Trema, apostrof, accent en cedille

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we vandaag doen?

10 min	Huiswerk nakijken
10 min	Uitleg spelling onderdeel trema, apostrof, accent en cedille
25 min	Zelf aan de slag
5 min	Lesdoelcontrole

Huiswerk nakijken

opdracht 1, 2 en 3, bladzijde 30-31

Laat de leerlingen in duo's werken en geef instructies voor het geven van feedback.

Trema, apostrof, accent en cedille

Opdracht 1

1 die – ouderwetse spijkerbroeken

2 dat – het papier

3 dat – het krantje

4 die – Mevrouw Daniels

Opdracht 2

1 Wat – geen antecedent (betr.vnw m.i.a.), dat – het geheim

2 wat – De luchtvaartmaatschappij heeft opnieuw haar prijzen verhoogd

die – de klanten

3 dat – het boek

4 Wie – geen antecedent (betr.vnw m.i.a.)

Opdracht 3

(1) dat = betr.vnw

(2) Het = pers.vnw , wat = betr.vnw, zelf = aanw.vnw

(3) ze = pers.vnw, hun = bez.vnw, die = betr.vnw

(4) –

(5) Deze = aanw.vnw, dat = betr.vnw

(6) –

(7) –

(8) ze = pers.vnw

(9) Dit = aanw.vnw, z’n = bez.vnw

Lesdoel

Aan het einde van deze les:

kun je trema's, apostrofs, accenten en cedilles correct gebruiken.

Wat en waarom? 

Deze les leer je hoe je een trema, apostrof, accent en cedille kunt gebruiken. Met deze tekens kun je betere teksten schrijven. Daarnaast helpt het je om te weten hoe je een woord moet uitspreken.

Trema

• om te voorkomen dat twee klinkers in één woord samen worden uitgesproken: kopiëren (maar: gekopieerd), creëren, beëindigen
  
• in sommige leenwoorden: fröbelen, conciërge

Let op: in samenstellingen geen trema, maar een koppelteken

Apostrof

• als weglatingsteken: 's nachts, 's morgens, Lars' scooter
  
• om uitspraakproblemen te voorkomen bij: i(k) (h)ou (v)a(n) y(s)   baby's, Hanna's, accu's
  
• in verkleinwoorden en meervouden van cijfer- en letterwoorden: A4'tje, pc's, dvd'tje
  
• in verkleinwoorden op-y, voorafgegaan door een medeklinker: baby'tje

Waar is de apostrof goed geplaatst?

1. Lex's zusje
2. Lexs zusje
3. Lex' zusje

Waar schrijf je een apostrof?

1. Tims vader
2. Lisas vader

Wat is juist?

1. wcs
2. wc's

Accenten

• accent aigu: logé, soirée, café
  
• accent grave: barrière, crèche, fin de siècle
  
• accent circonflexe: enquête, crêpe

om klemtoon aan te geven, accent aigu: dé manier om rijk te worden, een héél mooie auto

ê

é

è

accent aigu 

accent grave

accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

blèren

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

coupé

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

frêle (fijngebouwd)

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Cedille

• het 'kronkeltje' onder de c: ç
  
• zorgt ervoor dat de c als s klinkt voor een a, o of u: Curaçao, garçon
  
• in alle andere gevallen klinkt de c als k: caravan, decor

Neem de zin over en plaats hoofdletters, accenttekens, trema’s, apostrofs en cedilles.

‘ik houd uberhaupt niet van sate’, zei de actrice voorafgaand aan de premiere, terwijl ze met een fohn haar haren in model bracht.

Aan de slag 

Wat: opdracht 1, 2, 4, 5 en 10 bladzijde 34-37;

Hoe: in je schrift onder de module spelling;

Hulp: zie theorie, bladzijde 34, vraag je buurman- vrouw;

Tijd: 20 minuten;

Uitkomst: je hebt geoefend met de spelling en een begin gemaakt aan je huiswerk.

Lesdoel behaald?

Bedenk voor jezelf

• Welk accent moet waar?

ê

é

è

accent aigu 

accent grave

accent circonflexe