Politieke dimensie: Verkiezingen en samen besluiten

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Verkiezingen en Samen Besluiten

Inhoud van de les van vandaag

- Lesdoelen bespreken

- Informatie (veel!) over: 

Politiek, Verkiezingen en de Tweede Kamer

- Zelfstandig opdrachten maken

- Afsluiting

Aan het einde van de les: 

- heb je een samenvatting/verslag gemaakt.

Hierin staat/staan: 

- hoe de verkiezingen werken 

- hoe de regering tot stand komt. 

- twee taken van de Tweede kamer

- hoe drie partijen over een voor jou belangrijk onderwerp denken.

TIP: MAAK AANTEKENINGEN EN GEBRUIK DAARBIJ DE KOPJES VAN DE DIA'S!

Wat betekent "politiek" voor jou?

Politiek? 

Politiek in Nederland

Nederland is een indirecte democratie.

Dat betekent dat het volk beslist wat er in Nederland gebeurt.

Daarvoor kiest het volk vertegenwoordigers.

Die vertegenwoordigers horen bij een politieke partij. Je moet lid worden van een politieke partij of een nieuwe politieke partij oprichten als je volksvertegenwoordiger wil zijn in de Tweede Kamer.

De leden van een partij hebben dezelfde ideeën over hoe NL moet worden georganiseerd. 

Zoek op: wie mag(mogen) er in Nederland een politieke partij oprichten?

Hoeveel politieke partijen kan jij opnoemen? (schrijf de naam op)

Wat is politiek eigenlijk?

Politiek gaat voornamelijk over keuzes maken!

Er is beperkt geld beschikbaar en waar besteden we dat aan? Economie, buitenlandse zaken, onderwijs, gezondheidszorg, etc.

Politieke partijen hebben daar verschillende ideeën over. Burgers kiezen degene die de keuzes mogen maken bij verkiezingen. 

Zoek op: hoe komt de politiek (de regering) aan het geld?

Politieke partijen

Ben je links of rechts lijkt de meest gestelde 

vraag als iemand wil weten wat jouw 

politieke "kleur" (=keuze) is? 

Wat is links/rechts in de politiek?

Politieke partijen

Ben je links of rechts lijkt de meest gestelde 

vraag als iemand wil weten wat jouw 

politieke "kleur" (=keuze) is? 

Ga nu naar: NPO Kennis story

https://npokennis.nl/story/290/wat-is-politiek-links-en-rechts 

Lees de teksten en bekijk de video's 

Politieke partijen

Politieke partijen: mensen sluiten zich aan bij een partij vanwege de standpunten waar de partij voor staat. 

Politieke partijen zijn in te delen in verschillende stromingen: 

- Links of rechts

- Progressief of Conservatief 

- Sociaal, Liberaal, Christelijke

Wat vind jij een belangrijk onderwerp voor de politiek?

Verkiezingskalender

• 22 november 2023: Verkiezingen tweede kamer
  
• mei 2024: Europees Parlement (1 x per 5 jaar!)
  
• maart 2026: Gemeenteraad
  
• maart 2027: Provinciale Staten en Waterschap

Verkiezingen en Campagnetijd

Partijen en politici willen zoveel mogelijk stemmen krijgen, want dat betekent meer invloed op de keuzes/ besluiten in het land: 

* ze maken een verkiezingsprogramma 

* stellen een kieslijst op met de mensen die gekozen kunnen worden

* zijn op straat te vinden 

* veel in de media (talkshows/ debatten/ X/ instagram en tik tok)

--> proberen kiezers te overtuigen van hun standpunten. 

Hoe bepaal je op wie je stemt?
Waar haal je je informatie vandaan?

Hoe bepaal je op wie je stemt? 

- kieswijzers

- debatten bekijken

- nieuws volgen

- erover praten met vrienden, familie, collega's

- verkiezingsprogramma's lezen

- welke stroming past bij jou? Links/ rechts/ conservatief/ progressief? 

Wat is blanco stemmen?

Uitslag

- stemmen worden geteld door vrijwilligers. 

- tellen is openbaar - iedereen mag meekijken. 

- hoe meer stemmen een partij heeft, hoe meer zetels in de Tweede Kamer/ Provinciale Staten/ Gemeenteraad/ Europees Parlement of gebiedscommissie (Rotterdam/ Amsterdam)

150 

"zetels"

Formatie Kabinet

Na de verkiezingen wordt op basis van de verdeling van de zetels in de Tweede Kamer het Kabinet gekozen.

