H3.3 Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H3.3

Lezen

Welkom!

1MH

Leerdoel

Aan het einde van deze § kan je;

• ''...'' verschillende tekstdelen van een tekst herkennen;
  
• ''...'' kernzinnen in een alinea aanwijzen;
  
• ''...'' hoofd- en bijzaken onderscheiden;
  
• ''...'' de hoofdgedachte van een tekst herkennen;
  
• ''...'' het tegenstellend tekstverband herkennen.

Planning

• Terugblik
  
• Tekstopbouw
• Opbouw van alinea's
• Hoofd- en bijzaken
• Hoofdgedachte
• Tegenstellend tekstverband
• Afsluiting

Feiten, meningen en opsommingen

Waar ging 2.3 over?

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Tekstopbouw

In een goedgeschreven tekst staat de informatie in een logische volgorde. 

Deze volgorde noem je de tekstopbouw. 

Twee manieren om een tekst op te bouwen komen veel voor:

1. Een driedeling: inleiding – kern – slot;
   
2. Een tweedeling: inleiding – kern.                                                                            (meestal in een nieuwsbericht)

• Inleiding: Kort, met informatie waaruit                                                                       het onderwerp af te leiden is.
• Kern: Langste, vaak meerdere alinea's                                                                         en deelonderwerpen.
• Slot: Kort, vaak een samenvatting of                                                               conclusie. Geen nieuwe informatie.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Opbouw van alinea's

Ook alinea's hebben een duidelijke opbouw.

• Bijna altijd een kernzin (belangrijkste informatie) (vaak de eerste alinea)
• De andere zinnen toelichting; uitleg of voorbeeld

• Voorbeeldalinea:
  
• De herfst is mijn favoriete seizoen. In deze tijd van het jaar beginnen de bladeren van de bomen te verkleuren en vallen ze langzaam op de grond. Het weer is vaak fris, maar nog niet te koud, waardoor het perfect is voor lange wandelingen in de natuur. Ik geniet ervan om in de herfst het bos in te gaan, waar de geur van de bladeren en de aarde mij altijd rust geeft.

• Wat is hier de kernzin?

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Hoofd- en bijzaken

In elke tekst staat belangrijke en minder belangrijke informatie

• Hoofdzaken: belangrijke informatie
• Bijzaken: minder belangrijk, verduidelijken de hoofdzaken
• Bijvoorbeeld; een voorbeeld, herhaling of uitleg

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Hoofdgedachte

Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Vaak in de titel, inleiding en/of slot.

Gebruik de kernzinnen om te controleren of aan te vullen.

• Voorbeeld; Je kunt je angst voor spinnen overwinnen door langzaam te wennen, zodat je niet langer bang hoeft te zijn, ook al blijf je waarschijnlijk geen fan.

	Toelichting	Voorbeeld
Titel en/of inleiding	Bevat soms een samenvatting. Stelt soms een vraag. Bevat soms een mening.	Titel : Hoe overwin je je angst voor spinnen? Inleiding : Ben jij bang voor spinnen en wil je daar nu eindelijk weleens vanaf? In dit artikel lees je hoe je jouw angst voor spinnen snel en eenvoudig aanpakt.
Slotalinea	Geeft soms antwoord op de vraag uit de inleiding. Bevat soms een samenvatting of conclusie.	Conclusie : Door langzaam te wennen aan spinnen, raak je langzaam van je angst af. Echt dol op spinnen word je waarschijnlijk nooit. Maar gillen als je een spin ziet, doe je ook niet meer.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Hoofdgedachte

Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Zo formuleer je de hoofdgedachte:

• Zoek het onderwerp van de tekst;

• Bedenk wat het belangrijkste is wat de schrijver over het onderwerp zegt;

• Combineer het onderwerp en de belangrijkste mededeling erover tot één zin.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Tegenstellend tekstverband 

Opsomming

Teksverband	Signaalwoorden	Voorbeelden
Tegenstellend geeft een tegenstelling tussen tekstdelen aan	...	...

Tegenstellend

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Tegenstellend tekstverband 

Opsomming

Teksverband	Signaalwoorden	Voorbeelden
Tegenstellend geeft een tegenstelling tussen tekstdelen aan	maar, echter, evenwel, toch, daarentegen	Mijn vriendin zei dat ze het geen enge film vond, toch kneep ze steeds heel hard in mijn hand tijdens de film.

Tegenstellend

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Moeilijke woordenwijzer

Als je een moeilijk woord tegenkomt:

1. Is het woord belangrijk?
2. Ja? Kijk dan of je de betekenis uit        de context kan halen.                                   - Geeft de schrijver een omschrijving,        voorbeeld of synoniem?                         - Staat in de context informatie die            een aanwijzing geeft?
3. Weet je het nog niet? -> Woordenboek, of iemand uit je omgeving!

Zoekend lezen

Klassikaal

H3.3 Tekst 1

Huiswerk

Zelfstandig werken

Verplichte opdrachten:

H3.3 opdracht  2, 4, 5, 7, 8, 9

Leestijd

Zelfstandig en stil lezen in je leesboek