AFP blok 1.1, herhalingsstof toets week 4

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Herhaling lesstof huid en wonden tbv toets

Huid

Bouw en functie van de huid

module 9, hoofdstuk 1

Functies van de huid:

• Bescherming: belangrijkste functie                                       mechanische krachten: schuren                                                                                                                                 chemische invloeden: zeep                                                                                                                                           binnendringen ziekte verwekkers                                                                                                                               te veel UV straling                                                                                                                                                               uitdroging
• Handhaving lichaamstemperatuur
• Uitscheiding
• Waarneming
• Aanmaak vitamine D

Bouw van de huid / cutis

Epidermis /opperhuid

Opperhuid / epidermis

• Kiemlaag : stratum germinativum, verankerd in het basaalmembraan, stamcellen, pigment cellen (melanine), dermispapillen, hier kan huidkanker onttaan. 
• Stekelcellenlaag: stratum spinosum, stevighuid, hoeveelheid melanine hier bepaald huidskleur
• Korrellaag: stratum granulosum, maken hoornstof (keratine)
• Heldere laag: stratum licidum, platte cellen vol met hoonstof
• Hoornlaag: stratum corneum, 15-20 lagen platte dode cellen, . Eelt, patroon dermispapillen loopt door tot in huidlijsten
• Moedervlek / naevus maternus:opeenhoping van pigmentcellen die veel melanine produceren
• Sproeten / Efeliden: ophoping melanine.

Dermis / lederhuid

• aanwezigheid van lymfevaten, bloedvaten en zenuwcellen
• Reticulaire laag: stratum reticulare, hoog gehalte collagene vezels, gerangschikt in ruitjes reticulum, splijtlijnen
• Papillaire laag : stratum papillare, veel dermis papillen, bloedvaten en zenuwcellen, fijne collageen en elastische vezels
• Onderhuid / subcutis: geen onderdeel van de huid, losmazig bindweefsel, onderhuids vetweefsel, warmte isolatie, reserve brandstof, stootkussen

Bijzondere huidstructuren

• Haren: haarwortel, haarschacht, haarzakje, haarbulbus, haarpapil, haarspier
• Nagels: nagelbed, nagelwalnagelriem, nagelwortel, lunula
• Borstklieren: melkklieren, tepel 

Doorbloeding van de huid

1. Subpapillaire vaatnetwerk : lederhuid
2. Cutane vaatnetwerk: grens lederhuid en onderhuids bindweefsel
3. Fasciale vaatnetwerk: tussen onderhuids bindweefsel en onderliggend weefsel

• Anastomose: verbindend bloedvat tussen de verschillende vaatstelsels

Doorbloeding van de huid

1. papillair vaatnetwerk
   
2. cutaan vaatnetwerk
   
3. faciaal vaatnetwerk
4. Verbindingen tussen de 3 vaatnetwerken (a.)
5. Verbindingen tussen de 3 vaatnetwerken (v.)
6. opperhuid
   
7. lederhuid en onderhuids bindweefsel
   
8. onderliggende spierlaag
   

Dekweefsel

Module 3, hoofdstuk 1

Dekweefsel / Epitheel

• geen tussencelstof
• geen bloedvaten, voedingsstoffen uit weefsel
• 1 kant blootgesteld aan de omgeving/vrije kant
• basaalmembraan
• levenslang vermogen om te delen ivm snelle slijtage

Functies dekweefsel

• Bescherming tegen chemische stoffen/ziekteverwekkers
• Transport: stoffen vanuit de omgeving kunnen bij de organen komen
• Afscheiding van stoffen: secretie van bijvoorbeeld slijm 

Eenlagig dekweefsel

• Plaveisel epitheel: platte cellen met een groot oppervlak. Bescherming en transport, longblaasjes
• Kubisch epitheel: blokvormige cellen, afscheiding van stoffen, klier wanden
• Cilindrisch epitheel: langwerpige kokervormige cellen, transport en afscheiding van stoffen, microvilli darmwand
• Trilhaar epitheel: hoge slanke cellen met aan de vrije kant trilhaar, altijd vergezeld van slijm producerende cellen, luchtwegen

Meerlagig dekweefsel

• Verhoornend plaveisel epitheel: kubisch, onderste laag deelt continue, bovenste laag wordt steeds platter en steviger door hoornstof, daardoor gaat de cel dood, daardoor buitenste laag ondoordringbaar, bescherming,  opperhuid
• Niet verhoornend plaveisel epitheel: hetzelfde principe behalve de verhoorning, bescherming, met veel slijmcellen, slijmvlies mondholte
• Overgangsepitheel: enkele lagen kubische of bolvormige cellen, kunnen vervormen zonder te beschadigen, rekbaar, blaaswand

