BVJ TH 3 Ordening bs. 1 & 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 3 Ordening

Deze les: 

• Introductie thema 3 Ordening
• §3.1 Steeds kleinere groepen

Weektaak:

• Opdracht 2 t/m 9 van §3.1

De inhoud van je etui ordenen

Wat ga je doen? Je gaat de inhoud van je etui ordenen. 

Orden alles op basis van een kenmerk.

Leg bijvoorbeeld alle kleurpotloden bij elkaar, alle pennen bij elkaar etc. 

of leg de spullen in je etui bij elkaar op basis van kleur/ vorm. 

Het Ordenen van je etui

§3.1 Steeds kleinere groepen

• Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.
• Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.
• Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk.

Ordening

Er zijn 1,8 miljoen verschillende soorten organismen bekend

Door te ordenen kunnen we beter overzichtelijk maken hoeveel en welke soorten er allemaal zijn

Ordening in de biologie

• Kenmerken van cellen en DNA worden gebruikt om organismen te ordenen.  
• De twee hoofdgroepen zijn de prokaryoten en eukaryoten

Ordening in de biologie

• De twee hoofdgroepen zijn de prokaryoten en eukaryoten
• Deze kan je weer onderverdelen in zeven rijken:

Prokaryoten

Eukaryoten

Prokaryoten

Prokaryoten hebben geen celkern (wel DNA), wel een celwand, geen bladgroenkorrels en zijn eencellig. 

Er zijn 2 rijken: 

1. de bacteriën 
2. de archaea (oerbacteriën). 

Steeds kleinere groepen

Bij de verdere indeling
van de rijken ontstaan
steeds kleinere groepen

Steeds kleinere groepen

Zoek op internet de indeling van de 'Abies nordmanniana' op en noteer de Latijnse namen van rijk t/m soort in je schrift! 

De

Rode

Slang

Kan

Op

Freeks

Gezicht

Sabbelen

Abies nordmanniana

Thema 3 Ordening

Deze les: 

• 3.1 Steeds kleinere groepen opfrissen
• 3.2 Overeenkomst en verwantschap

Nieuwe weektaak:

• Opdracht 1 t/m 9 van §3.2 
• Opdracht 1 t/m 7 van §3.3

§3.1 Steeds kleinere groepen

• Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.
• Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.
• Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk.

Even opfrissen!

Doe je boek dicht

Ga naar LessonUp en log in met de les code

Op basis van wat doen we bij biologie alle organismen ordenen?

1. Hoe groot dieren zijn
2. Op kleur
3. Bepaalde kenmerken
4. Leeftijd

Bij welk rijk hoort cel 1 ?

1. Bacteriën
2. Schimmels
3. Planten
4. Dieren

Bij welk rijk hoort cel 2 ?

1. Bacteriën
2. Schimmels
3. Planten
4. Dieren

Geef de juiste volgorde van het ordenen naar een steeds kleinere groep.

1. Domein -> rijk -> klasse -> familie -> stam -> geslacht -> soort -> orde
2. Domein-> rijk -> stam -> klasse -> orde -> familie -> geslacht -> soort
3. Rijk -> klasse -> stam -> domein -> soort -> geslacht -> familie -> stam
4. Soort -> geslacht -> familie -> orde -> klasse -> stam -> rijk -> domein

Bij welk rijk hoort cel 3 ?

1. Bacteriën
2. Schimmels
3. Planten
4. Dieren

Bij welk rijk hoort cel 4 ?

1. Bacteriën
2. Schimmels
3. Planten
4. Dieren

§3.2 Overeenkomst en verwantschap

• Je kunt soorten en rassen onderscheiden. 
• Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap. 

Hoe meer overeenkomst twee organismen vertonen, hoe meer ze bij dezelfde groepen worden ingedeeld.

Lijken op elkaar, zitten in dezelfde familie

Lijken niet elkaar, zitten niet eens in zelfde rijk

Soort

Soms lijken dieren heel erg op elkaar, maar behoren ze niet tot dezelfde soort!

Soort

Organismen behoren alleen tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en de nakomelingen vruchtbaar zijn.

Zezel

Een Zezel, een kruising van een zebra en een ezel. Kan zelf geen veulens krijgen. 

Lijger

Kruising van Leeuw en tijger, is onvruchtbaar

Scheit

Een kruising tussen een geit en een schaap. Is onvruchtbaar. 

Ras

Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.

Bijvoorbeeld alle hondenrassen behoren tot de soort hond.

Evolutie

Door variatie en selectie kunnen soorten langzaam veranderen. Evolutie: soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

Verwantschap

De tijger en de leeuw zijn hier meer aan elkaar

verwant dan de tijger en de aap.

Hoe langer geleden twee soorten zijn ontstaan uit

een gemeenschappelijke voorouder, hoe minder

verwant ze zijn.

Hoe meer verwant soorten zijn,

hoe meer overeenkomsten hun DNA vertoont.

DNA-sequencing

• Het DNA van organismen die tot dezelfde soort behoren lijkt erg veel op elkaar
• Door DNA onderzoek kunnen biologen er achter komen of twee soorten verwant zijn. 

Aan de slag!

Opdracht 1 t/m 9 van 3.2

Thema 3 Ordening

Volgende les: 

• 3.2 Overeenkomst en verwantschap opfrissen
• 3.3 Dieren

Nieuwe weektaak:

• Opdracht 1 t/m 9 van §3.2 
• Opdracht 1 t/m 7 van §3.3