Boeddhisme Lijden

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Lesdoelen

Je bent bekend met de uitspraak van Boeddha dat al het leven lijden is

Je kunt uitleggen hoe je volgens Boeddhisten los kunt komen van dit lijden

De prins Siddharta besefte dat de mens lijdt, omdat hij nooit tevreden is met wat hij heeft.
Vanaf toen noemde hij zichzelf de Boeddha. Dit betekent:

1. de Wijze
2. de Ontwaakte of Verlichte
3. de Verliefde of Gelukkige
4. de Onwetende

Wanneer leefde Siddharta?

1. tussen 1300 en 1200 v.C.
2. tussen 480 en 400 v.C.
3. tussen 500 en 580 n.C.
4. tussen 1650 en 1800 n.C.

de vier ontmoetingen van Siddharta waren met:

1. een oude man, een rijke man, een mooie vrouw en een bedelmonnik
2. een oude man, een zieke man, een begrafenisstoet en een bedelmonnik
3. een knappe man, een olifant, de godin Parvati en een begrafenisstoet
4. vreugde, angst, verlangen en de dood

Weet je nog in welk land de meeste hindoe's wonen?

Met welke drie ‘onderdelen’ van het hindoeïsme was Boeddha het oneens?

Vanwege het achtvoudige pad is het symbool van het Boeddhisme

1. 
2. 
3. 
4. 

Noem drie landen waar veel boeddhisten wonen

In het centrum van het Levenswiel staan een haan, een zwijn en een slang afgebeeld. Zij staan symbool voor de drie aspecten die de eindeloze kringloop van oorzaak en gevolg in stand houden. Welke zijn dit?

Bekijk daarna p. 47-49 en maak opdracht 5.

803 n.C.

Grote Boeddha van Leshan (China)

Pak je boek, lees p. 44 en maak opdracht 2.

Sleep de omschrijving naar het juiste begrip

Nirwana

Dharma

Karma

de vier edele waarheden

bevrijding bereiken uit de kringloop van oorzaak en gevolg

boeddhistische leer, wordt vaak vergeleken met een wiel dat altijd blijft draaien

alles wat nu bestaat en gebeurt is veroorzaakt door vroegere daden of gebeurtenissen

kern van de verlossingsleer: 1. alle leven is lijden, 2. het lijden ontstaat door verlangens, 3. het beheersen van het verlangen stopt het lijden, 4. het achtvoudige pad leert je je verlangens te beheersen

Karma in het Boeddhisme

Als we appelzaden planten, zal er een appelboom groeien, geen Spaanse peper. Als er Spaanse peperzaadjes worden geplant, groeien er Spaanse pepers en geen appels. Op dezelfde manier zal er geluk ontstaan als we constructief handelen; als we destructief handelen, komen er problemen.

Wat we in ons leven als geluk ervaren, is afkomstig van onze eigen positieve handelingen, terwijl onze problemen het gevolg zijn van onze eigen destructieve handelingen.

tegen het ene kommetje zeg je allemaal lieve en leuke dingen / tegen het andere kommetje ben je alleen maar aan het schelden en vervloeken

> volgens het boeddhisme bederft de rijst in het tweede kommetje sneller

> slecht karma

zo hebben onze daden en woorden effect op de wereld

Boeddhisten zeggen:

Al het leven is lijden

het lijden ontstaat door verlangens

Waar verlang jij naar?

Aan het einde van de vorige les vroeg ik naar jullie verlangens.

Zo aan het einde van het jaar verlangen veel van jullie naar vakantie, naar vrijheid, naar mooie cijfers en geen 'gezeur' van school.

Sommige van jullie dromen over geld, succes, een mooie toekomst of werk .

Anderen dachten specifiek aan koffie of puppies.

Allemaal verlangens,

verlangens waarvan Boeddhisten zouden zeggen dat ze jullie ongelukkig maken

Aan het einde van de vorige les vroeg ik naar jullie verlangens.

In deze Coronatijd verlangen veel van jullie naar 'gewoon' weer alles kunnen, naar voetbalwedstrijden en feestjes.

