De gouden eeuw
De gouden eeuw
Moeder en dochter leggen de lakens in de linnenkast. In de 17e eeuw zijn naar schatting vijf miljoen schilderijen gemaakt. We zijn door die schilderijen veel te weten gekomen over hoe mensen woonden en leefden in de Gouden Eeuw. (Schilderij van Pieter de Hooch, 1663.)
1 / 22
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo kLeerjaar 1
In deze les zitten 22 slides, met tekstslides.
Lesduur is: 20 minOnderdelen in deze les
De gouden eeuw
Moeder en dochter leggen de lakens in de linnenkast. In de 17e eeuw zijn naar schatting vijf miljoen schilderijen gemaakt. We zijn door die schilderijen veel te weten gekomen over hoe mensen woonden en leefden in de Gouden Eeuw. (Schilderij van Pieter de Hooch, 1663.)
Slide 1 - Tekstslide
Herhaling vorige les
- Waar en in welke producten de VOC en WIC handelden en welke rechten zij hadden.
- Waarom Europeanen op grote schaal in slaven handelden.
- Wat er gebeurde met mensen die tot slaaf waren gemaakt.
Slide 2 - Tekstslide
VOC en WIC
De VOC en WIC hadden allebei het alleenrecht op de handel met een bepaald gebied.
De VOC en WIC hadden nog meer speciale rechten, zoals:
forten bouwen en oorlog voeren
VOC: 1602, Handelden met de gebieden: Oost-Indië, nootmuskaat, foelie, peper en kruidnagel
WIC: 1621, Handelden met de gebieden: Afrika en Amerika, rietsuiker, tabak en slaven
Slide 3 - Tekstslide
2 redenen waarom Europeanen op grote schaal in slaven handelden.
- Met de slavenhandel maakten de Europeanen winst.
Slide 4 - Tekstslide
Wat er gebeurde met mensen die tot slaaf waren gemaakt.
In Afrika: Werden ze gevangengenomen en verkocht aan Europeanen.
Op zee: Werden ze onder slechte omstandigheden vervoerd.
Op de plantage: Moesten ze hard werken en werden ze mishandeld, als ze dat niet deden.
Slide 5 - Tekstslide
De periode van welvaart en van de bloei van de kunst en wetenschap in de Republiek tussen 1588 en 1672.
Slide 6 - Tekstslide
Leerdoelen van de les
- Je kunt uitleggen wie in de Republiek de meeste macht hadden.
- Je kunt vier sociale lagen beschrijven in de Nederlandse steden in de 17e eeuw.
- Je kunt met voorbeelden beschrijven dat kunst en wetenschap in de Republiek in de 17e eeuw bloeiden.
Slide 7 - Tekstslide
Het bestuur van de Republiek. Vertegenwoordigers van de zeven gewesten kwamen regelmatig bij elkaar in Den Haag om te vergaderen. Elk gewest mocht een stadhouder benoemen. Meestal benoemden de zeven gewesten dezelfde stadhouder.
Slide 8 - Tekstslide
Het bestuur van de Republiek
Tijdens de Opstand (1568-1648) vocht een aantal Nederlandse gewesten tegen de Spaanse koning. In 1588 ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
De nieuwe Republiek was geen echte eenheid. Elk gewest had een eigen bestuur, met eigen wetten. Maar er was wel samenwerking tussen de zeven gewesten. Vertegenwoordigers van de gewesten overlegden regelmatig met elkaar in Den Haag over de buitenlandse politiek en de verdediging van de Republiek.
Slide 9 - Tekstslide
Regenten
De Republiek werd bestuurd door een kleine groep van rijke en protestantse burgers. Zij werden regenten genoemd. Zij verdeelden de belangrijke banen in het bestuur onder elkaar. Op deze manier bleef het bestuur van de Republiek in handen van een kleine groep rijke families. Andere burgers hadden niets te zeggen.
Slide 10 - Tekstslide
"Willem" Stadhouder
Willem van Oranje en zijn zoons hadden het leger tijdens de Opstand aangevoerd. Ook na de Opstand bleef de familie Van Oranje belangrijk. De gewesten benoemden alleen leden van deze familie tot stadhouder. De stadhouder was de opperbevelhebber van het leger en de vloot. Hij was dus in dienst van de gewesten.
Slide 11 - Tekstslide
Slide 12 - Tekstslide
Arm en rijk: 4 sociale lagen
• 5: De rijke kooplieden. Ze woonden meestal in prachtige grachtenhuizen en zaten ook in het bestuur van de steden en de gewesten.
• 2: De winkeliers en ambachtslieden. Zij profiteerden ook van de welvaart en verkochten veel producten. Vaak woonden ze boven hun winkel of werkplaats.
Slide 13 - Tekstslide
• 3: De arbeiders, die voor een laag loon werkten. Zij laadden en losten de schepen in de havens of werkten voor de kooplieden, winkeliers of ambachtslieden.
• 4: De armen. Dit waren de mensen zonder vast werk, ouderen en zieke mensen. Sommigen leefden op straat, maar er werd ook wel voor hen gezorgd. De armen kregen vaak eten en onderdak in een tehuis, gesticht door de kerk of rijke families.
Slide 14 - Tekstslide
In alle sociale lagen waren mannen belangrijker dan vrouwen. Mannen waren het hoofd van het gezin en hadden de belangrijkste banen. Toch verdienden veel vrouwen in de Republiek hun eigen geld door te werken, bijvoorbeeld met hun eigen bedrijf.
Slide 15 - Tekstslide
Kunst en wetenschap
In de 17e eeuw bloeiden de handel en de nijverheid in de Hollandse steden. Het ging dus heel goed met de economie in de Republiek. Het was ook een bloeiperiode voor de schilderkunst en voor de wetenschap. Daarom heet de 17e eeuw ook wel de Gouden Eeuw.
Slide 16 - Tekstslide
Rembrandt van Rijn
Door de grote welvaart was er in de Republiek genoeg werk voor schilders. Zij werkten vooral in opdracht van rijke burgers. Regenten lieten bijvoorbeeld portretten maken. Maar ook winkeliers en ambachtslieden kochten schilderijen. Daarom zie je op schilderijen uit de 17e eeuw vaak gebeurtenissen uit het dagelijks leven. In deze tijd maakten sommige schilders, zoals Rembrandt van Rijn, heel knappe schilderijen die nu nog wereldberoemd zijn.
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Tekstslide
Wetenschap
In de 17e eeuw ontstond ook grote belangstelling voor de wetenschap. Door de ontdekkingsreizen ontdekten mensen veel tot dan toe onbekende dieren, planten en volken. Wetenschappers begrepen dat niet alle kennis uit boeken te halen was. Ze gingen daarom zelf onderzoeken hoe de natuur en de mens in elkaar zaten. In de 17e eeuw deden wetenschappers veel belangrijke ontdekkingen.
Slide 19 - Tekstslide
Antonie van leeuwenhoek
Slide 20 - Tekstslide
Christiaan Hugene
Slingeruurwerk voor de tijdsbepaling op zee
Slide 21 - Tekstslide
Spinoza, geleerde
