BS 6 Veilig vrijen MAX

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

BS 6: veilig vrijen 

Leerdoelen

* Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen 

   beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet.

* Je kunt ziekteverschijnselen en genezingsmogelijkheden  

   noemen van seksueel overdraagbare aandoeningen. 

Onbetrouwbare methoden

Als je seksueel actief bent, maar (nog) geen kinderen wilt, kun je voorbehoedsmiddelen (anticonceptiemiddelen) gebruiken. Die zorgen ervoor dat er geen bevruchting kan plaatsvinden. Dit wordt ook wel geboorteregeling genoemd. Geboorteregeling zonder voorbehoedsmiddelen is niet erg betrouwbaar. 

Deze onbetrouwbare methoden zijn:

* periodieke onthouding

* coïtus interruptus

Periodieke onthouding

Periodieke onthouding:  Geen seks tijdens vruchtbare periode.

* Kalender bijhouden: bij een regelmatige menstruatiecyclus kun je de dag 

   van de ovulatie berekenen.

* Temperatuur: de lichaamstemperatuur is na de ovulatie +/- 0,3 °C hoger.

* Afscheiding uit de vagina: bij veel vrouwen wordt de afscheiding uit de 

   vagina rond de ovulatie doorzichtiger en elastischer. Er is vaak ook meer 

   afscheiding.

Coïtus interruptus

Hierbij trekt de man zijn penis terug uit de vagina als hij zijn orgasme voelt aankomen. De zaadlozing vindt dan buiten de vagina plaats. 

Deze methode is onbetrouwbaar, omdat in voorvocht ook al zaadcellen kunnen zitten.

Betrouwbare methoden

 Er zijn voorbehoedsmiddelen met en zonder gebruik van hormonen.

De hormonen zorgen ervoor dat er geen eicel gaat rijpen en vrijkomt. 

Ook zorgen ze ervoor dat het slijm in de baarmoederhals moeilijker doorlaatbaar is voor zaadcellen. 

Verder zorgen hormonen ervoor dat het baarmoederslijmvlies niet wordt opgebouwd, waardoor er geen innesteling mogelijk is.

Het condoom

Het condoom is het enige voorbehoedsmiddel dat beschermt tegen seksueel overdraagbare ziekten én tegen zwangerschap.

Het mannencondoom wordt het meest gebruikt.  Je rolt het condoom om de penis in erectie .

Het vrouwencondoom breng je in de vagina in.

Spiraaltje

Een spiraaltje is een buigzaam plastic voorwerp. Het wordt door een arts in de baarmoeder ingebracht.

Er zijn twee soorten spiraaltjes: hormoonspiraaltjes en koperspiraaltjes. 

Een koperspiraaltje bevat geen hormonen. 

Het is omwikkeld met een koperdraadje. Het koper beschadigt de zaadcellen. Ook maakt het koper de innesteling vrijwel onmogelijk.

Pessarium

Een pessarium is een zacht rubberen koepeltje die de baarmoedermond bedekt. 

Om ervoor te zorgen dat het pessarium betrouwbaar is, moet het worden ingesmeerd met zaaddodende pasta. 

Na de geslachtsgemeenschap moet het minstens acht uur blijven zitten.

Sterilisatie

Iemand die geen kinderen (meer) wil, kan zich laten steriliseren. 

Bij een man worden de zaadleiders onderbroken. De productie van zaadcellen gaat normaal door. 

Bij een vrouw onderbreekt of blokkeert een arts de eileiders. Daardoor kunnen zaadcellen de eicel niet meer bereiken. Er blijven eicellen en hormonen vrijkomen. Een gesteriliseerde vrouw wordt dus gewoon ongesteld.

De pil

• Meest gebruikte anticonceptie
  
• Meisje slikt 3 weken de pil, 1 week niet (tijdens stopweek menstruatie)
  
• Door hormonen in de pil is er geen ovulatie waardoor er geen bevruchting kan plaatsvinden 
  

Overige...

Ook de volgende anticonceptie methoden maken gebruik van hormonen:

* Hormoonpleister: Pleister geeft hormonen af aan de huid en komen vervolgens in 

   het bloed. 3 weken lang, elke week een nieuwe pleister. dan een stopweek.

* Hormoonspiraaltje: Wordt geplaatst door een arts en werkt ongeveer 5 jaar. Geeft 

   constant kleine hoeveelheden hormonen af.

