5.1

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Wat gaan we deze les doen?

• Uitleg paragraaf 5.1
• maken opdrachten paragraaf 5.1

Lesdoelen 5.1

• Hoe is de economie in ons land georganiseerd?
• Welke invloed heeft de overheid op de economie?
• Welke instanties geven er advies aan de overheid?

Marktwerking

• Particuliere sector 
• Aanbieders concurreren met elkaar → prijs en/of kwaliteit 
• Lage prijs? → producenten moeten lage kosten hebben
• Hoge kwaliteit? → telkens producten verbeteren + service

Planeconomie

• GEEN marktwerking
• Voorbeeld: Noord-Korea (vroeger Cuba en China)

Overheid bepaalt...

1. Wat er geproduceert wordt 
2. Hoeveel er geproduceert wordt 
3. Door wie er geproduceert wordt 
4. Tegen welke prijs er geproduceert wordt

Vrijemarkteconomie

• Vraag & aanbod bepaalt de prijs
• overheid grijpt niet in met regels/wetten
• V.S. lijkt hier op
• Nergens helemaal → overal een overheid die maatregelen neemt 

Sociale markteconomie

  Taken van de overheid

• zorgen voor veiligheid (politie en leger)
• gezondheidszorg (ziekenhuizen)
• sociale zekerheid (uitkeringen)
• zorgen voor volkshuisvesting (wonen)
• zorgen voor onderwijs

collectieve sector & particuliere sector

Collectieve sector
Alle bedrijven die voor de overheid werken. Levert goederen en diensten waar iedereen gebruik van kan maken.

Particuliere sector
Bedrijven die goederen en diensten willen verkopen om winst te maken.

Privatiseren

Activiteiten  van collectieve sector → particuliere sector

Voordelen:

• Minder kosten en organisatie voor de overheid.
• Prijzen kunnen lager worden door marktwerking.
  
  Nadelen:
  
• Overheid verliest macht.
• Sommige activiteiten stoppen misschien.

Redenen

1. Overheid verwacht betere kwaliteit of lagere prijs
2. Overheid vindt het niet meer nodig om het zelf te doen

Adviseurs van de overheid

De overheid kan bij het maken van keuzes op economisch gebied informatie en/of advies krijgen van:

•  CBS

•  CPB

•  SER

CBS = Centraal Bureau voor de Statistiek:

• Verzamelt informatie over oa economische veranderingen.
  

CPB = Centraal Planbureau:

• Onderzoekt wat de gevolgen kunnen zijn van economische beslissingen.
  

SER = Sociaal Economische Raad

• Adviseert over sociaal-economische onderwerpen.
  
• Bestaat uit werkgevers, werknemers en onafhankelijke deskundigen.

Maken opdrachten

Aan het werk!

Lees de theorie en begrippen op bladzijde 14 t/m 17

Maak de opdrachten 17 t/m 28

 Vul de samenvatting op blz 17 in

 Oefenopgaven 10 t/m 20 blz 29

maken opdrachten

Lees de theorie en begrippen van 5.1

Kies uit de volgende opdrachten:

• opdrachten 5.1 witte blz. (blz. 140 t/m 143) kies van iedere paragraaf 8 opdrachten
• oefenopgaven 5.1 alle opdrachten (blz. 158 en 159)
• alle rekenopdrachten (groen blz. 162 en 163)
• maak een eigen samenvatting.

Sleep de goederen en/of diensten naar de juiste sector.

collectieve sector

particuliere sector

In welke sector vind je alle bedrijven terug?

1. Particuliere sector
2. Primaire sector
3. Collectieve sector
4. Secundaire sector

Wat zijn kenmerken van collectieve voorzieningen?

1. De particuliere sector betaalt de voorzieningen.
2. De overheid betaalt de voorzieningen.

Wanneer de overheid taken uitbesteedt of overdraagt aan particuliere bedrijven, noem je dit

1. particuleren
2. privatiseren
3. ex-overheid
4. bedrijfsleven

Hoe is de economie in ons land georganiseerd?

Welke invloed heeft de overheid op de economie?

Welke instanties geven er advies aan de overheid?