BS2: Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 3.2 Genenparen

This is the place to   Bio

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komen en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken. 
2. Je kunt beschrijven hoe door recombinatie  nieuwe combinaties van allelen ontstaan.

Belangrijke begrippen

autosomen / heterosomen

homologe chromosomen

homozygoot / heterozygoot

dominante / recessieve allelen

mitose

meïose

onvolledig dominante allelen

intermediair

codominantie

Belangrijke begrippen

schrijfwijze intermediair * AwAr

recombinatie

gameten

diploïd / haploïd

n

zygote

genetische variatie

mutaties

eeneiige / twee-eiige tweeling

Allelen

Genen hebben verschillende varianten (allel/allelen), bijv. het allel voor zwart haar of het allel voor blond haar.

Deze allelen kunnen in verschillende combinaties voorkomen

Dominant en recessief

Een dominant allel zie je altijd terug in het fenotype (ook als er maar één dominant allel is).

Dominante allel: HOOFDLETTER

Recessieve allel: kleine letter

BB: homozygoot dominant

bb: homozygoot recessief

Bb: heterozygoot

Homo = hetzelfde

Hetero = verschillend

Drager

Een heterozygoot is een drager van het recessieve allel.

Dat kan bijv. voor een gen zijn dat codeert voor de haarkleur, maar ook voor een gen dat leidt tot een ziekte.

Onvolledig dominant

• Oogkleur
• Het recessieve allel komt een beetje tot uiting in het fenotype
• Allel voor bruine ogen is onvolledig dominant

Intermediair fenotype

Intermediair fenotytpe:

beide allelen onvolledig dominant en komen tot uiting in het fenotype 

Noteren intermediair genotype

(hoofdletter=komt tot uiting)
ArAr = rood.             AwAw= wit.                  ArAw = roze.

 Codominantie

Bij codominantie komen de eigenschappen van beide dominante allelen volledig tot uiting.

Beide allelen worden aangegeven met een hoofdletter en een variantsaanduiding:

Rood: A^r  en Geel: A^g

Recombinatie

Recombinatie is het herverdelen van erfelijke eigenschappen en leidt tot genetische variatie onder nakomelingen.

Meïose zorgt voor haplöide gameten, bevruchting zorgt voor een diploïde zygoot met genetische variatie.

Mutaties

Een mutatie is een plotselinge verandering van het genotype. Dit kan natuurlijk gebeuren door een foutje bij het kopiëren van het DNA.

Een mutagene stof en straling kunnen ook een mutatie opwekken (op een "onnatuurlijke wijze).

Een organisme waarbij de mutatie tot uiting
komt in het genotype noemen we een mutant

Mutaties in het nageslacht

Een mutatie in een lichaamscel heeft geen gevolgen voor het nageslacht.

Als de mutatie zich voordoet in een geslachtscel, kan deze worden overgedragen aan de nieuwe generatie.

Aan de slag

1. Met je groepje begrippenlijst uitwerken in eigen woorden. 

2. Maak de oefentoets met je groepje (LessonUp)

3. Maak opdracht 20 met je groepje

Huiswerk: opdracht 17 t/m 22 online + nakijken

Donderdag 11 januari: groepstoets genetica, 3.1 + 3.2

Belangrijke begrippen

autosomen / heterosomen

homologe chromosomen

homozygoot / heterozygoot

dominante / recessieve allelen

mitose

meïose

onvolledig dominante allelen

intermediair

codominantie

Belangrijke begrippen

schrijfwijze intermediair * AwAr

recombinatie

gameten

diploïd / haploïd

n

zygote

genetische variatie

mutaties

eeneiige / twee-eiige tweeling