Kringspier tussen maag en darm verkrampt waardoor medicatie in de maag slecht kan worden opgenomen en patiënt sneller gaat braken
Slide 10 - Tekstslide
Migraineaanval
Fase 4
Herstel
Lichte hoofdpijn
Vermoeid
Soms vaak plassen
Duurt 1-48 uur
Slide 11 - Tekstslide
Clusterhoofdpijn (1)
Niet vaak voorkomend
Eenzijdige hoofdpijn die lijkt op migraine
Aanvalsgewijs
Geen sprake van aura
Pijn komt snel opzetten en zit vooral in of achter het oog
Pijn zeer heftig en kan scherp, brandend of knellend zijn
Aanval 15 minuten tot 3 uur
Slide 12 - Tekstslide
Clusterhoofdpijn (2)
Oog kan rood zien en tranen
Oedeem van ooglid
Naar beneden hangend ooglid
pupilvernauwing
Zweet op gezicht
Verstopte neus of loopneus
Onrustig gevoel
Bewegingsdrang
Geen misselijkheid en braken
Slide 13 - Tekstslide
Clusterhoofdpijn (3)
Treedt op in 'clusters'
Kan weken tot maanden duren
Kan variëren van 1x per 2 dagen tot 8 x per dag
Oorzaak onduidelijk
3x zo vaak bij mannen
Uitlokkende factoren; alcohol, histamine, nitraten, lange vliegruizen, verblijf op grote hoogte
's nachts begint vaak
Nemen af bij ouder worden
Behandeling door arts
Slide 14 - Tekstslide
Medicatieovergebruikshoofdpijn
Medicatie afhankelijke hoofdpijn
Veroorzaakt door pijnstillers
Bij teveel gebruik kan juist hoofdpijnklachten geven
NSAID's of paracetamol; in periode van 3 maanden; meer dan 15 dagen per maand
Triptaan; in periode van 3 maanden; meer dan 10 dagen per maand
Onder medische begeleiding stoppen
Slide 15 - Tekstslide
Hoofdpijn door andere medicijnen
Anticonceptiepil tijdens stopweek
Indometacine
Calciumantagonisten
Nitraten en andere vasodilatantia
Mefloquine
Dopaminerge stoffen; bromocriptine
Slide 16 - Tekstslide
Hoofdpijn andere oorzaken
Griep, verkoudheid of andere infectieziekte
Ook vaak last van andere verschijnselen
Koorts, spierpijn en hoest
Bijholtepijn
Opzwellen van slijmvliezen in voorhoofdsholte en kaakbijholtes
Druk op oogkassen of opgeblazen gevoel in hoofd
Pijnlijke kiezen
Beide erger tijdens voorover buigen
Slide 17 - Tekstslide
Hoofdpijn andere oorzaken
Overmatig alcoholgebruik
Kater
Overmatig gebruik van koffie
Weekendhoofpijn
Door de week veel koffie en in weekend minder
Gevoelig voor coffeïne- onthouding
In weekend valt ook stress weg
Wordt uitgeslapen
En ontbijt later of helemaal niet
Al deze factoren kunnen hoofdpijn oproepen
Slide 18 - Tekstslide
Hoofdpijn andere oorzaken
Hormoonspiegelschommelingen
PMS ; premenstrueel syndroom
In derde week cyclus
Verslechterd gezichtsvermogen
Pijn rond de ogen bij lezen en schrijven
Adviseer opticien of oogarts
Gebits- en kaakproblemen
Adviseer tandarts
Slide 19 - Tekstslide
Zeldzame oorzaken
Behandelen door arts
Middenoorontsteking
Hersenschudding
Meningitis
Trigeminusneuralgie
Subarachnoïdale bloeding
Glaucoom
Herpes zoster
Hersentumor
Hoge bloeddruk; alleen als extreem hoog is
Slide 20 - Tekstslide
WHAM - Wie?
