5.2 Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

5.2 chromosomen

Kort herhalen 5.1

Uitleg 5.2

Vandaag

• Korte herhaling 5.1 Genotype en fenotype
• Uitleg 5.2 Chromosomen
• Zelfstandig werken
• Afsluitende quizvragen 

5.2 Chromosomen

• Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
• Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.
• Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Elke gewone lichaamscel bevat

1. 23 Chromosomen
2. 34 Chromosomen
3. 46 Chromosomen
4. 92 Chromosomen

Geslachtscellen van mensen bevatten

1. 23 chromosomen
2. 34 chromosomen
3. 46 chromosomen
4. 92 chromosomen

Welke stelling/stellingen is/zijn juist?

1) In een spiercel staan genen voor het maken van maagsap uit
2) In een maagcel staan genen voor het maken van maagsap aan

1. Alleen stelling 1
2. Alleen stelling 2
3. Zowel stelling 1 als 2
4. Beide zijn onjuist

Van eicel/zaadcel tot een mens

In een eicel zitten 23 chromosomen.

In een zaadcel zitten 23 chromosomen.

Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.

Die bevruchte cel deelt zichzelf.  Als de cel zich deelt, deelt hij ook de chromosomen. In al jouw cellen zitten daardoor 46 chromosomen,
waarin dezelfde bouwbeschrijving' staat. 

Alleen de zaadcellen en eicellen dus niet.

Ouders en chromosomen

De helft van jouw 'bouwpakket' komt van de 

23 chromosomen die je van je vader kreeg.

De andere helft van jouw 'bouwpakket' komt van de  23 chromosomen die je van je moeder kreeg.

Eicellen / zaadcellen ontstaan door meiose:

Moedercel met 46 chromosomen verdeelt 23 chromosomen over twee dochtercellen

Geslacht

23e chromosomenpaar zijn
de geslachtschromosomen

XX - vrouw

XY - man

                                                                              Alle eicellen hebben een X-chromosoom

 

                                                                              De helft van de zaadcellen hebben een X-chromosoom 
                                                                              De helft van de zaadcellen hebben een Y-chromosoom

Er wordt een jongetje geboren.

De kern van een huidcel van hem bevat

1. 22 paar chromosomen + XX
2. 22 paar chromosomen + XY
3. 22 chromosomen + XY
4. 22 chromosomen + Y

Chromosomenparen

• Chromosomenparen bevatten allebei dezelfde erfelijke eigenschappen, bijv. beide chromosomen 15 bevatten de genen OCA2 en HERC2 voor oogkleur 
  
  
• Uitzondering:
  X en Y bij de man

Variatie in eigenschappen 

• 2 chromosomen van 1 paar zijn opgebouwd uit meerdere genen.

• Voor 1 eigenschap heb je 1  of meerdere genen.
  
  
• 1 gen kan verschillende varianten hebben --> allel

• Genen: oogkleur
  
  
• Allel: bruin/blauw/groen

Je ziet hier een chromosomenpaar.

Welk stuk DNA bevat genen met dezelfde allelen en welke stuk DNA heeft verschillende allelen?

genenparen met dezelfde allelen

genenparen met dezelfde allelen

genenparen met verschillende allelen

genenparen met verschillende allelen

Genotypen van geslachtscellen

• Eicel en zaadcel bevatten de helft van het aantal chromosomen (23 enkele chromosomen)
• Hoe weet je welke variant van een gen (allel) in de geslachtscel komt? = toeval
  
  
• Er zijn vele mogelijke combinaties van varianten van genen (allelen) mogelijk
  
  
• Door geslachtelijke voortplanting ontstaat er veel variatie in genotypen

Zelfde allelen

Verschillende allelen

Zelfstandig werken

Sluit de LessonUp niet af, straks nog quizvragen

Thema 5 Basisstof 2 Chromosomen

Havo-vwo: maak opd. 1 t/m 5 en 7

Havo: maak opd. 1 t/m 5, 8 en 10

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen

Bij katten bevatten de zaadcellen 19 chromosomen.
Hoeveel chromosomen
bevatten de eicellen van katten?

1. 19 chromosomen
2. 9,5 chromosomen
3. 38 chromosomen
4. 190 chromosomen

Bij tijgers hebben zaadcellen 20 chromosomen.
Hoeveel chromosomen hebben de oogcellen van tijgers?

1. 20 chromosomen
2. 40 chromosomen

Je fenotype komt tot stand door:

1. alleen je chromosomen
2. alleen milieu
3. chromosomen en milieu

Kern van cel P bevat 40 chromosomen.
Hoeveel chromosomen bevat cel 1 ?

1. 20
2. 40
3. 80

Een gen heeft altijd 2 ....

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allelen