MTH. leerjaar 1, blok 3, les 5

• Medisch technisch handelen
• MBO
• Studiejaar 1

MTH, les 5, corpus alienum in het oog

Onderdelen van de les

• Herhaling vorige les.

• Bespreken opdracht oogheelkunde.

• Verwijderen corpus aliënum uit het oog.

Eva heeft een propje papier in de neus.
Vraag:
Met welk instrument kan dit propje het beste worden verwijderd?

1. Cerumenhaakje
2. Kniepincet
3. Spatel
4. Paktang

Sofie heeft een klein kraaltje in haar neus.
Stelling:
Het kraaltje is het gemakkelijkst te verwijderen met een kniepincet.

1. Dit antwoord is juist
2. Dit antwoord is niet juist

Een symptoom van een corpus alienum in de neus is .....

1. Hoesten
2. Pijn aan de neus
3. Beide bovenstaande
4. Geen van bovenstaande

Ooglensje.

Wordt gebruikt het onderzoek van de visus (gezichtsvermogen).

Oftalmoscoop of fundoscoop.

Met dit apparaat kan in de C-stand het hoornvlies (cornea) bekeken worden op beschadigingen. In de F-stand kan het vaatvlies (fundus) achterin het oog worden bekeken.

Oogmagneet.

Hiermee kunnen kleine metaaldeeltjes die op het hoornvlies of bindvlies zitten worden aangetrokken.

Ooglidhouder.

Het oog openhouden zodat er niet met het oog kan worden geknipperd tijdens een ingreep.

Oogguts.

Er kan een vastzittend corpus alienum of verdikt weefsel worden verwijderd uit het hoorn- of bindvlies van het oog.

Chalazionklem.

Kan gebruikt worden bij het verwijderen van een bultje (gerstekorrel of chalazion) in het oog.

Oogboortje.

Om een vuiltje, een splinter of roestringen van het hoornvlies te verwijderen.

Oogbadje.

Om het oog te koelen of te spoelen.

Corpus alienum in het oog

Corpora aliena die vaak vóórkomen in het oog zijn:

• metaaldeeltjes
• zandkorrels die in het oog zijn gewaaid
• houtsnippers
• glassplinters
• loszittende haren/wimpers 
• verf

Als het corpus alienum op het hoornvlies of onder het

ooglid blijft zitten, veroorzaakt dit een oppervlakkige beschadiging van het hoornvlies. 

Zo’n corpus alienum op het hoornvlies of onder het ooglid wordt ook wel een vuiltje genoemd. 

Het is dus belangrijk dat het vuiltje wordt verwijderd.

Voor het verwijderen van een corpus alienum worden eerst alle materialen die nodig zijn klaargelegd. Dat zijn: 

• wattenstokje;
• steriele oogfrees/guts of subcutane injectienaald;
• oogdruppels die verdovend werken;
• eye-pad of gaasjes;
• scheurbare hechtpleister;
• oogzalf;
• (voorhoofds)loep of hoofdlamp (oftalmoscoop).

Verdoving van het oog.

Om ervoor te zorgen dat de 

patiënt niet te veel pijn heeft tijdens 

het verwijderen van een corpus 

alienum, wordt het oog van tevoren

verdoofd.

Verdoof het oog door een druppel 

verdovingsmiddel (anestheticum) 

in het aangedane oog te druppelen.

Inspectie van het oog

Nadat het oog is verdoofd, moet de plaats van het vuiltje worden bepaald. Hierbij is het belangrijk om goed zicht te hebben. Je kan gebruik maken van een loep of een hoofdlamp.

Het verwijderen van een splinter uit het oog gebeurt ....

1. Zonder verdoving
2. Met verdovende oogdruppels
3. Met een verdovende injectie
4. Onder algehele narcose

Een vuiltje in het oog kan op drie plekken zitten:

Aan de binnenzijde van het onderooglid.

Bekijk de onderste ooglidplooi door de patiënt naar boven te laten kijken. 