Sommige van jullie dromen over geld, een studie, een baan, de zomer of vakantie.

Anderen willen graag een mooie auto of een lekkere pizza.

Allemaal verlangens,

verlangens waarvan Boeddhisten zouden zeggen dat ze jullie ongelukkig maken

Boeddhisme

Wie kinderen heeft, is bezorgd om zijn kinderen.

Wie runderen heeft, is bezorgd om zijn runderen.

Wie niets heeft, kent geen zorgen.

- Boeddha

Denk na over het juiste inzicht; gehechtheid veroorzaakt lijden. En beantwoordt de volgende vragen:

1. Waar zou je moeilijk zonder kunnen? (Upload evt. een foto). 2. Bedenk hoe dit jou ongelukkig kan maken. 3. Wat zou het betekenen als je het moest loslaten? Zou het je goed doen of juist niet?

Wat is jouw belangrijkste (materiële) bezit?

Hoe kan dit bezit jouw ongelukkig maken?

Kun jij bijvoorbeeld je telefoon gemakkelijk ‘loslaten’?

1. Ja
2. Nee

Hoe kun je jezelf oefenen in het loslaten van verlangens en bezit?

1. Alle leven is lijden
2. We lijden vanwege onze verlangens, begeerten en gehechtheid aan mensen en dingen
3. Geef je verlangen, begeerte en gehechtheid op.
4. Het achtvoudig pad leert je hoe je dat doet.

De vier edele waarheden van Boeddha

Een mens moet zichzelf trainen om zijn verlangens te leren beheersen. Die training, die een leven lang duurt, wordt in het boeddhisme het achtvoudige pad genoemd. De acht regels zijn geen stappen die je na elkaar moet zetten, het zijn adviezen van wijsheid die tegelijkertijd geleerd en in de praktijk gebracht moeten worden.

Ik ga jullie straks vragen welke van deze stappen voor jou het moeilijkst zou zijn en welke het makkelijkst.

De eerste twee adviezen gaan over het inzicht en wijsheid in je levenssituatie:

1 het juiste inzicht (begrijpen dat je lijdt door je verlangens)

2 het juiste doel (je verlangens leren beheersen)

De volgende drie gaan over de dagelijkse praktijk van het leven:

- het juiste spreken (niet liegen, roddelen of beledigen)

- de juiste daden (het goede nastreven, ook voor anderen)

- het juiste beroep (werk doen waarmee je goed doet)

de laatste drie gaan over de geestelijke ontwikkeling van een mens:

- de juiste wil (het goede willen doen voor je omgeving)

- de juiste concentratie (je bewust blijven van je mogelijkheden)

- de juiste meditatie (jezelf steeds beter leren kennen)

Welke stap is voor jou het makkelijkst? En welke het moeilijkst?

Wanneer je 's ochtends wakker wordt, probeer dan als eerste gedachte te denken: 'Vandaag wil ik niemand kwaad doen. Ik ga anderen zoveel mogelijk helpen. Mogen al mijn handelingen gericht zijn op het langetermijndoel: een boeddha te worden om anderen te helpen.'

Nadat je bent opgestaan, mediteer je een tijdje om in contact te komen met je innerlijke rust, om wat over jezelf te leren en om een goede motivatie voor de dag te bepalen.

Let in de loop van de dag op je gevoelens, gedachten, woorden en daden. Wanneer je merkt dat er negatieve emoties of schadelijk gedrag naar boven komen, pas dan het tegengif toe dat de de Boeddha heeft geleerd. Om bijvoorbeeld gehechtheid onschadelijk te maken, denk je na over tijdelijkheid; om boosheid onder controle te krijgen denk je na over geduld, liefde en de vriendelijkheid van anderen. Hoe meer je hier van tevoren over hebt gemediteerd, des te makkelijker is het om het je te herinneren en het op het juiste moment toe te passen

Hoe kun je het Boeddhisme in je dagelijks leven integreren?