Klierepitheel

• alleen secretie functie, daardoor dieper gelegen dichtbij goed doorbloed weefsel
• Exocriene klieren : afvoerbuis, externe secretie, buisvormig/trosvormig, maagsapklieren, talgklieren
• Endocriene klieren: geven af aan de bloedbaan, interne secretie, hormonen, schildklier

Kliersecreet

• Vet: soepel en waterafstotend
• Water: oplosmiddel en koelmiddel
• Slijm: glijmiddel, transportmiddel, bescherming
• Enzymen: voedselvertering
• Moedermelk: voeding

Wonden

Pathologie van de huid

module 11, hoofdstuk 1

Verwondingen door mechanisch scherp geweld

Verwondingen door mechanisch stomp geweld

Gesloten wonden

Huid is intact

Geen kans op infectie

Vochtletsel

Bij vochtletsel is er sprake van vocht inwerking in de huid waardoor de huid week wordt. Dat kan komen door water, urine, dunne ontlasting, zweet en wondvocht.

Door langdurige inwerking van vocht en/of de overgroei van bacteriën en schimmels onder deze ideale omstandigheden kan de huid beschadigd raken.

Decubitus

• Decubitus (doorligwonden) = ontstaan door druk- en schuifkrachten waardoor bloedtoevoer verminderd of afwezig is.
  
• Decubitus ontstaat als eerste in de ondergelegen weefsels, later pas in de opperhuid, omdat de opperhuid gewend is aan minder doorbloeding en minder zuurstof en voedingstoffen nodig heeft.
  
• Vochtletsel en decubitus op de stuit zijn vaak lastig te onderscheiden.
  

Classificatiesysteem

• Categorie 1: niet wegdrukbare roodheid
  
• Categorie 2: oppervlakkige beschadiging
  
• Categorie 3: volledige huidlaag is verloren gegaan, kan ondermijnt zijn
  
• Categorie 4: volledig weefsellaag is verloren gegaan. Spieren, pezen en bot liggen open en bloot. Vaak necrose
  

Brandwonden

• Oorzaak: straling, hitte, elektriciteit of chemische stoffen.
  
• Een brandwond is in eerste instantie een steriele ontsteking, maar er kan snel infectie bijkomen.
  

Classificaties

• Eerstegraads
  

opperhuid is beschadigd, maar niet kapot

• Tweedegraads
  

opperhuid en de lederhuid beschadigd

• Derdegraads:
  

zijn vrijwel alle huidlagen beschadigd.

Primaire wondgenezing

• Wondranden zijn glad en scherp begrenst
  
• Niet te diep en niet te breed
  
• Spieren, pezen en/of zenuwen zijn niet aangetast.
  
• Wond is niet geïnfecteerd

Secundaire wondgenezing

• Wond bevat veel vuil (geïnfecteerd)
  
• Diep en/of brede wond
  
• Rafelige wondranden

Wondbehandeling

• Rood: beschermen
  
• Geel: reinigen
  
• Zwart: moet chirurgisch verwijderd worden.
  

Van onderuit en van buiten naar binnen moet de wond genezen

De huidlagen van buiten naar binnen

1. opperhuid, onderhuids bindweefsel, lederhuid
2. lederhuid, opperhuid, onderhuidsbindweefsel
3. opperhuid, lederhuid, onderhuidsbindweefsel
4. lederhuid, onderhuids bindweefsel, opperhuid

De huidlagen van buiten naar binnen

1. kiemlaag, hoornlaag, lederhuid, subcutis
2. kiemlaag, dermis, epidermis, subcutis
3. opperhuid, dermis, hoornlaag, subcutis
4. hoornlaag, dermis, onderhuidsbindweefsel

haarzakje

bloedvaten

talgklier

Epidermis

Dermis

Subcutis

Kiemlaag

geen doorbloeding

eelt

bevat lymfevaten

voorziet opperhuid van voedingsstoffen

vetweefsel

zweetklier

Als je op de tocht zit voel je je kouder worden

warmte uit lichaam is nodig om zweet te verdampen

door direct contact met koud voorwerp stroomt warmte uit de huid hier naartoe

lichaam neemt warmte uit omgeving op of geeft juist warmte af

Warmte uitstraling

warmte 

geleiding

Verdamping

Lucht 

stroming