De partij die bij de verkiezingen het grootste is geworden gaat de Regering vormen en levert de minister - president.  

Deze partij heeft niet de meerderheid (76 zetels) in de Tweede Kamer en dat is nodig om wetten te maken = haar beleid uit te voeren.

Formatie Kabinet

- De grootste partij kiest daarom uit de Tweede Kamer andere partijen uit om in het kabinet mee samen te werken.

- Deze partijen hebben andere standpunten, maken ander keuzes over hoe het geld besteed moet worden. 

- De partijen die gaan regeren sluiten daarom een compromis! Dat wordt vastgelegd in het regeerakkoord. 

Kabinet/ Regering

De partijen die samen gaan "regeren"" kiezen ministers en staatssecretarissen. 

Zij zijn het dagelijks bestuur van Nederland en voeren het beleid dat is afgesproken uit. 

Het beleid dat wordt uitgevoerd is door de burgers die zijn gaan stemmen bepaald: het komt uit het verkiezingsprogramma van de partijen die in de tweede kamer zijn gekomen en die meestal 

redelijk groot zijn geworden. 

Tweede Kamer 

Als het kabinet is gevormd zitten er in de kamer 2 groepen: 

• De coalitie: partijen die regeren/ in het kabinet zitten (meer dan 76)

--> zij steunen het regeerakkoord

• De oppositie: partijen die niet regeren (minder dan 76)

--> zij proberen eigen standpunten in het beleid te krijgen en zijn (vaak) tegen het kabinetsbeleid en controleren het kabinet.

Hoe besluit de Tweede Kamer? 

Ieder kamerlid mag vragen stellen. Het gaat om informatie krijgen en controleren van het kabinet. Het kabinet moet de vragen naar waarheid en volledig beantwoorden. 

Ieder kamerlid mag ook wetsvoorstellen doen, vragen om een onderzoek, een motie indienen. 

Daarna wordt erover gestemd. Als er een meerderheid (76+) van de Tweede Kamer voor stemt, moet het verzoek worden uitgevoerd. 

Hoe kan de Tweede Kamer haar taken uitvoeren:

• Recht om wetsvoorstellen in te dienen 
• Recht om wetsvoorstellen van de regering aan te passen
• Recht om vragen te stellen - alle Kamerleden mogen een minister of staatssecretaris ter verantwoording roepen en (mondeling of schriftelijk) vragen stellen. 
• Budgetrecht: goedkeuren inkomsten en uitgaven van de overheid
• Recht om onderzoek of enquete te starten
• Motie indienen: standpunt kenbaar maken over een onderwerp
• Motie van wantrouwen indienen: als minister/ staatssecretaris werk slecht heeft gedaan mag de tweede kamer hem of haar wegsturen!

Wat maakt Nederland een democratie?

Het regeerakkoord = resultaat van verkiezingsuitslag. 

De Tweede Kamer leden moeten bij hun keuzes rekening houden met wat hun eigen achterban, kiezers willen! En wat er in hun verkiezingsprogramma staat. 

Gevaar: 

1 Lobbyisten - proberen Tweede Kamer leden te bewegen andere keuzes te maken (duur en alleen voor grote organisaties en bedrijven). 

2 Te veel kleine partijen, lastig om beleid uit te voeren waar mensen op gestemd hebben. 

Schema Zelf werken!

Wat moet je doen?	Maak een samenvatting van de informatie die je hebt gekregen. + Zoek van drie partijen op hoe zij over het onderwerp denken dat jij heel belangrijk vindt.
Hoe moet je het doen?	Werk in Word of schrijf je samenvatting netjes uit op papier. + Zoek de partijprogramma's op en schrijf op hoe zij jouw onderwerp hebben opgenomen.
Hoeveel tijd heb je ervoor?	Tot 10 minuten voor het einde van de les. Voor je de les uitgaat, heb je het ingeleverd (digitaal of op papier) met je naam erop
Hulp vragen aan?	Je buur, google, ChatGPT, docent --> maar eigen antwoord geven!
Wat als je eerder klaar bent?	Lees alvast hoofdstuk 3.1 door voor een volgende les.

Zelf werken: 

Leerdoelen behaald?

- Heb je inzicht gekregen in hoe

partijen en verkiezingen werken en

hoe de regering daarna tot stand komt?

- Weet je hoe de Tweede kamer werkt?