2.1 Stoffen in huis

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Programma

1. Uitleg 2.1 (7 min)
2. Opdrachten 2.1 maken + nakijken (15 min)
3. Uitleg 2.2 (8 min)
4. Opdrachten 2.2 maken (10 min)

2.1: Stoffen in huis

Hoe kun je de verschillende stoffen herkennen of van elkaar onderscheiden?

Leerdoelen

1.     Je kunt vier stofeigenschappen benoemen die gebruikt worden om      stoffen te herkennen.
2.     Je kunt stoffen herkennen aan hun stofeigenschappen
3.     Je kunt uitleggen in welke gevallen een stof gevaarlijk kan zijn.

Stofeigenschappen

Eigenschappen waaraan je stoffen kunt herkennen.

• kleur
• geur
• smaak
• brandbaarheid
  

Wat zijn de stofeigenschappen van een kopje koffie?

1. Temperatuur en smaak
2. Smaak en kleur
3. Kleur en temperatuur
4. Kleur en prijs per kilo

De stofeigenschappen van alcohol zijn:

1. Gewicht en geur
2. Kleur en geur
3. Brandbaarheid en geur
4. Kleur en brandbaarheid

Voorbeelden stofeigenschappen

• geur: alcohol heeft een andere geur dan benzine

• kleur: koper is rood-oranje, goud is geel, lood is grijs

• smaak: suiker smaakt zoet, keukenzout smaakt zout

• brandbaarheid: benzine is brandbaar, water niet.

In een fles zit een heldere, kleurloze vloeistof met een sterke geur.

Welke stof zou het kunnen zijn?

1. alcohol
2. olijfolie
3. suiker
4. water

Deze stof herken je aan de smaak:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Deze stof herken je aan de kleur:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Deze stof herken je aan de brandbaarheid:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Deze stof herken je aan de geur:

1. koper
2. zout
3. chloor
4. diesel

Stoffen en veiligheid

Een stof kan bijvoorbeeld gevaarlijk zijn als je:

•     de stof inademt;
•     de stof inslikt;
•     de stof op je huid, in je ogen of op je kleren krijgt;
•     er met vuur bij komt;
•     de stof met een andere stof mengt.

Veilig onderzoeken

Gevarensymbolen

Je hebt een pot waarin een onbekende stof zit.

Op welke manieren kun je veilig bepalen welke stof het is?

1. ruiken
2. proeven
3. testen op brandbaarheid
4. kijken van welk materiaal de pot is gemaakt

schadelijk, irriterend; is schadelijk, kan ogen en huid irriteren

giftig; kan je ernstig ziek maken / dodelijk zijn

corrosief; kan materialen, ogen en huid ernstig aantasten

explosief; kan door een vonk of schok ontploffen

Oxiderend; kan brandbare stoffen heviger laten branden

licht ontvlambaar; kan heel gemakkelijk in brand vliegen

Dit symbool betekent:

1. gevaarlijk
2. schadelijk
3. giftig
4. brandbaar

Dit symbool betekent:

1. explosief
2. licht ontvlambaar
3. brandbevorderend
4. corrosief

Dit symbool betekent:

1. schadelijk
2. giftig
3. brandbaar
4. onhoudbaar

Dit symbool betekent:

1. licht ontvlambaar
2. corrosief
3. giftig
4. explosief

Dit symbool betekent:

1. giftig
2. explosief
3. corrosief
4. brandbaar

Dit symbool betekent:

1. oxiderend
2. licht ontvlambaar
3. onbrandbaar
4. corrosief

Extra: H-zinnen en P-zinnen

H-zin

Waarschuwing die aangeeft voor welke gevaren je moet oppassen wanneer je met een bepaalde stof werkt.

De H staat voor Hazard = gevaar.

Bijvoorbeeld: veroorzaakt ernstige oogirritatie

Extra: H-zinnen en P-zinnen

P-zin

Waarschuwing die aangeeft welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen wanneer je met een bepaalde stof werkt.

De P staat voor Precaution = voorzorgsmaatregel.

Bijvoorbeeld: oogbescherming dragen

Gootsteenontstopper

Gootsteenontstopper is een schadelijke stof. Het kan je ogen en je huid ernstig aantasten.

De H-zin maakt het gevaar duidelijk, zoals in H319: veroorzaakt ernstige oogirritatie.

In de P-zinnen staan passende voorzorgsmaatregelen, zoals in P280:    beschermende handschoenen,  oogbescherming,
beschermende kleding dragen.

Evaluatie Leerdoelen

•     Je kunt vier stofeigenschappen benoemen die gebruikt worden om      stoffen te herkennen.
•     Je kunt stoffen herkennen aan hun stofeigenschappen
•     Je kunt uitleggen in welke gevallen een stof gevaarlijk kan zijn.
•     Je kunt de betekenis van gevarensymbolen beschrijven.

Zelfstandig aan de slag:

• Lees 2.1 in je boek blz. 36-37
• Maak de opgaven 1 t/m 6 van paragraaf 2.1 op blz. 39-40