Genexpressie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Korte herhaling begrippen thema DNA

Je hebt een DNA-molecuul met volgorde:

TAC TCG TTC (streng 1)

ATG AGC AAG (streng 2)

1. Hoe ziet het DNA-molecuul eruit na de DNA-replicatie? 

2. Is het nieuwe molecuul enkel- of dubbelstrengs?

3. Hoe ziet het mRNA-molecuul eruit als streng 1 wordt afgelezen?

4. Hoe heet het proces waarbij dit stukje DNA (gen) wordt gekopieerd?

5. Welke aminozuren worden ingebouwd op basis van de code van streng 1?

6. Hoe heet het proces waarbij het mRNA-molecuul wordt afgelezen?

Antwoorden

1. Na DNA-replicatie krijg je precies hetzelfde DNA-molecuul:

TAC TCG TTC (streng 1)

ATG AGC AAG (streng 2)

2. Het nieuwe molecuul is ook dubbelstrengs.

3. Het mRNA-molecuul ziet er zo uit:  AUG AGC AAG

4. Het proces waarbij DNA (gen) wordt gekopieerd heet: Transcriptie

5. De ingebouwde aminozuren zijn: MET - SER - LYS

6. Het proces waarbij het mRNA-molecuul wordt afgelezen heet: Translatie

Genregulatie, Genexpressie & Regulatorgenen

Epigenetica

Genregulatie in een prokaryoot 

(gen staat uit)

Genregulatie in een prokaryoot 

(gen staat aan)

Genregulatie in een prokaryoot 

(structuur)-genen staan uit

Genregulatie in een prokaryoot 

(structuur)-genen staan aan

Genexpressie is belangrijk voor de specialisatie van cellen 

(= celdifferentiatie)

Genregulatie en celdifferentiatie in embryonale stamcellen

Aan de slag 

Maak opdracht 32 tm 34

Klaar? Lees alvast verder op blz 98 en verder

Regulatie van de genexpressie tijdens ontwikkeling van een fruitvlieg

Aan de slag 

Maak opdracht 35 tm 40

Klaar? Maak de context op blz 102

regulatie embryonale ontwikkeling

Epigenetica

DNA-methylering of DNA-methylatie is een epigenetisch proces waarbij een methylgroep (CH3-groep) aan cytosine in een CG-groep binnen het DNA-molecuul wordt toegevoegd. Hierdoor verandert de structuur van het DNA, dat dientengevolge veranderd afleesbaar is tijdens bijvoorbeeld een transcriptie. Bij volwassen somatische cellen vindt DNA-methylering het meeste plaats in bepaalde CpG-gebieden (CpG-eilanden), maar bij embryonale stamcellen gebeurt het ook daarbuiten.

Methylering van DNA lijkt een belangrijke rol te spelen bij de ontwikkeling van bepaalde ziekten zoals kanker, doordat het de expressie van bepaalde genen afremt. Proeven met methyleringsremmers hebben in veel gevallen tot remissie geleid.