Neem 's avonds even de tijd om de gebeurtenissen van de dag na te gaan, zuiver eventuele schadelijke gedachten of gedragingen, verheug je over de veranderingen en de positieve attitudes die je aan het ontwikkelen bent en draag al jouw positieve potentieel op aan de verlichting van ons allen.

We verwachten vaak 'een snelle verlichting' en willen niet veel tijd of energie besteden om hem te verkrijgen. Helaas werkt het zo niet. Een totale verandering treedt geleidelijk op. We moeten blij zijn over de ontwikkeling van onszelf en anderen in plaats van ontevreden te zijn over wat niet we niet hebben gedaan.

Bekijk de regels van het achtvoudig pad op p. 47. Welke regel vind jij het makkelijkst om na te volgen? Leg uit waarom.

Welke regel van het achtvoudige pad vind jij het lastigst om na te volgen en waarom?

2. juiste gedachten zorgen voor juiste bedoelingen.
Erger jij je wel eens aan iemand? Probeer die voor je te zien en denk aan hem/haar met liefdevolle aandacht. Wat gebeurt er? Vertel eens (zonder naam te noemen)?

Oefening: Denk eens na over 'juist spreken'.
Praat/roddel jij weleens achter iemands rug? Neem je voor deze week extra hierop te letten! Probeer je voor te nemen deze week dit niet te doen en beschrijf wat je van plan bent:

Een mens moet zichzelf trainen om zijn ...... te beheersen. Die training, die een leven lang duurt, wordt in het Boeddhisme het achtvoudige pad genoemd

Met lijden bedoelt de Boeddha niet lichamelijke pijn. Hij bedoelt dat mensen vaak erg ....... zijn met het leven.

De acht regels van het pad zijn geen stappen die je na elkaar moet zetten. Het zijn acht adviezen die ......

die je tegelijkertijd moet leren en doen

ontevreden

verlangens

symbool van het achtvoudig pad

Probeer alle vier edele waarheden van Boeddha op te schrijven

In het Boeddhisme spelen verhalen waarin een bepaalde levenswijsheid wordt doorgegeven een grote rol. Zoals bij dit advies van Boeddha:

Een jonge moeder verloor haar tweejarig kind en raakte daardoor geheel in de war. Ze nam het dode kind in haar armen en ging ermee van huis naar huis om de mensen te vragen haar kind te genezen. Dezen konden natuurlijk niets voor haar doen, maar tenslotte gaf iemand haar het advies om naar Boeddha te gaan. Dus nam ze het dode kind mee naar hem.

Boeddha keek met grote sympathie naar haar en zei: "Om je kind te genezen heb ik vijf zaden van een klaproos nodig, uit een huis waar de dood nog nooit is geweest." 

De verwarde vrouw ging op pad, op zoek naar een huis waar de dood nog nooit was geweest. Maar haar zoeken was tevergeefs.

Uiteindelijk was ze gedwongen zonder klaprooszaad naar Boeddha terug te keren. In zijn nabijheid werd haar geest plotseling weer helder.

Ze begreep de betekenis van zijn woorden, nam het lichaam van het dode kind en ging het begraven. 

Hoe heeft de opdracht van de Boeddha de vrouw geholpen?

Naast het achtvoudige pad, dat de weg vormt naar de uiteindelijke verlossing, kennen Boeddhisten nog vijf basisregels voor hun dagelijks leven. Dit zijn:

1. Geen levende wezens doden (deze regels betekent overigens niet dat alle Boeddhisten vegetariër zijn)

2. Niet nemen wat je niet gegeven is (deze regel houdt niet alleen in dat een mens niet moet stelen, maar ook dat hij bereid moet zijn om te delen)

3. Seksualiteit niet misbruiken (dit is in het algemeen een oproep tot huwelijkstrouw, maar betekent voor monniken een celibatair leven) 

4. Geen onwaarheid spreken (dit wil zeggen: niet liegen, maar ook niet vloeken of anderen beledigen)

5. Geen bedwelmende middelen gebruiken (alles wat een mens kan 'bedwelmen' moet vermeden worden)

Het is opvallend dat niet een van de vijf leefregels betrekking heeft op goddelijke geboden of religieuze plichten. Het gaat in het Boeddhisme om de mens zelf en om de leefwijze van de mens. Alle boeddhistische regels hebben als kern de oproep om mededogen te hebben met jezelf en de ander.

