1.6 Ademhaling dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Start opdracht (5 min)

In stilte, zonder boek.
Beschrijf voor jezelf hoe mensen/zoogdieren adem halen. 
Waardoor wordt lucht de longen ingezogen?
Waardoor wordt lucht de longen uitgeblazen? 

Ademhaling bij dieren

Leerdoel

Je kunt beschrijven hoe de gaswisseling plaatsvindt bij verschillende diergroepen

Vandaag:
Eencellig, Zoogdier, Amfibieën, Reptiel, Insect

Ademhaling bij eencelligen

• Amoeben zijn eencellige organismen
• Eencelligen halen adem via het celmembraan
• Het oppervlak is groot genoeg om voldoende O₂ op te nemen en CO₂ af te geven
• Er zijn dus geen speciale organen nodig voor ademhaling

Ademhaling bij dieren

Gespecialiseerd orgaan nodig voor gaswisseling!

alle organismen doen aan stofwisseling en dus ook aan gaswisseling

Zoogdieren en reptielen

• Ademhaling via longen
• Sommige reptielen, zoals slangen maar 1 long
  (gebrek aan ruimte)

Longen bij een iguaan (reptiel)

Amfibieën

• Ademen via longen is vaak de basis
•  Maar ook via de (dunne) huid
• In jonge fase vaak nog kieuwen

Kwaakblaas - onderdeel wangen

(Vinden partner)

Adembewegingen
(Achterlijf)

Tracheeën

Insecten 

• Insecten ademen via buizen: tracheeën.
  

• De lucht gaat in en uit de tracheeën via stigma’s. (kleine openingen)

• Insecten ademen in en uit door hun achterlijf groter en kleiner te maken. 

Tracheeën

Vertakte buisjes

Overal in het lichaam

Start opdracht - nabespreking

Beschrijf voor jezelf hoe mensen/zoogdieren adem halen. 
Waardoor wordt lucht de longen ingezogen?
Waardoor wordt lucht de longen uitgeblazen? 

Huiswerk

Lees: Basisstof Ademen bij dieren

Alleen: Eencelligen, zoogdieren, amfibieën, reptielen en insecten
Maak: Opdracht 1, 2, 5

Start opdracht (5 min)

In stilte, zonder boek.
Beschrijf voor jezelf hoe mensen/zoogdieren adem halen. 
Hoe wordt lucht de longen ingezogen?
Wat zorgt ervoor dat onze longen kunnen uitademen? 

Aan de slag

Lees: Ademhaling bij dieren 
Paragraaf eencelligen en insecten

Maak: opdracht 1, 2, 3

Vissen

• Vissen ademen met kieuwen.
  

• Vissen halen met hun kieuwen zuurstof uit het water en geven er koolstofdioxide aan af.
  

• In de kieuwplaatjes gaat zuurstof naar het bloed en koolstofdioxide naar het water.

Elke kieuw bestaat uit meerdere kieuwbogen. Hieraan zitten heel veel kieuwplaatjes.

Met de kieuwplaatjes kan de vis de zuurstof opnemen

Vogels

• Aan de longen zitten luchtzakken.
• Een aantal luchtzakken ligt aan de voorkant van de longen, een aantal ligt meer aan de achterkant.
• De longen van een vogel worden niet groter en kleiner, de luchtzakken om de longen wel.

In plaats van de longen worden bij vogels de luchtzakken groter bij inademen. 

Bij het inademen gaat hierdoor al lucht langs de longen (gaswisseling!) 

Bij het uitademen worden de luchtzakken kleiner en gaat de lucht nog eens langs de longen (gaswisseling!)

Dit zorgt ervoor dat vogels dus eigenlijk twee keer zuurstof in het bloed krijgen per inademing + uitademing. 

Bij mensen gebeurt dit maar 1 keer per inademing + uitademing. 

Dit is heel goed voor vogels omdat ze veel zuurstof nodig hebben voor hun lichaamstemperatuur hoog te houden en omdat ze een hogere stofwisseling hebben (meer verbrandingen per tijd) dan mensen. 

De luchtzakken helpen ook heel veel bij vliegen, hoe meer lucht er in een vogel zit, hoe minder zwaar ze zijn t.o.v. de lucht. 

Longen en luchtzakken