* Prikpil: Injectie die je in keer in de twaalf weken in je bil gespoten krijgt

* Hormoonstaafje: Dun staafje onder de huid in je arm, geeft hormonen af. Na 

   ongeveer 3 jaar moet deze vervangen worden.

* NuvaRing: rubberen ring die hormonen afgeeft. Voor een maand in de vagina. 

Noodmaatregelen

Binnen 3 dagen na de seks: morning-afterpil

• Kan je gewoon kopen bij de kruidvat
  
• Bevat veel hormonen kan er geen ovulatie of innesteling komen
  
• Door de hoeveelheid hormonen wordt je heel misselijk
  

Na 3 dagen abortus

• Zuigcurretage tot 13e week: soort stofzuiger die embryo en baarmoederslijmvlies wegzuigt. 
  
• Na 13 weken operatief verwijderen
  

maken 

vraag 5 en 6 blz 123  inzichtvragen

SOA's

SOA/geslachtsziekte: bacterie of virus die verspreid wordt door seksueel contact.

Verspreiding via: bloed, sperma, voorvocht, vaginaal vocht en slijmvliezen.

Chlamydia

Chlamydia

Chlamydia is een soa die wordt veroorzaakt door een bacterie en kan een ontsteking veroorzaken.

De bacterie komt voor in de urinebuis en baarmoederhals. 

Chlamydia is te bestrijden met antibiotica. Zonder behandeling kan chlamydia leiden tot onvruchtbaarheid.

Tijdens onveilige seks kun je deze soa overdragen.

Chlamydia 

Gonorroe

- Gonorroe is een soa 

   (seksueel overdraagbare aandoening)

- De oorzaak van deze soa is een bacterie

- Gonorroe is erg besmettelijk. 

_ Veroorzaakt pijn bij het plassen en een vieze 

   afscheiding uit de penis en vagina

Hepatitis B

- Het virus dat hepatitis B veroorzaakt, zorgt 

   voor ontstekingen in de lever.

- Er zijn geen medicijnen tegen, maar meestal 

   is het virus na zes maanden uit het lichaam.

- meeste klachten na 3 maanden.  

- Sinds 2011 worden kinderen in hun eerste 

   levensjaar ingeënt (vaccinatie) tegen 

   hepatitis B.

Herpes genitalis

- Herpes genitalis is een soa

- Herpes komt in Nederland veel voor. Meer 

   dan de helft van de mensen is drager van dit 

   virus. 

- De oorzaak van herpes is een herpes-virus. 

   Dit virus blijft altijd in je lichaam.  

- Je hoeft herpes alleen te laten behandelen  

   als je klachten hebt

HIV en aids

• Aids (immuunziekte) wordt veroorzaakt door het HIV-virus
• (Net zoals het coronavirus de ziekte COVID veroorzaakt)
• Iemand die besmet is maakt antistoffen aan, noemen we seropositief

Seropositieve mensen zijn nog niet ziek. Vaak duurt het 9 jaar voordat de eerste ziekteverschijnselen ontstaan!

Te genezen?

• HIV is niet te genezen, wel te remmen
• HIV-remmers vertragen de ziekte

• Als het virus actief is, spreek je van aids
  
• Aids tast het afweersysteem aan: je wordt snel ziek en je lichaam kan de ziekte moeilijk of niet bestrijden.
  

HPV/genitale wratten

• Geen klachten, soms genitale wratten
•  Na jaren kan HPV baarmoederhalskanker, anuskanker of keelkanker veroorzaken

Inenting tegen HPV

HPV is een virus  en kan baarmoederhalskanker  veroorzaken.

Inenting tegen HPV vermindert de kans op het ontstaan van baarmoederhalskanker.

Syfilis

Bacteriele infectie

Ziekteverschijnslen:

• Zweertjes op penis, vagina, anus of mond

Genezing:

• Antibiotica
  

SOA test

Zo verloopt een Soa test.......

Een SOA test doen... Hoe gaat dat nou eigenlijk?

Een Soa test kan je ook thuis doen je moet het daarna wel naar een laboratorium opsturen.

.0..

Een soa-test

Soort test	Bij wie?	Hoe?
Urine onderzoek	Jongens	Plassen in een potje
Bloedonderzoek	Jongens en meisjes	Er wordt bloed afgenomen
Uitstrijkje	Meisjes (en jongens)	Wattenstaafjes 10 seconden langs de wand van de vagina (of keel of anus) strijken.

maken

vraag 4 ,5 en 6  blz123