H4 : Emoties

• Sociologie en psychologie
• Secundair onderwijs

H4 : Emoties

Inleiding p69

• Foto van het jaar in 2021 + lees het verhaal
• Welke emoties herken je op de foto?
  Welke emoties roept deze foto bij jou op?
• positieve en negatieve gevoelens 
                   nut  => geven je leven pit
• verhaal 

Inleiding p69

• Wat als er geen emoties waren in de wereld? Zou de wereld er dan beter uitzien?
• Beschrijf eens een wereld zonder emotie...

1. Definities en componenten p70

Definities :

1. EMOTIE = kortdurende, intense reactie op een prikkel die we belangrijk vinden.

=> prikkel in heden en/of verleden

oef1 p70 emotie + oorzaak

1. Definities en componenten p70

2. STEMMING : langere duur en minder intens 

=> oorzaak = minder duidelijk

=> "humeur"

oef2 p70 concreet voorbeeld stemming

Affectief => verwijzen naar ervaren emoties en stemmingen

1. Definities en componenten p70

3. TEMPERAMENT : een blijvende geneigdheid om vaak bepaalde emoties/ stemmingen te ervaren.

oef3 p70 concreet voorbeeld temperament

1. Definities en componenten p70

Componenten :

1. Subjectieve component : gedachten en gevoelens
   cognitief deel (beoordeling situatie) + gevoel
   
   
2. Fysiologische component : lichaam
3. Gedragscomponent : expressie

1. Definities en componenten p70

Componenten :

1. Subjectieve component : gedachten en gevoelens
   
2. Fysiologische component : lichaam
   lichamelijke veranderingen => zenuwstelsel
   => waarneembare reacties 
   => mate ZS actief = arousal
3. Gedragscomponent : expressie

1. Definities en componenten p70

Componenten :

1. Subjectieve component : gedachten en gevoelens
   
2. Fysiologische component : lichaam
3. Gedragscomponent : expressie
   gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal

oef4 p71 : zoek component passend bij de 2 situaties

2. Basisemoties p71

Paul Ekman (1934) => 6 basisemoties

blijdschap

woede

verdriet

angst

walging

verrassing

2. Basisemoties p71

=> 6 basisemoties zijn universeel : komen wereldwijd voor

oef5 p70 Welke basisemoties herken je op de foto?

2. Basisemoties p72

Andere emoties = varianten of combinaties van 6 basisemoties

bvb : jaloezie = combinatie woede en angst

• ongerustheid = lichte variant angst
• paniek = zware variant van angst

later vulde Ekman lijst basisemoties aan met schaamte, schuld en trots

3. Functies van emoties p72

3 functies : 

1. Adaptieve functie : gedrag sturen -> overleven
2. Sociale functie : hulpmiddel communicatie + interactie
   
   
3. Cognitieve functie : ondersteuning ~> verhoogde aandacht + verbeteren opslag in geheugen

3. Functies van emoties p72

3.1 Adaptieve Functie

Charles Darwin (1809-1882) ~ evolutieleer

functie : bvb angst => kans op overleven verhogen

evolutiepsychologen zoeken verklaring voor gedrag => nut gedrag in oertijd (overleving + voortplanting) 

3. Functies van emoties p72

oef6 p72 Evolutionaire nut van spijt?

oef7 p72 Welke lichamelijke reacties bij angst? Nut veranderingen voor overleven?

fight/flight/freeze - reactie : vecht/ vlucht / bevriezing

=> sterke samenhang met fysiologische component

3. Functies van emoties p72

vecht / vlucht / bevries

autonoom zenuwstelsel : werking hart, longen, spijsvertering

sympathisch zs : inspanning en stress => klaar voor actie

parasympathisch zs: rust en ontspanning

3. Functies van emoties p73

Freeze : verstijven/bevriezen 

=> komt minder voor : bij teveel twijfel hoe reageren 

~> stokstijf 

=> camouflage : verdwijnen in omgeving

3. Functies van emoties p73

Shelley Taylor : 

vecht/vlucht = mannelijke reactie op angst

tend & befriend - reactie = eerder vrouwelijke reactie 

• bij stress : zorgen voor kroost (tend) en 
• hulp zoeken in groep (befriend)

3. Functies van emoties p73

3.2 Sociale functie 

Emoties helpen :

1. gedrag aanpassen aan eisen omgeving
2. sociale relaties vlotter verlopen => communicatiemiddel

p73 : Onderzoek Kraut en Johnston : bowlingwedstrijd 

3. Functies van emoties p73

Sociale functie = dubbel

1. jouw emoties beïnvloeden anderen
   oef8 p73 voorbeeld 
2. emoties anderen helpen jou om hen in te schatten + gedrag op hen af te stemmen
   oef9 p73 voorbeeld

3. Functies van emoties p73

1.  still face experiment : videofragment
   moeder toont geen emotie met gezichtsuitdrukking => baby reageert onrustig
2. blozen : bij stommiteit ~> niet doen alsof + niet stoppen
   ~> betrouwbaar signaal bij schaamte : andere meer vergevingsgezind + meer overtuigd van oprechtheid
   
   

3. Functies van emoties p73

1.  still face experiment : videofragment 
   moeder toont geen emotie met
   gezichtsuitdrukking => baby reageert onrustig
2. blozen : bij stommiteit ~> niet doen alsof + niet stoppen
   ~> betrouwbaar signaal bij schaamte : andere meer vergevingsgezind + meer overtuigd van oprechtheid
   
   

3. Functies van emoties p73

Still face experiment in een modern jasje :  videofragment 'de wonderjaren' : 

oef10 p74 Welke boodschap kan iemand geven?

4. Emotionele intelligentie p74

4.1 Aspecten van emotionele intelligentie

4. Emotionele intelligentie p74