PWS-presentatie Havo - Bronnen en Literatuurlijst

• Mentorles
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 4

  

  Bronnen en brongebruik in het profielwerkstuk

De Apollo - 5Havo

Voorafgaand aan deze les

Heb je:

• je onderwerp en begeleider doorgegeven aan Ricardo
• je hoofdvraag en (concept) deelvragen af.
• al het bovenstaande in een Word-document staan.
• al enkele bronnen ook in je Word-document staan.
• een logboek aangemaakt!

Na deze les

Weet je:

• Waarom je bronnen gebruikt.
• Waar je op moet letten wanneer je wilt beoordelen hoe
    betrouwbaar bronnen zijn.
• Hoe je bronnen verwerkt in je tekst.
• Hoe je een bronvermelding maakt.
• Hoe je een literatuurlijst maakt

Je hebt vast wel eens bronnen gebruikt voor opdrachten. Waar vond je die?

Waarom zou je bronnen willen gebruiken in je PWS?

Waarom bronnen gebruiken?

De informatie in je PWS is altijd gebaseerd op meerdere bronnen, om jouw onderzoek te verantwoorden. Ook laat brongebruik zien dat je je hebt ingelezen in het onderwerp en dat je je bewust bent van bestaande perspectieven en theorieën.

Hierdoor wordt jouw onderzoek betrouwbaarder.

Bronnen gebruiken bij het schrijven

Bronnen gebruik je:
- Om bepaalde informatie vinden.
- Informatie te controleren.
- Een plaatje te zoeken.

Check altijd: 
- Of je bron wel past bij wat je zoekt.
- Of de informatie uit jouw bron klopt.

- Of je bron betrouwbaar is. 

Waar zou je op moeten letten wanneer je wil nagaan hoe betrouwbaar de bron is?

Betrouwbaarheid bronnen

• Auteur: Opleiding, kenner/autoriteit/wie zit er achter de site?
• Doel van de tekst: Objectief geschreven (geen betoog of column).
• Datum: Wanneer is het artikel verschenen?
• Belang: Heeft de auteur een belang bij het artikel?
• Verwijzingen: Bevat het artikel bronvermeldingen (verwijzingen naar andere onderzoeken)?

Waarom zijn WikiPedia en ChatGPT geen betrouwbare bronnen?

Bronnen

• Goede (online) bronnen vind je op Google Scholar, zeker wetenschappelijke bronnen.
• En via de OBA. 
• En voor cijfers ook het Centraal Bureau voor de Statistiek. 
• Tenslotte zijn nieuwsberichten en krantenartikelen betrouwbaar...toch?

Betrouwbaar

Minder betrouwbaar

Toelichting:

De Jensen show is een YouTube kanaal. Video's over vaccinaties en complotten zijn al vaker verwijderd.

De Dagelijke Standaard (DDS) is een nieuwswebsite waarvan enkele medewerkers ooit blogs hebben moeten verwijderen in het kader van nepnieuws.

Ik zoek informatie over studiefinanciering. De site van duo is een betrouwbare bron.

1. Juist
2. Onjuist
3. een beetje

https:

Dit is de site van het DUO. In de volgende slide gaan leerlingen aangeven of deze site betrouwbaar is als het gaat om informatie vinden over studiefinanciering. 

https:

Een blog over de gezondheidsvoordelen van gember. De auteur is Rasa Bertram, werkzaam voor Mediahuis Nederland. 

Leerlingen moeten nagaan of deze website betrouwbaar is. Het eindoordeel is wisselend: de auteur is duidelijk bevooroordeeld, citeert enkele wetenschappelijke bronnen, maar doet dit oppervlakkig en doet aan 'cherry picking'. 

Is de informatie op deze site betrouwbaar?

1. Ja
2. nee
3. een beetje

Een beetje, omdat

• Het artikel wel bronverwijzingen bevat naar wetenschappelijke onderzoeken
• Je weet alleen dat de auteur, Rosa Bertram, 'hoofdredacteur' is --> heeft ze kennis van het onderwerp? 
  Hoe goed heeft zij zichzelf ingelezen? 
• De auteur zoekt zorgvuldig uit welke onderzoeken haar stelling bevestigen.

