Thema Ecologie en milieu Les 4 MO41-WM41 '23

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 2

Thema: Ecologie en milieu

Basisstof 4

Terugblik vorige les

• Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden.
• Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

• Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven
  
• Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

Vissen in de monding van een rivier kunnen goed tegen variaties in stroming en zoutgehalte.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een voorbeeld van een levensgemeenschap?

1. Een kudde schapen.
2. Alle dieren in een bos.
3. Alle dieren en planten in een grasland.
4. Alle mieren uit een mierenkolonie.

Wat is een biotoop?

1. Alle organismen in een gebied
2. Alle abiotische factoren in een gebied
3. alle levende dingen in de wereld
4. Alle abiotische factoren die bestaan

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Hoe noem je alle populaties in een gebied?

1. een ecosysteem
2. een levensgemeenschap
3. een individu
4. een biotoop

Reducenten zijn ...

1. Autotroof
2. Heterotroof

Afvaleters zijn reducenten.

1. Juist
2. Onjuist

Assimilatie is:

1. het opbouwen van organische moleculen uit kleinere moleculen
2. het afbreken van grote organische moleculen uit kleinere moleculen

+

+

-->

Fotosynthese:

+

.........

........

.........

..........

........

Wat gebeurt er met het gewicht van een individu als in de cellen meer assimilatie dan dissimilatie plaatsvindt?

1. gewicht neemt toe
2. gewicht blijft gelijk
3. gewicht neemt af

Dissimilatie is...

1. Afbraak van organische moleculen
2. Afbraak van anorganische moleculen
3. Opbouw van organische moleculen
4. Opbouw van anorganische moleculen

Neemt de hoeveelheid biomassa in elke volgende schakel toe of af?

1. Neemt toe
2. Neemt af

Welke organismen voeren koolstofassimilatie uit?

1. Alleen autotrofe organismen
2. Alleen heterotrofe organismen
3. Alle organismen
4. Alleen schimmels en bacteriën

Welke stoffen hebben de meeste chemische energie?

1. Anorganische stoffen
2. Organische stoffen

BS4 Veranderende ecosystemen

Leerdoelen:

- Je kunt enkele ecosystemen beschrijven aan de hand van kenmerkende soorten

- Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven

- Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren

Veranderingen in een ecosysteem

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Nadat pioniers zich gevestigd hebben, veranderen de omstandigheden. Er wordt meer grond vastgehouden en er ontstaat humus.

Pionierecosysteem

Op kale grond, een kale rots, nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. Deze eerste vegetatie heten pioniers. Zij zijn erg tolerant wat de abiotische factoren als temperatuur betreft.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen.

Humus

Door doodgaan van planten en dieren ontstaat humus, waardoor de omstandigheden sterk verbeterd zijn. Hierdoor kunnen grotere planten op deze plek groeien, grotere dieren zich hier vestigen en het pionierecosysteem gaat over in een ander ecosysteem. Dit maakt de omstandigheden nóg gematigder, zodat weer andere planten en dieren zich hier vestigen.

Climaxstadium

Laatste stadium: climaxstadium: grote biodiversiteit, weinig schommeling in omstandigheden, veel soorten, kleine aantallen per soort.

eerste pioniersplanten

grotere pioniersplanten volgen

grotere planten, dieren

climaxstadium

Bij welk ecosysteem
hoort de zwarte specht?

1. Duin
2. Heide
3. Meer
4. Naaldbos

Successie

Levensgemeenschappen volgen elkaar op. Tot een stabiel ecosysteem ontstaat: climaxecosysteem.

Pioniersecosysteem: eerste organismen die zich vestigen.

Subclimax: ecosysteem in een successiereeks instantgehouden door mensen.

Bij welk ecosysteem
hoort slangenkruid?

1. Duin
2. Heide
3. Meer
4. Naaldbos

Voorbeelden:

strand -> duinen -> bos

zand -> heide -> bos

plas -> veen/moeras -> bos

rots onder water -> koraalrif

kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

Ook een climaxecosysteem

Geen climaxecosysteem

Modelleren

• Vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid

Evenwicht

• Kantelpunt tussen stabiele evenwichten
• Instabiel evenwicht gemakkelijk verstoord

Twee evenwichtssituaties

Konijnen eten grassen en andere planten. Als de planten niet worden gegeten verdringen ze de grassen.

Wat gebeurt er bij een lage dichtheid aan konijnen.

1. Veel gras
2. Weinig gras
3. evenveel
4. Verandert niet

Twee evenwichten

Dus bij weinig konijnen weinig gras en bij veel konijnen veel gras. Dit is in beide situaties in evenwicht.
Instabiel bij een epidemie: populatie konijnen neemt sterk af > houtachtige planten groeien en verdringen de grassen >  geen voedsel voor konijnen, want die kunnen de houtachtige planten niet verteren > populatie planten zal niet meer hetzelfde zijn als voor de epidemie.

Bij wat voor ecosysteem horen de volgende kenmerken: eenvoudig voedselweb, kleine biodiversiteit, open kringlopen en productie is groter dan afbraak?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

In welk ecosysteem blijft de biomassa gelijk?

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

Humusarme bodem horen bij een:

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar zijn er meer wisselingen in abiotische factoren?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar verwacht je meer biodiversiteit?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Wat verandert bij successie?

1. De hoeveelheid individuen
2. De grote van de populatie
3. De leefgemeenschap
4. Het ecosysteem

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

Welk van deze soorten verwacht je het eerst in een nieuw ecosysteem?

1. Lijsterbes
2. Vos
3. Koolmees
4. Paardenbloem

Zullen pionierssoorten hun zaden en stuifmeel verspreiden met de wind of met insecten?

1. Wind
2. Insecten

Welk ecosysteem heeft de dikste humuslaag?

Pioniersecosysteem

Loofbos in Nederland

Naaldbos in Noorwegen

Tropisch regenwoud in Colombia

Maken:

Opdrachten 25 t/m 31