Het oplossen van een ethisch probleem

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Het oplossen van een ethisch probleem

Fase 1

Wat bedoelen we bij ethiek met een case?

1. Een Nederlandse jongenszaam
2. Een zaak of kwestie
3. Een samenvatting
4. Een koffer

Fase 2

Wat is een ander woord voor een optiek?

1. Een invalshoek
2. Een brillenwinkel
3. Een ethiek
4. Een mening

Welke optieken heb jij genoemd bij het oplossen van jouw case?

Wat is geen optiek?

1. De medische optiek
2. De ethische optiek
3. De juridische optiek
4. De waarheidsoptiek

Waarover gaat de juridische optiek?

1. over politiek en bestuur
2. over wat goed en fout is
3. over wat mensen belangrijk vinden
4. over wetten en regels

Leg uit wat het verschil is tussen de economische en de commerciële optiek.

Fase 3

Wat is geen kenmerk van een waarde?

1. Je drukt het uit in één woord
2. Het is een eigenschap van een persoon
3. Het is iets dat je belangrijk/ nastrevenswaardig vindt
4. Het is niet tastbaar

Waarschijnlijk heb je bij het oplossen van jouw case de ethische optiek genoemd. Welke waarden passen goed bij de ethische optiek?

Fase 4

Waar gaat het om bij het benoemen van een ethisch probleem?

1. Een dilemma
2. De gevoelens van mensen
3. Levensvragen
4. Een waardenconflict

Wat is een dilemma?

1. Een moeilijke levensvraag
2. Twee dingen die je gelijktijdig wilt, maar die niet op hetzelfde moment kunnen
3. Een problemen bekeken vanuit de politieke of de juridische optiek
4. Een zeldzame situatie in de wetenschap waarbij twee antwoorden waar lijken te zijn

Hoe weet je dat het echt een ethisch dilemma is?

1. Het is geen makkelijke keuze
2. Er lijken twee dingen gelijktijdig 'juist' te zijn
3. Het kost veel geld
4. Het is een keuze waarbij de waardigheid van de mens op het spel staat

Fase 5

Wat zijn belanghebbenden?

1. Mensen die het slachtoffer zijn
2. Mensen die het voor het zeggen hebben
3. Mensen die een voor- of een nadeel bij de situatie hebben
4. Gwn, mensen

Kan 'de natuur' een belanghebbende zijn?

1. Ja
2. Nee

Belanghebbenden

• Het zijn eigenlijk altijd mensen, maar in ieder geval wezens die kunnen lijden
• Maak het niet te groot. Bijvoorbeeld 'de regering'. De regering van welk land precies? Kun je de belanghebbenden nog preciezer benoemen? Denk aan: de ministers, of de leden van partij X en Y.  

Fase 6

Wat zorgt ervoor dat je verantwoordelijk bent?

1. Je staat dicht bij het probleem
2. Je bent in staat om te handelen
3. Je hebt het grootste belang bij de oplossing van het probleem
4. Iedereen is verantwoordelijk

Belangrijk bij het aanwijzen van de verantwoordelijke

1. Het is heel makkelijk om snel te verwijzen naar een hogere macht bv. 'de politie' of 'de regering'. Doe dit niet te snel. Het risico bestaat dat je een 'anonieme entiteit' aanwijst (want dat voelt veilig). Bovendien: de regering kan ook niet alles oplossen.
2. Soms is er iemand verantwoordelijk, maar kun je redelijkerwijs niet verwachten dat diegene in staat is om verantwoordelijk te handelen. Denk aan jongere kinderen of andere mensen met een beperkt verstandelijk vermogen.

Fase 7

'Ik ga uit van het principe gelijkwaardigheid, dus ik vind dat er een manier gevonden moet worden om alle belanghebbenden te helpen.' is een voorbeeld van...

1. Beginselethiek
2. Gevolgenethiek

Beginselethiek en gevolgenethiek

• Bij de beginselethiek ga je altijd uit van beginselen of principes. Voorbeelden: ieder mensenleven is evenveel waard, de wet is de wet, eerlijkheid duurt het langst, etc.
• Bij gevolgenethiek kijk je naar de gevolgen die je verwacht als je een bepaalde handeling kiest. 

Wat is een voorbeeld van een beginsel?

1. Optie A levert uiteindelijk meer geld op
2. Een kind help je eerder dan een volwassen persoon
3. Een goed mens zou in deze situatie verantwoordelijk handelen
4. Als ik voor optie B kies dan zijn er 100 mensen geholpen in plaats van 1