H4. Paragraaf 5.2, 5.3, 5.4

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Rousseau en Hobbes

Paragraaf 5.2, 5.3 en 5.4

Terugblik

• Anton Tsjechov: goed en kwaad
• Rousseau: de mens is van nature goed
• Hobbes: de mens is van nature slecht

Leerdoelen

• De leerling kan uitleggen waarom bij Rousseau van een positief mensbeeld gesproken kan worden.
• De leerling kan de visie van Hobbes op de mens en op het menselijk samenleven verduidelijken.

Rousseau

• 1712-1778
• Filosoof, pedagoog en componist
• Tijdperk van de verlichting

Rousseau

1. Fase van de natuurtoestand
2. Fase van het eerste sociale verband
3. Fase van de burgerlijke maatschappij

1. Natuurtoestand

• Primitieve mens zonder bezittingen en woonplaats 
• Solitaire leefwijze
• Leven in het nu

Hij heeft nauwelijks contact met zijn medemensen. (alleen een vrouw) Hier heerst “de eenvoudige, geregelde en solitaire leefwijze, die de natuur ons voorschrijft”.

•Alles staat in het teken van overleven (zelfbehoud). Het is de fase waarin de mens een dierlijk bestaan leidt.

2. Eerste sociale verband

• Kleine gemeenschappen en gezinnen
•  Arbeidsdeling
• Ontwikkeling hebzucht, jaloezie en wraak

Arbeidsdeling: vrouwen zorgen voor het huis en de kinderen, mannen voor gezamenlijk levensonderhoud

3. Burgerlijke maatschappij

• Arbeidsdeling
•  Ontstaan rechtsregels
• Ontwikkeling politieke macht

Arbeidsdeling: 1 iemand produceert voedsel, iemand anders smelt ijzer

Ontstaan rechtsregels: eigendom beschermen

Ontwikkeling politieke macht om eigendommen te verdedigen

Opvoeding volgens Rousseau

• Boek Emile
• Kind is van nature goed
• Emile leeft tot 25e in quarantaine
• Behoed tegen besmetting door cultuur

Pas als hij voldoende weerstand heeft, zal hij aan de cultuur worden blootgesteld. En omdat hij een vrij en aan niemand onderworpen wezen is, zal hij waarlijk de rol van burger, die de macht controleert, kunnen innemen

Hobbes

• 1588-1679
• Filosoof
• Mensen staan van nature vijandig tegenover elkaar

Mensen zijn van nature egoïst. Zonder een geordende maatschappij met regels en straffen zou er oorlog ontstaan

Sociaal contract theorie

• Mensen moeten afspraken met elkaar maken 
• Strenge overheid die de burgers straft
• Ieders eigen belang

Ontstaan gemeenschappen was slecht

De overheid moet streng zijn

Mens moet opgevoed worden in afzondering

Mens is van nature een egoïst

Mens is van nature goed

Rousseau

Hobbes

Huiswerk

• Lezen paragraaf 5.2, 5.3 en 5.4 op blz. 72 t/m 74
• Maken opdracht  18a, 20, 21, 22 en 23 op blz. 82 t/m 84
• Inleveren via magister