(in bewerking) 3.4 Zuid-Amerika: Bevolking: spreiding, samenstelling en groei

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.3 Klimaten (vervolg)

Mangrove en pampa's

In kustgebieden met een (sub)tropisch klimaat groeien onafhankelijk van de hoeveelheid neerslag in dat gebied mangrovebossen.

Pampa's in Patagonië.

Savanne

Llanes: grassavanne met bomen.

Cerrado: boomsavanne.

ITCZ ten zuiden van de evenaar (januari)

ITCZ ten noorden van de evenaar (juli)

Leerdoelen

• Je kunt aan de hand van verschillende factoren beschrijven waardoor er verschillende klimaatzones in Zuid-Amerika te onderscheiden zijn.
• Je kunt de belangrijkste klimaatzones in Zuid-Amerika benoemen en de ligging ervan aanwijzen op de kaart.

3.4 Bevolking:

Leerdoelen

Uitleg + filmpjes

spreiding, samenstelling en groei

Leerdoelen

• Je kunt in hoofdlijnen de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika in het verleden en heden beschrijven en verklaren.
• Je kunt de verschillende etnische groepen noemen.
• Je weet hoe de verstedelijking in Zuid-Amerika verloopt en kunt het ook verklaren.
  

Bevolkings-spreiding

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:

• Klimaat
• Bodemkwaliteit
• Beschikbaarheid water

Bevolkingsdruk

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Draagkracht

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Waarom zijn grote delen van Zuid-Amerika dunbevolkt?

• Gebergten bemoeilijken bereikbaarheid
• Tropisch regenwouden bemoeilijken bereikbaarheid
• Onvruchtbare bodems

Dunbevolkte gebieden verklaard

Bevolkingsspreiding verklaard

Bevolkingsgroep	Oorspronkelijke woonplek(ken) in Zuid-Amerika	Verklaring
Indianen Inca's	- -	- -
Europese kolonisten	- -	- -

Indianen

Waar?

1. Langs rivieren in het Amazonegebied

2. Hogere delen Andes

Verklaring?

1. Beschikbaarheid van zoet water en voedsel

2. Koeler klimaat => geschikt voor gewassen als aardappelen, tarwe, mais

1

2

Hoogteligging en gewassen in de Andes

Europese kolonisten

Waar?
1. Lagere delen Andesgebergte
2. Kustzone en monding rivieren

Verklaring?

1. Valleien geschikt voor tropische handelsgewassen zoals koffie, suiker en cacao

2. Goede bereikbaarheid i.v.m. handel

2

1

Centrum-periferie model

Sociale bevolkingsgroei Zuid-Amerika

4 perioden:

• prekoloniale tijd
• koloniale tijd (ca. 1500-1800)
  
• post-koloniale tijd (traditioneel)
• moderne tijd

Moderne tijd

• Na 1945 politieke onrust -> militaire regimes
• Na jaren '90 -> stijgende welvaart, meer rust
• Intra continentale migratie nam toe
• Nu wederom onrust

Bodemdegradatie

Bijna 70 procent van de Zuid-Amerikaanse bodem kampt met erosie: 100 miljoen hectare door ontbossing, 70 miljoen hectare door overbegrazing.

In Brazilië lijdt ruim de helft van de enorm uitgestrekte regio Nordeste (1,6 miljoen vierkante kilometer) onder woestijnvorming. Dat heeft belangrijke gevolgen voor de maïs- en bonenteelt, twee basisgewassen in het land.

In Argentinië, Mexico en Paraguay zijn er op meer dan de helft van het grondgebied problemen met bodemdegradatie en woestijnvorming. In Bolivia, Chili, Ecuador en Peru kampt tussen 27 en 43 procent van de oppervlakte met woestijnvorming.

Ruim 4,6 miljoen Venezolanen hebben hun land verlaten

Door de verslechtering van de complexe politieke en sociaaleconomische situatie in Venezuela, hebben sinds 2014 meer dan vier miljoen Venezolanen het land verlaten. Hun salaris en spaargeld is niets meer waard.

https:

Bevolkings-samenstelling

Bevolkingsgroepen

• Indianen
• Europeanen

• Afrikanen (slaven)

• Aziaten (contractarbeiders)

Mestiezen

Demografische

ontwikkeling

Veel Zuid-Amerikaanse landen in de jaren '70 nog in fase 2, nu vooral in fase 3.

Verklaring voor deze opschuiving?

• Stijgende welvaart
• Scholing
• Verstedelijking
• Rol media (vooral soaps) in gezinsplanning

Verstedelijking

Wat is het algemene verband tussen de

verstedelijkingsgraad en het verstedelijkingstempo?

Verstedelijkings-graad

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.

Oorzaken snelle verstedelijking (na 1950).
Door mechanisatie:

• Uitstoot landbouwarbeiders (platteland)
• Opkomst industrie (in de stad)

Verstedelijkings-tempo

Gevolgen van deze snelle verstedelijking:

• Het ontstaan van megasteden (met favela's).
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af.
  
• Na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten.

Leerdoelen

• Je kunt in hoofdlijnen de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika in het verleden en heden beschrijven en verklaren.
• Je kunt de verschillende etnische groepen noemen.
• Je weet hoe de verstedelijking in Zuid-Amerika verloopt en kunt het ook verklaren.
  

3.4 Bevolking:

Huiswerk: Zie planner

Donderdag: Verdiepende docu

spreiding, samenstelling en groei

3.4 Bevolking:

Documentaire 'Megacity problems'

spreiding, samenstelling en groei

25:36

Wat hebben we tot nu toe gezien?

Wat is jou opgevallen?

Wat wordt gezegd over het eigendom van panden?

Wat wordt gezegd over de veiligheid in de favela's?

https:

Inca's: Andenes

andenes = terrassen voor landbouw

• vergroten van de hoeveelheid landbouwgrond die beschikbaar was voor boeren door een plantgebied voor gewassen te egaliseren.
• Het verminderen van de kans op bevriezing, 
• het verhogen van de blootstelling aan zonlicht, 
• het beheersen van erosie, 
• het verbeteren van de opname van water en 
• een betere beluchting van de bodem

andenes = terrassen voor landbouw

• vergroten van de hoeveelheid landbouwgrond die beschikbaar was voor boeren door een plantgebied voor gewassen te egaliseren.
• Het verminderen van de kans op bevriezing, 
• het verhogen van de blootstelling aan zonlicht, 
• het beheersen van erosie, 
• het verbeteren van de opname van water en 
• een betere beluchting van de bodem