Les 2 - Vervolg anatomie en fysiologie nieren en urinewegen

• KT1 theorie
• MBO
• Studiejaar 1

Kerntaak 1

Bouw en functie urinewegen

Week 2 les 2

Leerjaar 1

Lesdoelen 

Aan het eind van deze les kan je:

• De opbouw van een nefron benoemen
• De functie van een nefron benoemen
• Uitleggen wat voorurine is en waar deze voorurine gemaakt wordt
• Uitleggen hoe urine gevormd wordt
• De processen filtratie, terugresorptie en excretie uitleggen
  
• De bestanddelen van urine benoemen

Programma

1. Terugblik vorige les 

2. Theorie anatomie en fysiologie van de nieren en urinewegen

3. Opdracht

4. Afsluiting en huiswerk

Herhaling vorige les: juist of onjuist?

Juist? -> links

Onjuist? -> rechts

Lees de vragen voor en laat de studenten een kant van het lokaal kiezen - links of rechts?

juist (links) - onjuist (rechts)

1. In het latijn heeft een nier een urethra = oneens

2. de functie van de blaas is het uitscheiden van urine = onjuist

3. de rechternier ligt lager dan de linkernier = jusit

4. een van de functies van de nier is de aanmaak van vitamine C = onjuist

5. de nieren liggen retrocostaal = onjuist
Ze liggen t.h.v. onderste ribben, retroperitoneaal

6. de urinebuis ontspringt aan de onderzijde van de blaas = juist

Kleine warming-up

Nefronen

Nierader

Nierslagader

Nierbekken

Urineleider

Niermerg

Nefronen

• Liggen in Cortex renalis en Medulla renalis
• Functionele eenheid van de nier die in staat is om urine te produceren. 
• Elke nier heeft 1 miljoen nefronen

nefronen-schors en merg

In de nefronen wordt urine geproduceert = kleine functionele eenheid van de nier

Elke nier bevat een miljoen

Werking van het nefron 1

1. Een dun eindtakje van de arterie renalis bereikt het nefron.

2. Deze splitst zich op in een capillairnet
= Glomerulus dat wordt omgeven door het 
kapsel van Bowman. 
De glomerulus filtert het bloed.

3. Het kapsel van Bowman vangt het door het 
glomerulus afgescheiden voorurine op. 

Voorurine

Grote hoeveelheid vocht (ongeveer 170 liter per dag) met allerlei bestanddelen die door de glomeruli worden uitgescheiden. 

Voorurine bevat dezelfde bestanddelen als bloedplasma maar geen bloedeiwit, dat blijft in het capillairvat achter. 

Plasma is een gele vloeistof waarin rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes rondzwemmen. Het bestaat voor 91,5% uit water en voor 8,5% uit eiwitten, zouten, vetten en suikers.

Werking van het nefron 2

4. Deze voorurine wordt via het kapsel van Bowman opgevangen in het afvoerende nierkanaaltje Tubulus contortus 1, Lis van Henle, Tubulus contortus 2.

5. Deze tubulus mondt uit in een urineverzamelbuis = wat dan overblijft is urine

Nr 5/10 (grijze deel) Tubulus contortus

Van voorurine naar urine

Er zijn dus 3 processen die ervoor zorgen dat in de nieren de uiteindelijke urine gevormd wordt:
1. Filtratie
2. Terugresorptie

3. Excretie

Bij vocht te kort heb je donkere urine

Bij veel drinken is je urine licht van kleur

Bekijk je ochtendurine, hoe ruikt urine soms?

Waardoor komt dat?

Van voorurine naar urine

Nieren filteren per dag 170 liter vocht

99% komt weer terug in de bloedsomloop

Het bloed uit het capillairnet dat het glomerulus gevormd heeft is wat ingedikt. 
Uit de glomerulus stroomt het naar een volgend capillair systeem, dat om de tubulus contortus ligt. 

Door dit capillair systeem wordt via de uitscheiding van stoffen (Excretie), heropname van andere stoffen (terugresorptie) en vocht uit de tubulus contortus urine gevormd. (ong. 1,5 liter per dag) 

In de volgende Dia's meer uitleg!

Bij vocht te kort heb je donkere urine

Bij veel drinken is je urine licht van kleur

Bekijk je ochtendurine, hoe ruikt urine soms?

Waardoor komt dat?

Filtratie

Filtratie treedt op door de hoge (bloed)druk in de glomerulus, die het vocht en afvalstoffen (= filtraat) uit het bloed in het kapsel van Bowman perst. De glomerulus kan water en kleine opgeloste stoffen doorlaten, maar geen bloedcellen of grote moleculen. 

Filtratie is het passief doorlaten van stoffen door een filter. 

Terugresorptie

In de voorurine zitten veel nuttige stoffen:

• Glucose
• Aminozuren
• Water met daarin opgeloste zouten

Deze stoffen worden + een groot deel van de gefiltreerde urine vanuit het nefron (lis van Henle en tubulus contortus)  teruggebracht naar het bloed. Dit heet terugresorptie.

Excretie

De tubulus contortus scheidt in de urine afvalstoffen uit die vrijkomen bij metabolisme en stoffen die lichaamsvreemd zijn. 

Filtratie door het kapsel van Bowman: niet selectief proces . 

Excretie en terugresorptie gaat selectief: dit betekent dat het een actief proces is van de cellen in het nefron.

Met als doel: Water- en mineralenhuishouding + Ph in het bloed regelen. 

Waar vindt welk proces plaats?

Waar vindt welk proces plaats.

Studenten hoeven alleen de onderdelen te kennen die eerder genoemd zijn.

Dit filmpje kun je evt. gebruiken ter herhaling op de stof van vandaag. 

Opdracht

Ga aan de slag met de opdracht 1 en 2 Nieren en urinewegen op Cumlaude en/of luister de podcast (zie dia 22) en maak aantekeningen n.a.v. de Podcast ter voorbereiding op week 3 les 1.

Huiswerk

- MBO-leren maken

- Leren tot nu toe

- (af)maken opdracht 1 en 2 nieren en urinewegen en inleveren via Cumlaude uiterlijk de dag (tot 17.00u) voorafgaande aan les 2.

- Luister voorafgaande aan les 1 (week 3) de podcast van  'de vragendokter' aflevering 1: blaasontsteking. Zie de volgende dia. Deze info is nodig voor de volgende les! 

www.radioviainternet.nl