5.3 + 5.8: Genen en allelen / dominant en recessief

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

5.3 + 5.8: Genen en allelen / dominant en recessief

Is het fenotype van de larve hetzelfde als het fenotype van het volwassen dier?

1. Ja
2. Nee

Welk karyogram is van een man, welk van een vrouw?

MAN

VROUW

Geslachtscel of lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel

Celdeling

46

46

Meiose

23

Moeilijk! Een organisme heeft 16 chromosomen in een lichaamscel. Hoeveel verschillende geslachtscellen kunnen er worden gevormd (zonder crossing-over)?

5.3+5.8

-Wat zijn genen en wat zijn allelen?

-Wat is een mutatie?

-Wat betekenen de termen homozygoot en heterozygoot?

-Wat betekenen de termen dominant en recessief?

-Op welke manier kunnen we het genotype van een organisme uitdrukken in letters?

Leg eens uit...

De vriendin van meneer Huijgens heeft blauwe ogen.

Meneer Huijgens heeft bruine ogen.

Het kind van meneer Huijgens heeft blauwe ogen.

Bruine ogen zijn dominant over blauwe ogen.

(Ga ervan uit dat meneer Huijgens de vader is)

Gen

Elke eigenschap ; duizenden basenparen.

Alle basenparen die samen de informatie vormen voor één eigenschap: gen

Genen; informatie voor maken van eiwitten.

Allel

Allel = variant van een gen

Komen net als chromosomen in paren voor ; allelenpaar

Twee gelijke allelen ; homozygoot

Twee ongelijke allelen; heterozygoot

Allel

Allel = variant van een gen

Komen net als chromosomen in paren voor ; allelenpaar

Twee gelijke allelen ; homozygoot

Twee ongelijke allelen; heterozygoot

Mutatie

Plotselinge verandering van het genotype.

Albinisme

Mutagene invloeden

Even aan de slag; zometeen 5.8

Maak 5.3

Dominant / recessief

Dominante eigenschap komt tot uiting als het aanwezig is.

Het maakt niet uit of je homozygoot of heterozygoot bent.

De recessieve eigenschap komt alleen tot uiting als er geen dominante eigenschap aanwezig is; dus alleen bij homozygoot recessieve organismen.

Gensymbolen

Dominant ; hoofdletter

Recessief ; kleine letter

Kies letters waarbij hoofd- en kleine letter veel van elkaar verschillen , dus wel: A / a en B / b en niet P / p of O / o

Gensymbolen

Homozygoot dominant: AA

Homozygoot recessief: aa

Heterozygoot: Aa

Hoe zit het dan bij geslachtscellen?

5.3+5.8

-Wat zijn genen en wat zijn allelen?

-Wat is een mutatie?

-Wat betekenen de termen homozygoot en heterozygoot?

-Wat betekenen de termen dominant en recessief?

-Op welke manier kunnen we het genotype van een organisme uitdrukken in letters?

Leg eens uit...

De vriendin van meneer Huijgens heeft blauwe ogen.

Meneer Huijgens heeft bruine ogen.

Het kind van meneer Huijgens heeft blauwe ogen.

Bruine ogen zijn dominant over blauwe ogen.

(Ga ervan uit dat meneer Huijgens de vader is)

Maak 5.3 en 5.8