mededogen: meevoelen

Wat is de kern van alle boeddhistische regels?

mededogen betekent meevoelen met de ander

Zoek de 5 basisregels en sleep ze naar het midden

5 basisregels

Geen levende wezens doden

Behandel een ander zoals jezelf behandeld wilt worden

Niet nemen wat je niet gegeven is (deze regel houdt niet alleen in dat een mens niet moet stelen, maar ook dat hij bereid moet zijn om te delen)

Geen bedwelmende middelen gebruiken (alles wat een mens kan 'bedwelmen' moet vermeden worden)

alle leven is lijden

Geen onwaarheid spreken (dit wil zeggen: niet liegen, maar ook niet vloeken of anderen beledigen)

Seksualiteit niet misbruiken (dit is in het algemeen een oproep tot huwelijkstrouw, maar voor betekent voor monniken een celibatair leven)

houd 1,5 meter afstand

Wat betreft de omgang met regels wordt er in het Boeddhisme het onderstaande verhaal verteld. Welke boodschap wordt ermee gecommuniceerd?

Een monnik werd eens door een demon in de moeilijke situatie gebracht om een van de hoofdregels van zijn religie te overtreden. Hij moest of een dier doden, of seksuele omgang met een vrouw hebben, of alcohol drinken. De monnik dacht na en kwam tot de conclusie, dat het laatste waarschijnlijk het minst erge was. Toen hij echter alcohol had gedronken en onder invloed was geraakt, ging hij ook met een vrouw naar bed. Uit schuldgevoel besloot hij de volgende ochtend haar een goed maal te geven en daarvoor slachtte hij een geit....

Wat was de moraal van het verhaal?

Wanneer je 's ochtends wakker wordt, probeer dan als eerste gedachte te denken: 'Vandaag wil ik niemand kwaad doen. Ik ga anderen zoveel mogelijk helpen. Mogen al mijn handelingen gericht zijn op het langetermijndoel: een boeddha te worden om anderen te helpen.'

Nadat je bent opgestaan, mediteer je een tijdje om in contact te komen met je innerlijke rust, om wat over jezelf te leren en om een goede motivatie voor de dag te bepalen.

Let in de loop van de dag op je gevoelens, gedachten, woorden en daden. Wanneer je merkt dat er negatieve emoties of schadelijk gedrag naar boven komen, pas dan het tegengif toe dat de de Boeddha heeft geleerd. Om bijvoorbeeld gehechtheid onschadelijk te maken, denk je na over tijdelijkheid; om boosheid onder controle te krijgen denk je na over geduld, liefde en de vriendelijkheid van anderen. Hoe meer je hier van tevoren over hebt gemediteerd, des te makkelijker is het om het je te herinneren en het op het juiste moment toe te passen

Hoe kun je het Boeddhisme in je dagelijks leven integreren?

Neem 's avonds even de tijd om de gebeurtenissen van de dag na te gaan, zuiver eventuele schadelijke gedachten of gedragingen, verheug je over de veranderingen en de positieve attitudes die je aan het ontwikkelen bent en draag al jouw positieve potentieel op aan de verlichting van ons allen.

We verwachten vaak 'een snelle verlichting' en willen niet veel tijd of energie besteden om hem te verkrijgen. Helaas werkt het zo niet. Een totale verandering treedt geleidelijk op. We moeten blij zijn over de ontwikkeling van onszelf en anderen in plaats van ontevreden te zijn over wat niet we niet hebben gedaan.

Hoe kun je volgens het Boeddhisme loskomen van het lijden?

controlevraag

soundcloud.com

Volgende week behandelen we de verdere ontwikkeling van het Boeddhisme en bekijken we het Boeddhisme als levensbeschouwelijke stroming

Sleep de betekenissen naar de begrippen

Sangha

Boeddha

Dharma

De leer

De stichter

alle boeddhisten samen