De Verzorgingsstaat in Nederland

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 2

De Verzorgingsstaat in Nederland

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kan je uitleggen wat een verzorgingsstaat is, waarom het relevant is voor jou als sociaal werker en welke redenen hebben geleid tot het ontstaan van een verzorgingsstaat in Nederland.

Leg uit wat de leerlingen aan het einde van de les zouden moeten weten en begrijpen.

Wat weet jij al over de verzorgingsstaat in Nederland?

Wat is een verzorgingsstaat?

Een verzorgingsstaat is een samenleving waarin de overheid verantwoordelijk is voor het welzijn van haar burgers. Dit betekent dat de overheid zorgt voor sociale voorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en huisvesting.

Leg kort uit wat een verzorgingsstaat is en geef voorbeelden van sociale voorzieningen.

1. Sociale zekerheid en inkomen

De verzorgingsstaat zorgt voor een vangnet bij werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en ouderdom:

Werkloosheidsuitkering (WW) – Voor mensen die hun baan verliezen.

Bijstand (Participatiewet) – Voor mensen zonder eigen inkomsten of uitkering.

AOW (Algemene Ouderdomswet) – Basisinkomen voor ouderen.

WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) – Voor arbeidsongeschikten.

2. Zorg en gezondheid

De overheid garandeert toegang tot gezondheidszorg voor iedereen:

Zorgverzekering (Zorgverzekeringswet) – Verplichte basisverzekering voor medische kosten.

Langdurige zorg (Wet langdurige zorg, Wlz) – Voor ouderen en mensen met een beperking.

Jeugdzorg (Jeugdwet) – Ondersteuning voor kinderen en jongeren met problemen.

Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) – Hulp voor mensen met psychische problemen.

3. Wonen en leefomgeving

De overheid biedt ondersteuning bij huisvesting en een veilige leefomgeving:

Huurtoeslag – Financiële hulp bij woonkosten voor lage inkomens.

Sociale huurwoningen – Betaalbare woningen via woningcorporaties.

Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) – Hulp bij zelfstandig wonen, zoals huishoudelijke hulp en vervoer.

4. Kinderopvang en gezinsondersteuning

Kinderbijslag (AKW) – Financiële ondersteuning voor ouders.

Kindgebonden budget – Extra toeslag voor lage inkomens met kinderen.

Kinderopvangtoeslag – Tegemoetkoming in kinderopvangkosten.

5. Onderwijs en arbeid

De verzorgingsstaat investeert in scholing en toegang tot de arbeidsmarkt:

Leerplicht en toegankelijk onderwijs (Wet op het voortgezet onderwijs, Wet educatie en beroepsonderwijs) - Gratis basis- en middelbaar onderwijs.

Studiefinanciering (DUO, WSF) - Tegemoetkoming in studiekosten.

Re-integratie (Participatiewet, Wet arbeid en zorg) – Hulp bij werkhervatting na ziekte of werkloosheid.

Verzorgingsstaat en Sociaal Werk

Als sociaal werker werk je met mensen die gebruikmaken van sociale voorzieningen. Het begrijpen van de verzorgingsstaat is daarom relevant voor jouw beroep omdat het helpt om te begrijpen hoe deze voorzieningen worden gefinancierd en hoe ze werken.

Leg uit waarom het begrijpen van de verzorgingsstaat relevant is voor sociaal werkers.

Ontstaan van de Verzorgingsstaat

De verzorgingsstaat is ontstaan als reactie op de sociale en economische problemen van de 19e en 20e eeuw, zoals armoede, ziekte en werkloosheid. De overheid zag het als haar taak om deze problemen op te lossen en sociale voorzieningen te bieden aan haar burgers.

Geef een korte beschrijving van de redenen waarom de verzorgingsstaat is ontstaan.

Redenen voor het ontstaan van de Verzorgingsstaat

- Industrialisatie en verstedelijking 

- Toename van armoede en ziekte 

- Opkomst van sociale bewegingen 

- Veranderende politieke en economische omstandigheden

Benadruk de vier belangrijkste redenen waarom de verzorgingsstaat is ontstaan.

Voordelen van de Verzorgingsstaat

De verzorgingsstaat biedt voordelen zoals gelijke kansen voor iedereen, bescherming tegen armoede en ziekte en een sociaal vangnet voor de meest kwetsbare burgers.

Geef een kort overzicht van de voordelen van de verzorgingsstaat.

Kritiek op de Verzorgingsstaat

Er is ook kritiek op de verzorgingsstaat, zoals de hoge kosten en de afhankelijkheid van burgers van overheidssteun. Sommige mensen vinden dat de verzorgingsstaat te veel verantwoordelijkheid bij de overheid legt en individuele vrijheid beperkt.

Geef kort de belangrijkste kritiekpunten op de verzorgingsstaat en bespreek deze met de leerlingen.

Waarom is de verzorgingsstaat ontstaan?

1. Om burgers te straffen.
2. Als reactie op sociale en economische problemen.
3. Als reactie op politieke conflicten.
4. Om de overheid meer macht te geven.

Samenvatting

Een verzorgingsstaat is een samenleving waarin de overheid verantwoordelijk is voor het welzijn van haar burgers. Als sociaal werker werk je met mensen die gebruikmaken van sociale voorzieningen, dus het begrijpen van de verzorgingsstaat is relevant voor jouw beroep. De verzorgingsstaat is ontstaan als reactie op sociale en economische problemen en biedt voordelen zoals gelijke kansen voor iedereen en bescherming tegen armoede en ziekte.

Vat de belangrijkste punten van de les samen en herhaal de leerdoelen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.