting

Box 1: inkomen uit werk en woning

Box 2: inkomen uit aanmerkelijk belang

Box 3: inkomen uit sparen en beleggen

Box 1

Bruto inkomen - hypotheek rente - aftrekposten

Verdeel belastbaar inkomen over schijven

Niet alles is 52%

JE MOET ALLE STAPPEN ZETTEN!!!!!

Box 1

Bruto inkomen - hypotheek rente - aftrekposten

Verdeel belastbaar inkomen over schijven

Tel ze op

Haal heffingskortingen eraf

Marginale tarief = hoogste tarief dat jij betaalt

Gemiddeld tarief = belasting / bruto loon * 100%

Punten

Progressief

Hypotheekrente aftrek maakt het minder progressief (want met hoger marginaal tarief heb je meer voordeel!)

Heffingskorting maakt het meer progressief (want een gelijk bedrag is voor mensen met lager inkomen een hoger percentage!)

Box 3

Niet echte inkomen uit vermogen maar aangenomen:

           BTW

Verkoper betaalt aan overheid.

Inkomstenbelasting is progressief want met hoger inkomen betaal je meer

1. True
2. False
3. Wat?
4. Wanneer hebben we extra lessen?

Waardevast betekent de pensioenen stijgen met hetzelfde percentage als CP.

1. True
2. False
3. Wat?
4. Wanneer hebben we extra lessen?

Totale belastinginkomsten zijn €300m en BBP is 1 miljard. Wat is de collectieve lastendruk?

1. 3%
2. 33.3%
3. 300%
4. 333%

De prijs van een broek is €78.65 inclusief 21% btw. Wat is de prijs die de producent echt krijgt?

1. 78.26
2. 13.65
3. 65
4. 68.65

Overheidsuitgaven

Bestedingen, rentebetalingen of overdrachten.

Financieringsoverschot = meer geld komt binnen dan eruit gaat.

Negatief saldo betekent geld moet geleend worden.

EMU regels: niet hoger dan 3% van BBP (en schuld niet hoger dan 60% van BBP)

Monetaire of niet-monetaire financiering

Oefenen

9.24 + 9.25

9.27

10.21 + 10.23