Thema 2 - Waarneming en gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 2

uitleg het oog B 2

huiswerkopdrachten

Basisstof 1

Interne en externe prikkels

Receptoren

Adequate prikkels

Receptoren

• Proprioreceptoren
• Mechanische receptoren
• Chemische receptoren
• Temperatuurreceptoren
• Pijnreceptoren
• Lichtreceptoren

Herhaling

1.Voor welk zintuig is dit wel een adequate prikkel?

2.Voor welk zintuig is dit geen adequate prikkel?

3. Waarom is het lastiger om een impuls in een zintuigcel te laten ontstaan bij een niet-adequate prikkel?

Bespreken huiswerkopgaven

Basisstof 2

Het oog

Accomoderen, bijziend en verziend

Pupilreflex

Diepte zien

Het oog

• Straalvormig lichaam  en lens zorgen dat scherp beeld ontstaat op netvlies
• Lichtreceptoren (staafjes en kegeltjes) in netvlies
• Scherpste beeld op gele vlek
• Beeld omgekeerd en verkleind
• Oogzenuw verlaat oog bij blinde vlek

Lichtbreking door:

• ronde vorm hoornvlies
  
• overgang van verschillende media (lucht naar vloeistof) en ooglens breken licht
  
• vorm ooglens

Het straalvormig lichaam

(aantekening)

Het straalvormig lichaam is een circulaire spier die ligt rondom de lens. Het is verbonden met de lens door middel van de lensbandjes.

Veraf scherp zien -> spieren in straalvormig lichaam ontspannen -> lensbandje spannen zich aan -> lens wordt platter

Dichtbij scherp zien -> spieren in straalvormig lichaam trekken samen -> lensbandjes worden slap -> lens wordt bol

Ontspannen is de spier dun en staan de lensbandjes strak. Hierdoor trekken de lensbandjes aan de ooglens.

Aangespannen is de spier dik en hangen de lensbandjes los. Hierdoor trekken de lensbandjes niet aan de ooglens.

Verziend en bijziend (aantekening)

Oorzaken verziendheid:

- oogbol te kort

- hoornvlies of ooglens breken de lichtstralen onvoldoende

Behandeling: +/positieve lenzen die lichtstralen convergeren

Oorzaken bijziendheid:

-oogbol te lang

- hoornvlies breken de of ooglens breken de lichtstralen te sterk

Behandeling: -/negatieve lenzen die lichtstralen divergeren

Bijziend of verziend?
Zijn de brillenglazen
+ (bol) of - (afgeplat)

1. bijziend, +
2. verziend, +
3. bijziend, -
4. verziend +

Pupilreflex

Lichtreceptoren in je netvlies

afb. 14

staafjes (zwart-wit zien)verdeeld over het gehele netvlies

kegeltjes (kleuren zien) vooral in gele vlek

blinde vlek: plek waar de oogzenuw het oog verlaat. Geen staafjes en geen kegeltjes

Diepte zien afb 26

Opdrachten B2

Opdracht 

Programma

Bekijk de lessonup thema 2 op Magister

afronden zintuigen

start basisstof 1 en 2

Kunnen niet-adequate prikkels in een zintuigcel impulsen opwekken?

Zo ja, in welke gevallen?

1. Nee
2. Ja, niet-adequate prikkels wekken alleen impulsen op als ze zeer zwak zijn
3. Ja, niet-adequate prikkels wekken alleen impulsen op als ze zeer sterk zijn
4. Ja, niet-adequate prikkels wekken alleen impulsen op als de prikkelsterkte gelijk is aan die van adequate prikkels

Bij een patiënte is als gevolg van een bloeding in het gezichtscentrum (de optische schors) een gedeelte van het gezichtsveld verloren gegaan. In onderstaande afbeelding is het gezichtsveld van haar linkeroog en van haar rechteroog weergegeven. Hoe donkerder het beeld, hoe slechter het zicht in dat
gedeelte. Waar heeft de bloeding plaatsgevonden die dit verlies in kwadrant IV van haar
gezichtsveld in het linkeroog en in het rechteroog veroorzaakt heeft?

1. in het gezichtscentrum van de linkerhelft van de grote hersenen
2. in het gezichtscentrum van de rechterhelft van de grote hersenen
3. voor het linkeroog in het gezichts centrum van de linkerhelft van de grote hersenen en voor het rechter oog in het gezichtscentrum van de rechterhelft
4. voor het linkeroog in het gezichtscentrum van de rechterhelft van de grote hersenen en voor het rechteroog in het gezichtscentrum van de linkerhelft

Bij het ouder worden van de mens begint het accommodatievermogen van de ogen te verminderen.
1) Kunnen de ooglenzen dan niet meer voldoende afgeplat of niet meer voldoende bol worden?
2) Is een bril met een positieve of negatieve glazen nodig om dit te corrigeren?

1. niet voldoende afgeplat, positieve glazen
2. niet voldoende afgeplat, negatieve glazen
3. niet voldoende bol worden, positieve glazen
4. niet voldoende bol worden, negatieve glazen

Bij oogonderzoek wordt wel eens gebruik gemaakt van stoffen waardoor pupilverwijdering optreedt. Door de stoffen worden bepaalde spieren tijdelijk verlamd.
Welke spieren zijn tijdelijk verlamd, waardoor deze pupilverwijdering optreedt.

1. de oogspieren
2. de kringspieren in de iris
3. de spieren in het straalvormig lichaam
4. de straalsgewijs verlopende spieren in de iris

Leerdoelen deze week

- Je kunt de werking van zintuigen beschrijven en de relatie van het zintuigstelsel met het zenuwstelsel beschrijven

- Je kunt de delen van een oog beschrijven en hun functie toelichten

- Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven en de pupilreflex toelichten

- Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven en toelichten hoe je diepte kunt zien