AFP 2.4.1 DM/schildklierafwijkingen

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 2

Periode 4

Leerjaar 2

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Beschrijven welke hormonen door welke hormoonklier gemaakt worden en wat hun functie is in het menselijk lichaam.
• Uitleggen wat de ziekte Diabetes Mellitus inhoudt, inclusief symptomen en behandeling
• Uitleggen wat de ziekten van Cushing en van Addison inhouden, inclusief symptomen en behandeling
• Uitleggen wat de ziekten van Hashimoto en Graves inhouden, inclusief symptomen en behandeling

Diabetes

Pancreas/Alvleesklier

Eilandjes van Langerhans: suikerstofwisseling

• Insuline: Stimuleert lever en spieren om glucose op te slaan in glycogeen en cellen om glucose op te nemen
• Glucagon: Stimuleert lever en spieren om glycogeen om te zetten in glucose
  

Diabetes Mellitus: Suikerziekte

• Geen/te weinig insuline (type 1) of Insulineresistentie (type 2)

Diabetes Mellitus

Symptomen:

• Cellen te weinig brandstof -> vermoeidheid
• Cellen gaan over op vetverbranding -> afvallen en 'aceton-adem'
• Glucose gaat met urine mee -> veel plassen, dorst, blaasontsteking

Op lange termijn: Schade aan bloedvaten, verhoogde kans op infecties,

slechte wondgenezing, oogafwijkingen en nierafwijkingen

Complicaties 

Normale nuchtere bloedsuiker: lager dan 7.0 mmol/l

Hypoglykemie: Te lage bloedsuiker

• Hongergevoel, bibberen, transpireren, onrust, agressie
  
• Eventueel een hypoglykemisch coma...

Hyperglykemie: te hoge bloedsuiker

• Kan leiden tot hyperglykemisch coma (lage bloeddruk, acetongeur, diepe ademhaling...)
  

Hypo- of hyperglykemie

Als patiënt niet bewusteloos is en het niet duidelijk is of het een hypo- of een hyperglykemie is: behandelen als een hypo. Laat patiënt iets zoets eten en/of drinken: 6 suikerklontjes / tabletten druivensuiker (dextrose) of 2 eetlepels suiker opgelost in warm water. Daarna 2 boterhammen met zoet beleg. Bij een hypoglykemie zal een patiënt hierdoor snel wat opknappen. Is er sprake van hyperglykemie, dan is de invloed van het zoete eten of drinken op de toch al verhoogde glucosewaarde gering.

Hypoglycaemie + bewusteloos

Een bewusteloze patiënt die niets kan eten, moet snel een injectie met glucagon of glucose krijgen. Spoed is vereist, omdat bewusteloosheid door een te lage glucosespiegel in korte tijd tot hersenbeschadiging en de dood kan leiden.

Cushing en Addison

Bijnieren

Merg: Produceert (nor)adrenaline in acute stresssituaties

• Verhoogt spierspanning, hartslag en bloedtoevoer spieren
• Verhoogt vrijmaking van glucose uit glycogeen

Schors: 

• Aldosteron: Verhoogt bloeddruk via heropname van zout in de nieren
• Cortisol: Stresshormoon (compenseert voor adrenaline in stressreacties)
• Geslachtshormonen

Cortisol staat onder invloed van stress en dag-nachtritme. 

- verhoogt bloedsuikerspiegel door remmen van opname glucose en bevorderen aanmaak van glucose.

- bevordert hiervoor afbraak van vet

- bevordert hiervoor afbraak van eiwit

Ziekte van Cushing:

• Teveel cortisol door tumor, stress, of medicijngebruik
  

Symptomen:

• Andere vetverdeling
• Hoge bloedsuiker
• Snel bloedingen, striae
• Vermoeidheid en depressie

Operatie, bestraling of verandering van leefstijl

Ziekte van Addison:

• Te weinig cortisol/aldosteron door auto-immuunziekte

Symptomen:

• Lage bloeddruk, trek in zout
• Lage bloedsuiker, moeheid
• Verkleuring van de huid
• Risico op Addison-crisis!

Toedienen van extra cortisol in tablet of injectie

Ziekte van Cushing:

Ziekte van Addison:

Hashimoto en Graves

Schildklier is vlindervormig, ongeveer 5 cm groot en ligt om de luchtpijp heen gevouwen

Schildklier

Schildklier: Thyroïd

• Belangrijk voor energiebalans in lichaam
• Reguleert hartslag
• Zorgt voor balans in bloeddruk
• Zorgt voor goede spijsvertering
• Regelt lichaamstemperatuur

Schildklier produceert zelf: T3, T4 en Calcitonine

Hypothalamus

Hypofyse

TRH

Schildklier

TSH

Schildklierhormonen

T3 en T4: Afhankelijk van TSH en Jodium

• Verhogen de snelheid van de stofwisseling
    Bijvoorbeeld: Hartslag, temperatuur, spijsvertering
• Stimuleren de celgroei door aanmaak van eiwitten
• Ontwikkeling van zenuwstelsel (hersenen)

Calcitonine en PTH: Regelen de calciumbalans 

• Calcitonine: actief bij teveel calcium -> verlaagt calciumgehalte
• PTH: actief bij te weinig calcium -> verhoogt calciumgehalte

Ziekte van Hashimoto:

• Te weinig schildklierhormoon (hypothyreoïdie), door tekort aan jodium of auto-immuunziekte
  

Symptomen :

• Alles op een laag pitje (snel koud, moe, traag, gewichtstoename, droge huid, haarverlies), struma

Toedienen van levothyroxine

Ziekte van Graves:

• Teveel schildklierhormoon (hyperthyreoïdie) door auto-immuunziekte
  

Symptomen:

• Alles op hoge vlam (snel warm, hoge bloeddruk, trillen, afvallen, diarree, zweten), uitpuilende ogen

Operatie aan schildklier

Of juist...

Huiswerk

• Afmaken: Expert College Zenuwstelsel (AF)
• Afmaken opdracht hormoonklieren