AFP 2.3.23

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 23

Periode 3

Leerjaar 2

Vorige les

Welk hormoon produceert de epifyse en wat doet dit hormoon?

Wat doet het hormoon MSH?

Welke twee factoren van de hypothalamus werken op het groeihormoon?

Wat is er aan de hand bij het syndroom van Cushing?

Slaap>regelt dag en nachtritme en zorgt voor melatoniee

Zorgt voor de huid. 

GHIH GHRH

 gezwel op de hypofyse te veel bijnierschorsstimulerend hormoon (ACTH) produceert.

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en Lesdoelen (5 min.)
4. Casus bespreken
5. Herhaling Bijnieren (10 min.)
6. Theorie Schildklier (15 min.)
7. Afsluiting + huiswerk (5 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Uitleggen welke functie de schildklier heeft en wat er gebeurt als dit orgaan te hard of niet hard genoeg werkt. 
  
• Uitleggen welke functie de bijnieren hebben en wat er gebeurt als de bijnieren te hard of niet hard genoeg werken. 

Casus 

Neuroblastoom is kanker van de voorlopercellen van het onwillekeurige zenuwstelsel. De meeste kinderen die het krijgen, zijn onder de 4 jaar. De tumor komt het meeste voor in het merg van de bijnier in de buik, en soms in de borstholte, het bekken of de hals.

Teveel of te weinig Cortisol

Overzichtelijk plaatje

Syndroom/ziekte van Cushing

Syndroom/ziekte van Cushing: Teveel Cortisol in het bloed

• Door goedaardige tumor van hypofyse (ziekte)
• Door (bijnier)tumoren, gebruik van corticosteroïden of stress (syndroom)

Symptomen:

• Toename van vet in gezicht en romp, afname vet in armen benen
• Afbraak van de spieren -> spierzwakte, vermoeidheid
• Snel blauwe plekken en striae
  
• Depressie

Andere vetverdeling door afbraak van vet. De vetdeeltjes kunnen omgezet worden in glucose als de energie nodig is, maar de energie is vaak niet eens nodig. Daardoor wordt het weer ergens anders opgeslagen. 

En als ze niet hard genoeg werken?

Ziekte van Addison

Ziekte van Addison: Te weinig Cortisol (ook andere hormonen) in het bloed

• Door onvoldoende werking van bijnierschors (auto-immuunziekte)
• Door onvoldoende aansturing van hypothalamus/hypofyse

Symptomen: 

• Lage bloeddruk, trek in zout (aldosteron)
• Lage bloedsuiker, vermoeidheid (cortisol)
• Bruine/witte verkleuring van de huid (cortisol)
• Misselijkheid, braken, gewichtsverlies (cortisol effect op spijsvertering)

Addison Crisis

Levensbedreigende situatie:

• Plotselinge verergering van klachten door stress: er is meer cortisol nodig dan het lichaam heeft...
  
  

Symptomen:

• Lage bloeddruk, snelle hartslag, snelle ademhaling
• Lage bloedsuikers, zweten
• Kans op een beroerte, hersenschade
• Kans op een hartaanval, orgaan falen en coma

Schildklier is vlindervormig, ongeveer 5 cm groot en ligt om de luchtpijp heen gevouwen

Schildklier (vlinderorgaan)

Schildklier: Thyroïd

• Belangrijk voor energiebalans in lichaam
• Reguleert hartslag
• Zorgt voor balans in bloeddruk
• Zorgt voor goede spijsvertering
• Regelt lichaamstemperatuur

Schildklier produceert zelf: T3, T4 en Calcitonine

Hypothalamus

Hypofyse

TRH

Schildklier

TSH

T3  (thyronine, actieve hormoon) Zorgt voor oa voor groei en ontwikkeling

T4 Thyroxine, helpt T3 is een voorloper. 

Calcitonine verlaagt de hoeveelheid calcium in het bloed door de botafbraak te remmen. Ook zorgt het ervoor dat de botten meer calcium opnemen uit het bloed.

Schildklierhormonen

T3 en T4: 3 of 4 jodiumdeeltjes (verder hetzelfde)

• Verhogen de snelheid van de stofwisseling
    Bijvoorbeeld: Hartslag, temperatuur, spijsvertering
• Stimuleren de celgroei door aanmaak van eiwitten
• Ontwikkeling van zenuwstelsel (hersenen)

De productie hiervan hangt af van de concentratie TSH en jodium in het bloed (daarom zit er in brood bijna altijd jodiumzout...).

Schildklierhormonen (2)

Calcitonine (en Parathyroïdhormoon PTH): Regelen de calciumbalans 

Calcitonine: bij teveel calcium

• Remt botafbrekende cellen: minder calcium in bloed
• Stimuleert nieren tot uitscheiden van calcium: minder calcium in bloed

Parathyroïdhormoon (PTH): bij te weinig calcium

• Stimuleert aanmaak botafbrekende cellen: meer calcium in bloed
• Stimuleert nieren tot heropname van calcium: meer calcium in bloed

Opdracht

- zoek met je buurman of buurvrouw in 10 minuten op 

-wat voor verschillende soorten schildklieraandoeningen er zijn?

wat de klachten zijn?

hoe wordt het behandeld? 

Hypothyreoïdie: lichaam maakt te weinig schildklierhormoon (T3/T4) door bijvoorbeeld jodiumtekort. TSH blijft afgegeven worden door ontbreken van negatieve feedback -> struma

Hyperthyreoïdie: lichaam maakt teveel schildklierhormoon (T3/T4) door auto-immuunziekte waarbij antilichamen zorgen voor hormoonproductie. 

Of juist...

Huiswerk

• Verder gaan met een samenvatting/lijst met moeilijke woorden bij het spijsverteringsstelsel
  
• Afmaken Expert College: Bijnier-aandoeningen (P)
• Maken Expert College: Schildklier-aandoeningen (P)