Wetenschappelijke artikelen

Door wetenschappers, voor wetenschappers.

Kwaliteitswaarborging door:

• Nauwkeurige bronvermelding.
• Nauwkeurige beschrijving onderzoeksmethode.
• Peer-review.

Peer review

Wat maakt wetenschappelijke artikelen zo betrouwbaar?

Opdracht

Hierna volgen twee websites. 

1. Bekijk de sites goed. Hier krijg je 5 minuten per site voor. 
2. Ga na hoe betrouwbaar je beide sites vindt. Schrijf op waarom je dat vindt, in een notitie. 

www.vlees.nl

https:

Welke site vind jij betrouwbaar? En waarom vind je dat?

Ik zoek informatie over de voor- en nadelen van het eten van vlees. Welke site is betrouwbaar?

1. Vlees.nl
2. Voedingscentrum.nl

Bronnen gebruiken en bewaren

Let op:
Bewaar alle bronnen die je gebruikt. Kopieer tijdens het schrijven van je PWS alvast de link/schrijf op uit welk boek en van welke bladzijde je de informatie hebt en zet deze tijdens het schrijven in een andere kleur in je tekst!

Plagiaat

• PWS: jouw eigen onderzoek en dus jouw eigen woorden
• Neem niet zomaar informatie uit bronnen over: plagiaat. 
• Wij hanteren een percentage van maximaal 20%. Kom je daarboven uit, dan heb je 1 kans om je PWS te verbeteren. 

ChatGPT

De arrestatie 

van Donald Trump:

foto gemaakt met AI

Maar AI is nog niet perfect

Er zitten fouten in.

De tekst is te perfect.

Parafraseren   = tekst in eigen woorden zetten.

Citeren  = tekst letterlijk overnemen. Zet de tekst dan tussen "aanhalingstekens". 

           

              Hoe mag je bronnen dan wel gebruiken?

Dit staat ook in je handleiding...

Wanneer citeren (uitzondering!)

• Definitie van een begrip.
• Parafraseren gaat ten koste van de kwaliteit van de zin.
• Verlevendigen van je tekst (je haalt een grappige/pakkende zin aan).
  
  

Let op:
-Een citaat zet je tussen aanhalingstekens "............'' (auteur, jaartal)

Parafraseren

De beste manier om bruikbare informatie uit bronnen te verwerken is 'parafraseren'. Dit is het in je eigen woorden verwerken van de informatie. 
Bekijk de volgende video maar eens: 

Oefenen

Je bent op zoek naar informatie over de veiligheid van het gebruik van Astra Zeneca bij zwangere vrouwen. Hoe parafraseer je de gevonden informatie uit deze link? 

Parafrase Astra Zeneca-opdracht

Bronvermelding

• Je begeleider moet altijd kunnen controleren waar je je informatie vandaan hebt. 
• Zodra je informatie uit een bron gebruikt, geef je dit aan in de tekst.

--> Bronvermelding

Wanneer verwijzen

WEL verwijzen

-bij gebruik andermans ideeën of informatie (feitelijke informatie, onderzoeksgegevens, een onderzoeksmethode, visuele informatie (zoals een afbeelding, grafiek, tabel of schema)

NIET verwijzen

-bij een algemeen bekend feit. Voorbeelden: begin- en einddatum van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), de naam van de huidige president van de Verenigde Staten van Amerika

Twee vuistregels:

-verwijzing bij alle termen, informatie en ideeën die voor jou nieuw zijn (die je geleerd hebt tijdens je onderzoek).

-Als je twijfelt of je al dan niet moet verwijzen, neem dan een verwijzing op.

Bronnen in tekst

Wanneer je een bronvermelding/verwijzing gebruikt in je tekst, laat je dat altijd op dezelfde manier zien
--> het APA-systeem

Voorbeelden vind je ook in je Handleiding!