Een vuiltje aan de binnenzijde van het onderooglid gaat meestal vanzelf weg door het tranen van het oog. 

Als dit niet vanzelf gebeurt, kan je het wegvegen met een nat wattenstokje. 

Trek dan tegelijkertijd het onderooglid naar beneden.

Onder het bovenooglid. 

Bekijk de bovenste ooglidplooi door 

de patiënt naar beneden te laten kijken. 

Klap tegelijkertijd het 

bovenooglid met behulp van 

een wattenstokje om.

Een corpus alienum onder het bovenooglid is moeilijker te verwijderen. 

Als het vuiltje zich onder het bovenooglid bevindt, geeft dat vaak veel pijnklachten. Dit komt doordat het bij elke knipperbeweging krast over het hoornvlies.

De patiënt kan zelf proberen om het vuiltje te verwijderen door te knipperen, te spoelen met water of aan het ooglid te trekken. 

Als dit niet lukt, zul je het vuiltje weg moeten vegen met behulp van een wattenstokje. 

Klap dan tegelijkertijd het bovenooglid om met behulp van een wattenstokje.

Op het hoornvlies. 

Een vuiltje op het hoornvlies kun je zien door de patiënt in alle richtingen te laten kijken, totdat het voorwerp is gevonden.

Als het vuiltje zich in het hoornvlies bevindt, moet het door een huis-, spoed- of oogarts worden verwijderd. 

Vaak gaat het in zo’n geval om een metaaldeeltje dat tijdens het slijpen of andere werkzaamheden in het oog terecht is

gekomen. 

Het metaaldeeltje wordt met een gutsje, een soort spateltje, of een naald uit het oog gewipt door de arts. 

Als een roestringetje achterblijft, moet deze eruit gefreesd worden met behulp van een handboortje. 

Op de plek van het boren kan later een klein, wittig littekentje ontstaan.

Nazorg

Na het verwijderen van een vuiltje uit het oog, moet het oog goed verzorgd worden:

• Breng oogzalf aan in het oog. Dit helpt bij de genezing.

• Verbind het oog met een eye-pad of gaas en 3 pleisters.

• Hierbij plaatst men het gaas over het oog en plakt men het aan drie zijdes af met een stuk pleister en blijft dus één zijde vrij.

Na het verwijderen van een vuiltje uit het oog, moet het oog goed verzorgd worden:

• Breng oogzalf aan in het oog. 

     Dit helpt bij de genezing.

• Verbind het oog met een eye-pad 

      of gaas en 3 pleisters.

• Hierbij plaatst men het gaas over het oog en plakt men het aan drie zijdes af met een stuk pleister en blijft dus één zijde vrij.

Nazorg

Als een stukje metaal is verwijderd wordt het oog 24 uur later bekeken door een arts (meestal de eigen huisarts). 

Er wordt gekeken naar roestring, die dan eventueel nog moet worden uitgeboord.

Karin heeft een vuiltje op haar hoornvlies.

De plek van het vuiltje is het beste te vinden door Karin ..... te laten kijken.

1. Van links naar rechts
2. Van boven naar onder
3. Schuine naar boven en beneden
4. In alle richtingen

Een vuiltje aan de binnenzijde van het onderooglid moet door een arts worden verwijderd.

1. Dit is juist
2. Dit is niet juist

Wat is een manier om een corpus alienum onder het bovenooglid te verwijderen?

1. Ogen knipperen
2. Oog met water spoelen
3. Beide bovenstaande
4. Geen van bovenstaande

Als een vuiltje zich in het hoornvlies bevindt, moet het door een huis-, spoed- of oogarts worden verwijderd.
Hij gebruikt hiervoor een:

1. Wattenstokje
2. Naald
3. Pincet
4. Sponsje

Een onderdeel van de nazorg na het verwijderen van een corpus alienum uit het oog is .....

1. Controle van oogspierbewegingen
2. Massage van de oogspieren
3. Aanbrengen van oogzalf
4. Testen van de wimperreflex