gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

basisstof 5.5

Gedrag

Adequate prikkels 

inwendige prikkel

uitwendige prikkel

Prikkel > respons

Je kunt je omgeving waarnemen = prikkels

Je kunt hierop reageren = respons

leerdoelen

 Je kunt uitleggen wat gedrag is.

 Je kunt uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.

 Je kunt het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag.

Wanneer reageer je?

• Drempelwaarde (wel of niet reageren) 

• Motivatie (bereidheid)

aangeboren of aangeleerd?

Aangeboren gedrag wordt via genen van ouders op kind doorgegeven. Dit gedrag levert een grotere overlevingskans voor dit individu op bij interne en externe prikkels.

Door leerprocessen wordt dit aangeboren gedrag aangepast aan veranderende omstandigheden.

rode snavelvlek

stimuleert braakneigingen

invloed motivatie op gedrag

gedragsketen

observatie/interpretatie

Observatie: Je ziet dat iemand zijn hand op steekt. 

Interpretatie: Wat zou dat kunnen betekenen?

Normen en waarden

Mensen denken na over hun gedrag.

Niet alle dieren doen dat.

Mensen vinden afwijkend gedrag niet fijn. Om dat te voorkomen zijn er normen en waarden. 

Normen: gedragsregels

Waarden: eerlijkheid, respect, vrijheid, rechtvaardigheid.

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens of dier doet
2. lopen, iets pakken, lachen
3. spieren die werken
4. planten die water opnemen

Een prikkel die leidt tot een reactie heet:

1. Gedrag
2. Handeling
3. Prikkel
4. Signaal

Gedrag bij mensen kan

1. zijn aangeleerd
2. worden bepaald door erfelijke factoren

1. 1 . Waar 2. Niet waar
2. 1 . Niet waar 2. Waar
3. Beide niet waar
4. Beide waar

Wat is inprenting

1. leren door straffen en belonen
2. leren in een gevoelige periode
3. leren van soortgenoten
4. leren door trial and error

door gewenning (meerdere antwoorden mogelijk)

1. ga je minder reageren op prikkels
2. leer je door fouten te maken
3. leer je in een gevoelige periode
4. schrik je niet meer van je docent

proefondervindelijk leren heet ook wel

1. gewenning
2. imitatie
3. trial and error

Spreeuwenjongen die pas uit het ei gekomen zijn, hebben hun ogen nog dicht. Wanneer een ouder op het nest landt, sperren ze onmiddellijk hun bek open.

Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de spreeuwenjongen?

1. honger
2. het bewegen van het nest
3. het ruiken van de worm
4. het zien van de ouder

Wat is een voorbeeld van gedrag?

1. Honger hebben
2. Denken aan eten
3. Een rommelende maag
4. Een boterham smeren

Hoofdpijn omdat je niet genoeg water hebt gedronken is een ...

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Maak de gedragsketen van het stekelbaarsje

Handeling 1

Handeling 2

Handeling 3

Handeling 4

Handeling 5

Zigzagdans

Op de zij voor de ingang van het nest liggen

Tegen de zij van het vrouwtje sidderen

Het nest binnengaan

Eieren bevruchten

Inprenting

gewenning

proefondervinderlijk leren

inzicht

imitatie

conditioneren

leren in een gevoelige periode

oplossingen combineren

nadoen

trial and error

niet meer reageren

gedrag verandering