Ethiek: paragraaf 3 ethische visies

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Programma

Terugblik les

Uitleg nieuwe theorie

Aan het werk

Terugblik les

Wat hebben we de vorige les behandeld?

Welke begrippen ken je nog?

Vandaag

Doelen

• Aan het einde van de les ken je het begrip visie.
  
• Aan het einde van de les weet je het verschil tussen optiek en visie.
  
• Aan het einde van de les weet je wat ethische visies zijn. 
• Aan het einde van de les weet je wat beginselethiek en gevolgenethiek is. 

Ethische visies

De standpunten  bieden ons hulp bij 

het oplossen van  ethische dilemma's.

Zijn standpunten over hoe wij ons behoren te gedragen. 

Maar eerst..

Optiek versus visie

Een bepaalde invalshoek of benaderingswijze. 

Mensen die één en dezelfde optiek innemen zijn het niet altijd met elkaar eens. Er bestaan verschillende standpunten (meningen). 

Een ander woord voor standpunt is (eigen) mening of visie. 

Voorbeeld 

optiek en visie

Je gaat met je leraar en twee klasgenoten naar een kunstmuseum waar jullie alle vier naar hetzelfde schilderij kijken. In deze situatie speelt esthetische optiek een rol. 

Ieder van jullie kijkt vanuit dezelfde optiek naar het schilderij, maar met een andere visie. Jullie hebben allemaal een ander standpunt over het schilderij. 

Is het schilderij mooi of niet mooi? Wat vind ik er van?

Ethische visie

Ethische visies worden gebruikt om twee redenen

Om een oordeel te geven over bepaalde problemen. Ethische visies kunnen ons helpen bij het oplossen van problemen. Ze geven de richting van de oplossing aan.

Om het handelen (vaak achteraf) te rechtvaardigen. Dat gebeurt met name als mensen gevraagd wordt zich te verantwoorden voor hun gedrag. 

Twee ethische visies

We kennen twee ethische visies

1. Gevolgenethiek 

2. Beginselethiek 

Gevolgenethiek

• Bij gevolgenethiek gaat het om de gevolgen van ons handelen. 

--> handelen: wat je uiteindelijk zou doen bij een probleem.

• Als het gevolg van ons handelen 'goed' is, dan is de handeling ethisch goed te noemen. 

Definitie gevolgenethiek

Die handeling die juist is, die in zijn gevolgen een bepaald doel realiseert. 

Dus

Als je een casus gaat analyseren en antwoord gaat geven op 'wat zou je doen als..?' dan moet je alle voor- en nadelen op een rijtje zetten (de gevolgen). 

Voorbeeld hartspecialist

De hartspecialist

Je bent hartspecialist in het ziekenhuis. Om twee uur 's nachts komen er twee spoedgevallen binnen. Deze mensen moeten onmiddellijk geholpen worden om doodsgevaar af te wenden. De ene patiënt is een alleenstaande, bejaarde vrouw van 73 die aan het dementeren is. De andere patiënt is een jonge levenslustige vrouw van 27, gehuwd en moeder van drie kinderen. Zij zijn op hetzelfde moment aangemeld in het ziekenhuis. Wie opereer je eerst?

Gevolgenethiek

•  Welke oplossing is het beste voor de mens (meeste welzijn)
•  Voor- en nadelen naast elkaar zetten
  

Waar wordt er naar gekeken?

• Hoeveel jaren hebben de twee personen gemiddeld nog te leven?
• Hoeveel mogelijkheden voor gelukservaringen hebben beiden in de toekomst?
• Wat is de kwaliteit van het huidige en toekomstige leven?
• Wat is de betekenis van dit leven door de directe omgeving?

Wie opereer je eerst?

Maar.....

Beginselethiek

Beginselethiek

•  Ander woord beginsel--> recht of principe
• Bij een ethisch probleem moet gekeken worden naar één of meerdere beginselen (rechten, principes)

Voorbeelden beginselethiek

recht op privacy

recht op gelijkwaardigheid

recht op leven

recht op eerbied van het leven 

recht op de waardigheid van de mens

etc.

Wie opereer je eerst?

Wanneer de chirurg vanuit beginselethiek gaat nadenken 'elk mens heeft recht op leven', kan hij dus geen keuze maken tussen de twee vrouwen. Beide vrouwen hebben immers recht op leven.