Kind
Verschijnsel griep of verkoudheid
Hoofd gestoten
Naar huisarts verwijzen; zeker als jonger is dan 6 jaar
Zwangere
Na 20 weken naar huisarts ivm pre- eclampsie
Volwassene
Boven 50 jaar en nieuwe onbekende hoofdpijn naar huisarts
Slide 21 - Tekstslide
WHAM - Hoelang?
Is er sprake van aanhoudende hoofdpijn of in aanvallen?
Treedt de hoofdpijn steeds op hetzelfde moment op? Denk aan weekend, vrije dag of menstruatie
Is de hoofdpijn plotseling opgekomen of geleidelijk verergerd?
Is de hoofdpijn opgetreden binnen 6 weken na een val of ongeluk? (vooral ouderen)
Slide 22 - Tekstslide
WHAM - Actie?
Heeft de klant al pijnstillers gebruikt?
Zo ja, wat en hoeveel en hoelang?
Leefregels gevolgd?
Slide 23 - Tekstslide
WHAM - Medicatie?
Medicatie met hoofdpijn als bijwerking
Medicatie die IA of CI geven met NSAID’s
Slide 24 - Tekstslide
Wanneer huisarts?
Kinderen; jonger dan 6 jaar
Volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar
Hoofdpijn verdwijnt niet of komt snel weer terug ondanks maatregelen
Gepaard met ernstige sufheid of verwardheid
Buiten bewustzijn geweest
Ontstaan door harde klap op hoofd of ongeluk
Bij kinderen die vaak hoofdpijn hebben of als zij door hoofdpijn minder goed functioneren op school
Bij alle vormen van hoofdpijn die de klant verontrusten, anders en ernstiger dan andere keren ervaart
Medicatieovergebruikshoofdpijn
Bij aanhoudende of frequente hoofdpijn in de laatste 3 maanden van zwangerschap; mogelijke zwangerschapsvergiftiging
Slide 25 - Tekstslide
Duur zelfbehandeling
Als hoofdpijn met niet- medicamenteuze adviezen en/of pijnstiller niet minder wordt, als hoofdpijn snel terugkeert
Slide 26 - Tekstslide
Niet-medicamenteus advies
Oorzaak achterhalen
Voldoende frisse lucht, nachtrust en regelmaat, lichamelijke ontspanning, sport
Vermijd uitlokkende factoren
Yoga, nek- en schoudermassage, verminderen stress en aanpassingen voor betere lichaamshouding, kruik of warme pittenzak in nek; spanningshoofdpijn
Slide 27 - Tekstslide
Niet-medicamenteus advies
Minder koffie door de week, of combi van vroeger opstaan, tijdig ontbijten en evenveel koffie drinken als door de week; weekendhoofdpijn
Na gebruik van veel alcohol voor het slapengaan een flink glas water drinken
Bij pijn rond ogen of in voorhoofd naar opticien of oogarts
Bij gebitsproblemen naar tandarts
Slide 28 - Tekstslide
Medicamenteus advies
1e keuze
Paracetamol (1-2 tabletten per keer, tussenpozen van 4 uur, max 6 per dag)
Verpakking >50 stuks is UA
2e keuze
NSAID
Denk om IA & CI
UA
Slide 29 - Tekstslide
Opdracht in tweetallen
Je hebt aan de balie een man staan van 48 jaar die aangeeft dat hij last heeft van hoofdpijn. Hij heeft vaak hoofdpijn als hij minder druk heeft van zijn werk, en vooral op de zaterdag.
Welke vragen kan je deze man nog stellen?
Welke niet- medicamenteuze adviezen kun je hiervoor geven?
Wat kan je deze man uitleggen over hoofdpijn?
timer
5:00
Slide 30 - Tekstslide
Wat weet jij over menstruatiepijn?
