Literatuurgeschiedenis 101

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Literatuur-geschiedenis

&

Canonvorming

Wat vind je van literatuurgeschiedenis? Waar denk je aan?

Waarom is literatuurgeschiedenis belangrijk, volgens jou?

Waarom literatuurgeschiedenis?

• Je leert over je culturele erfgoed en cultuurgeschiedenis
• Je leert over er in die tijd over gebeurtenissen werd gedacht.
• Je traint je inlevingsvermogen door je verplaatsen in een andere tijd

De canon

Literaire canon: boeken waarvan we hebben besloten dat ze belangrijk genoeg zijn om te herinneren

Term wordt sinds 4e eeuw gebruikt (eerst religieus, later algemeen waarderend)

Harold Bloom

• Literatuurwetenschapper
• Boek westerse canon in 1994
• Visie: canon is objectief en universeel van hoge kwaliteit

De Nederlandse canon

• Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2002
• Enquête

Welke werken of auteurs uit de Nederlandse literaire canon ken je al? Noem er zoveel mogelijk.

De Nederlandse canon

• Voornamelijk witte mannen
• Eerste vrouw(en) pas op plek 14
• 10 van de 125 geschreven door een vrouw
• Andere taalgebieden ontbreken

Dus: canon is gebrekkig, want gemaakt door mensen

De rol van een literatuurgeschiedenis

• Literatuurgeschiedenis werkt canoniserend
• Schrijver maakt keuzes, aspecten blijven achter
• Achterblijvende auteurs worden vergeten
• Schrijver enorme invloed op cultureel erfgoed

Opdracht

• Verdeel je in twee groepen
• Lees gezamenlijk een fragment het voorwoord van een literatuurgeschiedenis
• Probeer te achterhalen welke criteria er worden gebruikt om een boek wel of niet op te nemen
• Welk idee van een Nederlandse canon schuilt hierachter?
• Geef antwoord op de vraag in de opdracht
• 15 minuten

Twee visies

Literary History (2009): Nederlandse literatuur als literatuur van de Lage Landen. Literatuur als communicatievorm en aandacht voor sociaal-culturele rol.

Nederlandse literatuur (1993): voornamelijk gericht op sociale/institutionele groepen, ook breder het boekenvak in het algemeen

De selectie van boeken voor de Nederlandse canon moet gebaseerd zijn op tekstkwaliteit.

Eens

Oneens

Meh

We moeten de canon afschaffen om plaats te maken voor boeken die vergeten zijn.

Eens

Oneens

Meh

Het Grote Dilemma

Literatuurgeschiedenis nodig voor kennis --> worden geschreven door mensen met voorkeuren --> bijna onmogelijk om een objectieve literatuurgeschiedenis te schrijven

Een canon en de discussie zegt wel iets over de huidige tijdsgeest

Conclusie

• Beter idee van literatuurgeschiedenis en de invloed op canonvorming
• Meer context en kennis voor de komende weken, streepje voor!