zuren en basen par 1

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

planning periode 3

2,5 weken voor H 11 (inclusief toets hoofdstuk 11 en 12)

Deze week par 1 en 2. Moet vrijdag af.

hoofdstul 11

leerdoelen:

 -wat er gebeurt als je een zuur oplost in water

- de zuurrestionen van enkele zuren

- de oplosvergelijkingen van enkele zuren

- hoe koolzuur ontstaat

1. je weet wat er gebeurt als je een zuur oplost

2. je weet wat er gebeurt als je koolzuur oplost in water

3. je weet eigenschappen van zure oplossingen op te noemen

4.

lesdoelen 11.1

lesdoel 4: je weet hoe ontkalken in zijn werk gaat

lesdoel 5: je weet het verband tussen pH (zuurgraad) en concentratie waterstof ionen.

11.1 

zuren en zure oplossingen

Deze zuren moet je kennen

pH-schaal

• pH graad = 7 

Indicatoren

Meeste indicatoren veranderen van kleur als ze boven of onder een bepaalde pH komen.

Uitzonderingen -> rodekoolsap en universeel indicatorpapier. 

Soorten Indicatoren

Lakmoespapier

- blauw lakmoespapier

- rood lakmoespapier

Rodekoolsap

Fenolftaleïne

Universeel indicatorpapier

Eigenschappen zure/basische oplossingen

Eigenschappen zure oplossingen:

• Smaken zuur;
• Kleurt lakmoes rood;
• Tasten onedele metalen aan;
• pH ligt tussen de 0 en 7.

Eigenschappen basische oplossingen:

• Smaakt zeepachtig;
• Kleurt lakmoes blauw;
• Werken ontvettend;
• pH ligt tussen de 7 en 14

Zowel zure- als basische oplossingen bevatten ionen (H3O+ of OH-).

H3O+ - Hydroxonium-ion

OH-    - Hydroxide-ion

pH meten

Indicatoren

• lakmoespapier
  
• universeel indicatorpapier (pH-papier)

pH-meter (nauwkeuriger)

schoonmaak en onderhoudswerkzaamheden

Professioneel schoonmaken

Ontkalken is het verwijderen van kalkaanslag op bijvoorbeeld aparaten of verwarmingselementen.

 zuren geleiden stroom na het oplossen. Zouten doen dit ook!

Toch verschil: 

- zouten zijn altijd vast bij kampertemperatuur; zuren kunnen gas, vloeibaar of vast zijn.

- zouten bestaan uit ionen, zuren uit moleculen

Hoe zuur is een oplossing? --> concentratie H⁺-ionen

pH 1 graad lager: concentratie H⁺ 10x zo veel

Oplosvergelijking zuren

• Zoutzuur = oplossing van waterstofchloride:

HCl (g)-> H+ ( aq)+ Cl-( aq)

• Salpeterzuur
  HNO3 (l) -> H+  ( aq)+ NO3-( aq)

• Oplossen van zwavelzuur :

H2SO4 (l) -> 2 H+  (aq)+ SO42- (aq)

• Oplossen van azijnzuur : 

Hac(l) -> H+ + Ac- 

zuren en zuuroplossing

Bij oplossen:

zuurmolecuul --> waterstof-ion(en) + zuurrest-ion

Deze oplosvergelijking voor:

Zoutzuur, salpeterzuur, zwavelzuur, azijnzuur 

Wanneer spreken we van een zuur? 

Geef een aantal voorbeelden van een zuur.

Een zuur is een stof die waterstofatomen (H+) afgeeft als je het oplost in water.

Bijvoorbeeld: Het oplossen van zoutzuur in water:

HCl          H+    +     Cl-

Zoutzuur (HCl) valt bij het oplossen in water uiteen in een waterstofatoom (H+) en chlooratoom (Cl-). Het molecuul kan dus een waterstofatoom afstaan.

Voorbeelden van zuren: Zoutzuur, citroenzuur, ascorbinezuur (vitamine C)

Extra uitleg bij vraag 5

Wat moet je allemaal ontkalken?

• Waterkoker
• Koffiezetapparaat
• Wasmachine
• Afwasmachine
• Kranen en douchekoppen

Zure oplossingen ('verdund' zuur)

Zure oplossingen hebben een...

1. pH < 7
2. pH > 7
3. pH = 7

Iemand voegt water toe aan een zure oplossing, wat gebeurt er

1. pH wordt groter en wordt minder zuur
2. pH wordt kleiner en wordt minder zuur
3. pH blijft gelijk maar wordt minder zuur
4. pH blijft gelijk en wordt niet zuurder

Zoutzuur

1. H+ (aq) + Cl- (aq)
2. H+ (aq) + NO3- (aq)
3. H+ (aq) + Ac - (aq)
4. H+ (aq) + SO4 2- (aq)