Slide 31 - Woordweb
Menstruatiepijn in het kort;
Pijn vlak voor of tijdens de menstruatie
Stekende, krampende pijn in onderbuik, soms trekt door naar rug en benen
Hoofdpijn
Moeheid
Prikkelbaarheid
Pijnlijke borsten
Duizeligheid
Maagdarmklachten zoals opgeblazen gevoel, misselijkheid en diarree
Verdwijnt binnen enkele dagen na start van menstruatie
Slide 32 - Tekstslide
Menstruatiepijn in het kort;
Oorzaken
Samentrekken baarmoeder
Vaak geen duidelijk aanwijsbare oorzaak; primaire dysmenorroe
Soms gevolg van onderliggende oorzaak; koperspiraal, ontsteking, vleesboom of endometriose; secundaire sysmenorroe
Slide 33 - Tekstslide
Primaire dysmenorroe
Meer helft van de vrouwen
Pijnlijk eerste 2 dagen
Hevigst bij meisjes tussen 14-18 jaar, daarna neemt meestal af
Klachten treden meestal niet op tijdens het eerste jaar omdat er dan nog geen eisprong is tijdens de cyclus
Na krijgen van kinderen of gebruik van de pil nemen de klachten meestal af
Slide 34 - Tekstslide
Secundaire dysmenorroe
Pijn in onderbuik kan voorkomen tijdens andere perioden van de cyclus
En verergert tijdens de menstruatie
Kan al week voorafgaand aan menstruatie en wordt erger wanneer deze begint
Onderliggende oorzaak;
Koperspiraal (IUD)
Ontsteking eileiders
Vleesboom
Endometriose
Slide 35 - Tekstslide
WHAM - Wie?
Vrouwen met menstruatiepijn
Jonge vrouwen; meestal primaire dysmenorroe
Latere leeftijd; zonder noemenswaardige problemen; secundaire dysmenorroe
Slide 36 - Tekstslide
WHAM - Hoelang?
Treedt op vlak voor en tijdens de menstruatie
Vooral last van pijn en andere klachten 2 weken voorafgaand aan de menstruatie dan waarschijnlijk; PMS ; HA
Ter overbrugging een pijnstiller
Slide 37 - Tekstslide
WHAM - Actie?
NSAID en niet- medicamenteuze maatregelen genomen?
Anticonceptiepil en levonorgestrelspiraal en nog pijn? -> HA
Slide 38 - Tekstslide
WHAM - Medicatie?
Anticonceptiepil of levonorgestrelspiraal
Koperspiraal; kan verergeren
Medicatie die IA of CI kan geven met NSAID
Slide 39 - Tekstslide
Wanneer huisarts?
Vermoeden secundaire dysmenorroe
Menstruatiepijn ontstaat op oudere leeftijd
Pijn die elke maand erger wordt
Als de pijn anders aanvoelt dan gewoonlijk
Als er naast menstruatiepijn ook andere klachten zijn, zoals hevig en/onregelmatig bloedverlies
Als de klant ongerust is
Slide 40 - Tekstslide
Duur zelfbehandeling
Als pijn na 1-2 dagen gebruik van NSAID, in voldoende hoge dosering, niet minder wordt
Slide 41 - Tekstslide
Opdracht in tweetallen
Er komt een meisje van 16 jaar in de apotheek en die wil graag iets tegen menstruatiepijn. Ze heeft nog niks geprobeerd en gebruikt ook geen medicatie. Ook wil ze graag weten wat ze zelf nog meer kan doen hiertegen.
Welke leefregels kan je dit meisje geven?
En welke geneesmiddel adviseer je? Met welk gebruik daarbij?
Stel je voor ze gebruikt wel wat en in dit geval desogestrel 0,075mg. Wat adviseer je dan?
timer
8:00
Slide 42 - Tekstslide
Niet- medicamenteus advies
Ter verlichting
Rust en ontspanning
Pijn uitstraalt naar rug; oefeningen die de onderrug ontspannen