8.3 8.4 bloed en bloedsomloop

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom 

8.3 herhaling 

8.4 uitleg 

Keuze: meedoen of in stilte aan de slag. 

Leerdoelen 8.3 en 8.4 

• Je weet waar bloed uit bestaat en hoe het door je hart stroomt.
• Je kent de onderdelen van het hart.  En de hartslag.
• Je weet welke soort bloedvaten je hebt.
• Je weet hoe het bloed door je lichaam stroomt.
• Je weet wat bloeddruk is. 

Samenstelling van het bloed

Bloed bestaat uit bloedplasma en bloedcellen. 

• Voedingsstoffen gaan in je dunne darm door de darmwand en lossen op in het bloedplasma.
• Bloed vervoert zuurstof en voedingsstoffen (zoals glucose en vitaminen) naar de cellen van je lichaam.
• Het bloedplasma vervoert ook afvalstoffen van de cellen naar je nieren, longen en lever, die de afvalstoffen uitscheiden/afbreken.

Samenstelling van het bloed

1. plasma-eiwitten 7%
2. water 91 %
3. opgeloste stoffen 2 %
   

Plasma = 55 % & vaste bestanddelen 45 %

Bloedplasma 

• Vervoert voedingstoffen naar cellen.
• Vervoert afvalstoffen van cellen. 
• Bevat fibrinogeen en andere eiwitten. 

bloedcellen

Rode bloedcellen

*Hemoglobine

                         - Bind zuurstof

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

Fibrine

ALLES WAT BLAUW = ZUURSTOFARM

Het bloed komt net terug van een hele reis door het lichaam en heeft zuurstof opgegeven aan de lichaamscellen(zuurstofarm). Hij gaat nu naar de longen om weer zuurstof op te halen.

ALLES WAT ROOD = ZUURSTOFRIJK

Het bloed komt net terug van een reisje naar de longen, daar heeft  hij zuurstof opgenomen (en koolstofdioxide uitgegeven) van de longen. Dit gebeurde in de kleine bloedsomloop.

Uitleg aan de hand van de afbeeldingen op blz. 51 tekstboek.

Kransslagaders

• Elke spier heeft zuurstof en voedingsstoffen nodig
• De hartspier ontvangt deze via de kransslagaders
• Ontspringen uit de aorta 
  Kransaders
• Via de kransaders wordt het bloed teruggevoerd naar de rechterboezem.

Een hartslag gaat in 3 stappen

Hoe wordt je hartslag geregeld?

ECG = electrocardiogram

Elektrocardiogram (ECG)

Bij inspanning geeft de sinusknoop meer impulsen af - hierdoor neemt de hartslagfrequentie (aantal hartslagen/min.) toe - het bloed stroomt sneller door je bloedvaten.

• P top: samentrekken boezems.
• QRS top: samentrekken kamers.
• T top: ontspannen kamers.

Wat zegt je bloeddruk over je gezondheid?

• Het bloed 'drukt' tegen wanden van bloedvaten: bloeddruk
  

• Bloeddruk verschilt in je lichaam
  

• Hoge bloeddruk slecht op de lange termijn: beschadiging bloedvat
  
• Lage bloeddruk kan zorgen voor duizeligheid en flauwvallen.
  

Verschillende bloedvaten

3 soorten bloedvaten

Slagader

• Vervoert bloed van het hart naar de organen
• Dikke gespierde wand
  
• Bloed stroomt snel
  
• Hoge bloeddruk
  
• Zuurstof rijk, behalve de longslagader
  

De aorta is de grootste slagader in ons lichaam.

3 soorten bloedvaten

Ader

• Voeren bloed naar hart toe
  
• Bloeddruk lager dan in slagader en haarvat
  
• Wand bevat minder glad spierweefsel
  
• Kleppen in aders om te voorkómen dat bloed terugstroomt
  
• Zuurstof arm, behalve de longader

De holle aders zijn de grootste aders 

3 soorten bloedvaten

Haarvaten

• Haarvaten zitten tussen de slagaders en aders in.
  
• Hier vindt stofwisseling plaats. 
• Haarvaten hebben een enorm dunne wand van 1 cel laag
  dik.
• De rode bloedcellen passen er net door.

0

De bloedsomloop

Kleine bloedsomloop: De rechterhelft van het hart pompt het bloed naar de longen. Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerhelft van het hart.

Grote bloedsomloop: van de linkerhelft van het hart wordt het bloed het hele lichaam doorgepompt en weer terug naar de rechterhelft van het hart. 

Bloeddruk

Bloed drukt tegen wanden van bloedvaten = bloeddruk

Bovendruk = als kamers samentrekken en bloed slagaders in pompen

Onderdruk = tijdens de hartpauze

Hoge bloeddruk: beschadigt de wanden van slagaders

Lage bloeddruk: duizeligheid bij na opstaan en vaker hoofdpijn. 

Bloeddruk

Bovendruk ( systolische bloeddruk)

Bloeddruk wanneer de kamers samentrekken

Onderdruk (diastolische bloeddruk)

Bloeddruk tijdens de hartpauze

Bloeddruk

De bloeddruk is niet hetzelfde in alle bloedvaten. 

Hiernaast in de afbeelding is het bloedvatenstelsel schematisch weergegeven.

De bloeddruk is niet overal in je lichaam hetzelfde

Krijgt elk orgaan steeds evenveel bloed?

Bloeddruk

Slagaders - hoge druk en
hoge stroomsnelheid.

Haarvaten - Bloeddruk en stroomsnelheid nemen geleidelijk af.

Aders - bloeddruk laag, stroomsnelheid neemt toe.

Slagaderverkalking

Verkalking slagaderen

Verkleining oppervlak bloedvat -> minder ruimte voor bloedcellen

Cholesterol

Dotteren