Hoofdstuk 2 Samenvatting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Het oude Egypte

Hoofdstuk 2: Samenvatting

Griekenland

Stadstaten (polis)

Kleine koninkrijkjes

Stadstaten:

Steden blijven door het moeilijke contact tussen andere stadstaten zelfstandig, ze zorgen voor zichzelf. Met een eigen regering en een eigen leger.

Kolonies

Contacten van Grieken:
Onderling 

Dankzij Koloniën kon er voedsel gehaald worden en hoefden ze dat niet zelf te verbouwen

Gevolg:

Middelen van bestaan:

• Ambachten en nijverheid: pottenbakkers, wevers, bakkers, smeden etc.
• Landbouw (olijven en druiven)
• Visserij
• Handel

Kunst

Oudheid/ Tijd van Grieken en Romeinen 

Grieken en andere volken:

Leren van andere volken door handel:

Letterschrift --> ontstaan van het 

Griekse Alfabet

Geld i.p.v. ruilhandel.

Geldeconomie

Kolonies buiten Griekenland

• Grieken kwamen echter ook in aanraking met andere culturen.
  
  
• Ze namen bijvoorbeeld het schrift over van de Feniciërs.
  
  
• Ze namen bijvoorbeeld het handelen met geld over van de Lydiërs.

Grieks-Romeinse cultuur

• Het overnemen van de Griekse cultuur.
  
• Bijvoorbeeld: leren van de Griekse wetenschap, filosofie, schilders, schrijvers.
• Griekse slaven worden onderwijzers van rijke Romeinse kinderen

De samenleving van Athene

Handel leidde in Athene in de 5e en 4e eeuw v.C. tot grote welvaart (=rijkdom).

Slavernij

In Griekenland waren vroeger veel slaven.

Slaven waren niet vrij, ze waren het bezit van hun meester.

Een slaaf hielp mee in de huishouding, keuken of op het land.

bestuur in het oude Griekenland

Politiek: het besturen van een land of stad

Politieke organisatie in het Oude Griekenland 

Het oude Griekenland bestond uit ongeveer 200 aparte stadstaten. 

Elke stadsstaat een eigen bestuur (en was een onafhankelijke staat). 

De 'Griekse regering' bestond niet. 

Bestuursvormen

Monarchie

Aristocratie

Tirannie

Democratie

Een monarchie

Een monarchie

 Tiran

• Alleenheerschappij
• Leider wordt tiran genoemd
• Goede vs slechte tirannen

Tegenwoordig betekend het: gewelddadige leider

Aristocratie

Aristocratie: kleine groep mannelijke edelen heeft de macht

Door de Aristocratie verdween in de meeste stadstaten het koningschap

Wat zou er gebeuren zonder wetten.

De Oude Grieken waren hier bang voor.

Democratie in Athene

• Niet iedere onderdaan in Athene was burger.

• Vrouwen, slaven en vreemdelingen konden in Athene geen burger worden.

Atheense democratie = directe democratie

- Burgerrecht
- Alleen mannen
mochten stemmen
- Vrouwen niet
- Slaven ook niet 

Volksvergadering

Het bestuur van de stadstaat

     Democratie in Athene

     Democratie in Griekenland, hoe werkte het?: 

• 40 x per jaar Volksvergadering
• Min. 6000 burgers voor beslissing maken
• Alle beslissingen over de stadstaat. 
• Bijv: oorlog en vrede, geld en ambtenaren

Atheense democratie

De Grieken discussieerden veel over politiek en de verschillende politieke systemen. Hun standpunten onderbouwden ze met argumenten: goede redenen.

Mythologie

• Mythologie: verhalen over goden. Mythen hadden altijd een boodschap. 
  
  
• Griekse mythologie: alle godenverhalen bij elkaar.
  
  
• Verhalen werden generatie op generatie doorverteld.

Polytheïsme

-meerdere goden 
- Natuurgodsdienst

Griekse goden

Griekse tempel

• Voor bijv. de beschermgod(in) van de stad.
• Godenbeelden.
• Priesters: brachten offers om goden gunstig te stemmen en te vereren.
  

Minotaurus 

Griekse filosofie

Filosofie: denken over grote levensvragen

Filosofie = vragen stellen

Socrates
Plato

 

Wetenschap in Griekenland

Geneeskunde  (Hippocrates, ede)

Wiskunde (Pythagoras)

Sterrenkunde (Aristoteles)
Natuurkunde (Archimedes)

Historie (Herodotos)

Wetenschap = antwoorden zoeken en geven op vragen. 

Kunst

Bloeiende cultuur

Cultuur is eigenlijk de manier waarop mensen denken en wat mensen doen. Dus ook alles wat door de samenleving is bedacht en gemaakt:

• Geloof, kunst, wetenschap, filosofie
• De oude Grieken hadden een bloeiende cultuur dankzij de welvaart.

Griekse godsdienst

De Griekse goden worden aanbeden in tempels

Hier hebben de priesters de leiding

Ze zijn symmetrisch: beide kanten zijn elkaars spiegelbeeld

Het dak wordt ondersteund door zuilen

Griekse mythen (goden verhalen)

Sagen (heldenverhalen)

Legenden (wonderlijke verhalen)

Reliëf. 

Theater

• Gespeeld in een halfrond theater
• Alle rollen gespeeld door mannen
• Gebruik van maskers voor gezichtsuitdrukkingen
• Twee soorten toneelspelen: komedie en tragedie

Feiten en meningen

Feit: Iets wat echt gebeurd is, wat je kunt controleren, noemen we een feit.

Mening: iets wat mensen denken, wat een persoon vindt van een gebeurtenis. Persoonsgebonden.

Is dit echt gebeurd? Wat denken jullie?

Verdediging tegen de Perzen

Doordat Athene een opstand in het Perzische Rijk steunde, had Perzië een reden (motief) om Athene aan te vallen.

De Grieken voerden vaak oorlog met elkaar, maar toen de Perzen kwamen moesten ze samen Griekenland verdedigen.

https://www.youtube.com/watch?v=02dMU8nJj-k

Slag bij marathon. film: 300 rise of an Empire

De Tweede Perzische Oorlog (1)

Darius I wilde wraak voor de nederlaag bij Marathon!

De Atheners bereiden zich voor op het conflict:

- Ze bouwden tweehonderd schepen.

- sloten bondgenootschappen met andere Griekse stadstaten (zoals Sparta). 

Alexander de Grote

Hellenisme:

- Overwonnen volken namen Griekse kunst, filosofie en wetenschappen over.

- Generaals trouwden met vrouwen uit veroverde gebieden.

- Alexander stichtte steden naar Grieks voorbeeld om zo eenheid in het rijk te krijgen.

Olympische Spelen

• Vanaf 776 v. Chr.
• één keer in de 4 jaar, duurde 5 dagen
• ter ere van de god Zeus
• Sporters uit de hele Griekse wereld.
• Religie en Sport waren nauw verbonden.
  
  
• Tijdens spelen wapenstilstand tussen de stadstaten.

Offering voor de goden