Taalplus les 5 - Uitdrukkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Taalplus!

Wat heb je nodig?

- lijntjesschrift

- etui

- laptop en oplader

Moeilijke woorden mee

Jullie hebben allemaal een moeilijk woord meegenomen. Noteer op de volgende pagina: 

1. Wat het moeilijke woord is; 

2. Wat de betekenis van dat woord is; 

3. Waar je het moeilijke woord hebt gevonden;

4. Waar je dit woord kan tegenkomen.

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Vul het woord + betekenis in

Welke woordraadstrategieën ken jij nog?

Woordraadstrategieën

► Context

► Synoniemen

► Tegenstelling

►  Samenstelling

► Uit een andere taal

► (Online) woordenboek

Wat is letterlijk taalgebruik?

Wat is figuurlijk taalgebruik?

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

- Letterlijk taalgebruik = Wat er staat, is wat je bedoelt.

Toen Jan gegeten had, legde hij zijn handen op zijn buik.

-Figuurlijk taalgebruik = Er staat iets anders dan wat je bedoelt.

Mijn ouders zijn twee handen op één buik.

Uit de rest van de tekst kun je opmaken of een zin letterlijk of figuurlijk bedoeld is.

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Toen ik 's avonds thuiskwam, lag mijn hond in zijn mand.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Toen ik 's avonds thuiskwam, vond ik de hond in de pot.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

De iPhone is de Rolls-Royce onder de mobieltjes.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Mijn Rolls-Royce staat tussen de andere auto´s geparkeerd.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Uitdrukkingen

Een uitdrukking is een vast groepje woorden dat altijd figuurlijk bedoeld is.

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Welke uitdrukkingen kennen jullie al?

Mark wilde zijn rijbewijs gaan halen, maar hij zag veel beren op de weg.

1. Mark kwam tijdens zijn rijles beren op de weg tegen.
2. Mark zag veel moeilijkheden bij het halen van zijn rijbewijs.

De boze student had nog een appeltje met zijn docent te schillen.

1. De student moest voor zijn docent een appel gaan schillen.
2. De student moest nog een vervelende zaak afhandelen.

Het wordt groen en geel voor de ogen.

Uit de doppen kijken

Het oog is groter dan de maag.

Een sloddervos zijn

Iemand de oren afzagen

Duizelig of misselijk worden

Goed opletten

Meer op je bord scheppen dan je op kunt eten

Een slordig iemand zijn

Steeds blijven aandringen

Opdracht

Schrijf de volgende uitdrukkingen op en zoek online naar de betekenis.

Maak daarna met iedere uitdrukking een zin waaruit blijkt dat jij weet wat deze uitdrukking betekent! 

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Opdracht

1) Met vuur spelen -> ...

2) Er komt licht in de duisternis. -> ...

3) In hart en nieren -> ...

4) De kat uit de boom kijken -> ...

5) Iemand de hand boven het hoofd houden -> ...

6) Een speld in een hooiberg zoeken -> ...

7) Brood op de plank hebben -> ...

8) Iemand een oor aannaaien -> ...

9) Achter de wolken schijnt de zon. -> ...

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Opdracht

1) Met vuur spelen -> Gevaarlijk te werk gaan

2) Er komt licht in de duisternis. -> Er komt een oplossing.

3) In hart en nieren -> Vanuit volle overtuiging

4) De kat uit de boom kijken -> Een afwachtende houding aannemen

5) Iemand de hand boven het hoofd houden -> Iemand beschermen

6) Een speld in een hooiberg zoeken -> Iets onmogelijks proberen

7) Brood op de plank hebben -> Voldoende inkomen hebben

8) Iemand een oor aannaaien -> Iemand oplichten

9) Achter de wolken schijnt de zon. -> Er komt altijd weer een betere tijd.

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Zinnen bespreken

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Werkvorm:

Klassikaal: laat een leerling een stukje van de tekening omschrijven. Wat zie je? Wie weet het spreekwoord dat er daarbij hoort? Opzoeken wel spreekwoord er dan bij hoort.

Individueel: noteer zoveel mogelijk spreekwoorden in 10 minuten.