Dit gaat als volgt: 

Online krantenartikel (zonder gedrukte versie)

Bronvermelding in tekst:

NOS.nl meldt dat mensen steeds minder angstig raken van de term ' code zwart'. Dit komt volgens Druckers, bijzonder hoogleraar crises, veiligheid en gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, omdat mensen na verloop van tijd moe worden van corona (Hendriks, 2021).

In je literatuurlijst: 

Achternaam auteur, voorletter auteur. (jaar, dag maand). Titel. Website. Geraadpleegd op dag maand jaar, van url. 

Dus:

Hendriks, R. (2020, 7 maart). Terrassen open, maar ziekenhuisbesmetting is hoog: maakt code zwart nog indruk?  NOS.nl
Geraadpleegd op 08 oktober 2022, van www.nos.nl/artikel/2378674-terrassen-open-maar-ziekenhuisbezetting-is-hoog-maakt-code-zwart-nog-indruk

Website met auteur

Bronvermelding in tekst

De beste frikandel komt uit Winterswijk (Willems-ter Maat & Van Maanen, 2021). 

In je literatuurlijst: 

auteur. (Jaar, dag maand). Titel pagina. Naam Website. Geraadpleegd op dag maand jaar, van URL

Dus:

Willems-ter Maat, E., & Van Maanen, S. (2021, 17 maart). Even een andere verkiezing: De frikandel is meest favoriete snack. De Gelderlander. Geraadpleegd op 13 oktober 2021, van https://www.gelderlander.nl/winterswijk/even-een-andere-verkiezing-de-frikandel-is-meest-favoriete-snack~a548757f/

Website zonder auteur

Bronvermelding in tekst:

Gemeenten proberen straatintimidatie met lokaal beleid aan te pakken (NOS Nieuws, 2021). 

In je literatuurlijst

 Titel pagina. (Jaar, dag maand). Naam Website. Geraadpleegd op dag maand jaar, van URL

Dus:

Ook in Nederland discussie over veiligheid van vrouwen: Onbewust let je toch altijd op. (2021, 17 maart). NOS Nieuws. Geraadpleegd op 20 april 2021, van https://nos.nl/artikel/2372967-ook-in-nederland-discussie-over-veiligheid-van-vrouwen-onbewust-let-je-toch-altijd-op

Youtube filmpje

Bronvermelding in tekst:

Onze keuzes in het dagelijks leven staan bol van zelfcontrole (Universiteit van Vlaanderen, 2018). 

In je literatuurlijst

Kanaal. (jaartal, dag maand). Titel filmpje [video]. YouTube. Url filmpje.

Universiteit van Vlaanderen. (2018, 8 februari). Waarom ga jij vanavond weer te laat naar bed? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=jAqzBubzY_k

Boeken

Bronvermelding in tekst:

Een goede manier om data te verzamelen, is via een survey-onderzoek (Verhoeven, 2018). 

In je literatuurlijst

Achternaam auteur, voorletter. (jaartal). Titel boek (editienummer). Uitgever. Url

Dus:

Verhoeven, N. (2018). Wat is onderzoek? Praktijkboek voor methoden en technieken (2de editie). Boom. https://www.studystore.nl/p/9789024406937/wat-is-onderzoek

Wetenschappelijk artikel

Bronvermelding in tekst:

Eickhoff (2020) stelt in zijn publicatie dat Nederland een relatief harmonieuze cultuur kent. 

In je literatuurlijst

Achternaam Auteur, Initialen. (Publicatiejaar). Titel van artikel. Titel van tijdschrift, Volume(Uitgave), Paginabereik. https://doi.org/DOI

Dus:

Eickhoff, M. (2020). Het feit van de een is de uitsluiting van de ander. Tijdschrift voor Geschiedenis, 133(3), 419–417. https://doi.org/10.5117/TVGESCH2020.3.001.EICK

Voor nu

• PWS-boekje en laptop erbij.
• Noteer de bronnen die je al hebt in een literatuurlijst --> Aparte pagina.
• Ga op zoek naar meer (betrouwbare) bronnen en noteer die ook meteen. 
• 18 november heb je een voorlopige literatuurlijst af.