gd les 3 filosofie Hobbes, Rousseau

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Doelen

Mens -en maatschappij beeld van Hobbes 

Rousseau kennen en begrijpen

Hobbes-Rousseau met  elkaar vergelijken: wat zijn de verschillen en overeenkomsten.

Wat weet je nog van... Milgram en Bregman?

In ieder mens schuilt een monster

We houden ons niet altijd aan dezelfde regels van goed en kwaad

De mens is van nature goed

We moeten de samenleving opnieuw inrichten

Filosoof Thomas Hobbes (1588 - 1679)

- Natuurstaat van de mens  is een oorlog van allen tegen allen

- De mens is van nature een grenzeloze egoïst

- Sociaal contract: t.b.v. de veiligheid heeft ieder de plicht vrede     te bevorderen

- Vrijheid inleveren om veiligheid terug te krijgen

- Gehoorzaamheid is een wettige eis:  wetsovertreders krijgen       zware straf

Hobbes

• Volgens Thomas Hobbes (1588-1679 ) is de mens van nature slecht
• Homo homini lupus ("De cive, 1651)
  
• Er is een sterke leider nodig om de mens tegen zichzelf te beschermen 
• De vorst neemt de beslissingen anders ontstaat er chaos

Het de mens verboden is om iets te doen wat zijn leven schade toebrengt: Mensen zijn van nature gelijk (uit gelijkheid volgt wantrouwen en uit wantrouwen oorlog)

Een soevereine leider die bestaat uit het hele volk (je ziet alle mensen in zijn lichaam getekend). Dit staat symbool voor het sociaal contract. Iedereen spreekt gezamenlijk met elkaar af dat ze vrijheid inleveren aan de Leviathan om veiligheid, vrede en orde terug te krijgen in de samenleving

Hobbes boek 'De Leviathan':

Rousseau - democratie

Rousseau (1712-1778)

• De wil van het volk moet leidend zijn in het bestuur van een land.
• Een koning volgt alleen zijn eigen wil en nooit die van de mensen.
• Het absolutisme moet daarom plaatsmaken voor democratie.

Volgens de beide filosofen van het sociaal contract...

1. Hoe leven mensen samen? (natuurtoestand/natuurstaat)

2. Hoe zouden mensen samen moeten leven? (sociaal/maatschappelijk contract)

Hou deze 2 vragen in je achterhoofd bij leren , zodat je de verschillen tussen de beide filosofen begrijpt.

Rousseau

Wat is het beste voor de mens?

De oertoestand van jagers en verzamelaars zegt Rousseau: toen was alles nog gelijk!

De steden maatschappij heeft ons  ongelijk gemaakt en elkaars concurrenten. Mensen doen maskers op en wantrouwen elkaar.

Fake maatschappij!

DE MENSELIJKE AARD EN HET MENSELIJK GEZAG

Hobbes: de mens is in zijn primitieve natuurtoestand  geweldadig en verdorven van aard; daarom moet er een autoriteit geschapen worden om wanorde (oorlog van allen tegen allen) te voorkomen. 

Rousseau: de algemene wil (van de bevolking) en de individuele wil (van de burger) moeten samensmelten. Het wettelijk gezag (de koning) ontleent zijn legitimiteit (zijn wettelijke macht) aan de algemene wil.

Sociaal contract en algemene wil

Mens wordt vrij geboren.

Maatschappelijk contract  is nodig voor bescherming van ieders vrijheid

In de oertijd had je ook een natuurlijke maatschappij: waar je elkaar beschermde tegen buitenstaanders.

Algemene wil is wat de meerderheid wil:

Is dat het beste?

Jean-Jacques Rousseau 

(1712 - 1778)

• De oermens was gelukkig
• De beschaving heeft gezorgd voor ongelijkheid
• Regering moet de "algemene wil" uitvoeren.

• De "algemene wil" is dus beslissend voor iedereen!

"ik wil dat wat de algemene wil wil"

Jean-Jacques Rousseau

Aan wie / wat had de koning volgens Rousseau zijn positie te danken?

1. Aan god
2. Aan de Kerk
3. Aan de derde stand
4. Aan het volk

Volgens Thomas Hobbes is de menselijke natuurtoestand een oorlog van allen tegen allen.

Ja

Nee

Volgens Jean-Jacques Rousseau kunnen mensen in onze moderne maatschappij zonder problemen samenleven.

Ja

Nee

Gebruiken we Rousseau nog steeds?

JA!

De meerderheid heeft nog steeds altijd gelijk!

Maar klopt dat ook altijd?

-De minderheid is dan dus niet vrij!

Volgens Rousseau maakt Hobbes een denkfout als hij nadenkt over de mens in de natuurtoestand. Welke denkfout is dat?

Wordt de mens door de geschiedenis heen steeds een beetje beter of slechter?

1. Beter
2. Slechter
3. De mens blijft altijd even goed/slecht

Hoe zou Hobbes en hoe zou Rousseau verklaren dat deze jongens met messen op straat lopen?

VERGELIJKING HOBBES EN ROUSSEAU 

Hobbes: 'het volk' bestaat niet. Is een verzameling rationele individuen.

Rousseau: mens is een sociaal wezen (zowel rationeel als affectief)

Hobbes: de staat gelegitimeert in de verschrikking van de natuurtoestand

Rousseau: de staat gelegitimeert in de volonté générale

Hobbes: de soeverein mag niet afgezet worden --> anders natuurtoestand

Rousseau: de soeverein kan prima afgezet worden als hij de wil van het volk niet naleeft.

Is de mens van nature slecht? Geef aan of je het meer met Rousseau eens bent of meer Hobbes en waarom.

wat moet je na deze les maken: 

* uitwerken gekozen werkkaart filosofie  in duo's:  zie SW 

* de lessonup opdrachten die in de les  nog niet af zijn.

* de vragen uit de reader filosofie: zie SW

 

SUCCES!