Herhalen Lezen H1/2/3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhalen Lezen H1/2/3

Welkom!

1MH

Leerdoel

Aan het einde van deze les;

''...'' heb je alle leerstof herhaalt voor de toets.

''...'' heb je een samenvatting gemaakt.

Onderdelen

• Leesstrategieën: Verkennend Lezen en Nauwkeurig Lezen
• Feiten en Meningen
• Tekstverbanden en Signaalwoorden
• Verwijswoorden
• Tekstopbouw
• Onderwerp en Deelonderwerp
• Hoofd- en bijzaken
• Hoofdgedachte

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.19-28

Leesstrategieën

Hoe je een tekst leest, afhangend van je doel

Verkennend en nauwkeurig lezen

(Later ook zoekend en studerend)

Hoe pak je het aan?

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.19-28

Stappenplan bij verkennend lezen

Om een eerste indruk te krijgen

Je leest dus nog niet helemaal

• Lees de titel en de eerste en laatste alinea;
• Lees tussenkopjes en vet- of schuingedrukte woorden;
• Bekijk eventuele afbeeldingen;
• Lees de bronvermelding.

Vragen als:

• Wat is het onderwerp?
• Wat voor soort tekst is het?
• Met welk doel is het geschreven?
• Hoe is het opgebouwd? Is er een duidelijke inleiding en slot?
• Wat is de bron en wie is de schrijver?

Titel

Tussenkop

Bron

Eerste alinea

Afbeelding

Laatste alinea

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.19-28

Stappenplan bij nauwkeurig lezen

Als je de tekst wilt begrijpen en precies wilt weten wat erin staat

• Lees de tekst aandachtig, zin voor zin.
• Let op de informatie in de inleiding en het slot.
• Vraag je af wat het belangrijkste is wat over het onderwerp wordt gezegd.
• Stel de betekenis vast van belangrijke moeilijke woorden.
• Bekijk wat het verband is tussen de verschillende delen van de tekst.

2.3 Lezen                                                                                                                                     p.80-89

Feiten en meningen

Feiten:

• Waar en/of echt gebeurd
• ''De Maastoren is het hoogste Nederlandse gebouw.''
• ''Het gebouw is op 28 mei 2010 officieel geopend.'' 
• Beide feiten kun je controleren.

Meningen:

• Wat iemand ergens van vindt
• Verschillen vaak
• Andere woorden: standpunt, oordeel, opinie                                                                 en opvatting.

2.3 Lezen                                                                                                                                     p.80-89

In een goedgeschreven tekst is er een verband tussen de woorden, zinnen en alinea’s. We noemen dit het tekstverband. 

Signaalwoorden geven aan om welk tekstverband het gaat.

In deze paragraaf:

opsommend tekstverband 

tijdsvolgorde 

tegenstellend tekstverband

Opsomming

2.3 Lezen                                                                                                                                     p.80-89

Teksverband	Signaalwoorden	Voorbeelden
opsommend noemt twee of meer tekstdelen in volgorde	...	...
tijdsvolgorde geeft aan in welke volgorde gebeurtenissen plaatsvinden	...	...
tegenstellend geeft aan welke tekstdelen een tegenstelling vormen	...	...

2.3 Lezen                                                                                                                                     p.80-89

Teksverband	Signaalwoorden	Voorbeelden
opsommend noemt twee of meer tekstdelen in volgorde	ten eerste, ook, tevens, om te beginnen, verder, bovendien, daarnaast, niet alleen..., maar ook, zowel... als, ten slotte	Sofie heeft het uitgemaakt. Niet alleen omdat Jaap met Dina naar de film is geweest, maar ook omdat hij haar heeft voorgelogen. Bovendien had ze al een tijdje genoeg van hem.
tijdsvolgorde geeft aan in welke volgorde gebeurtenissen plaatsvinden	eerst, intussen, terwijl, toen, vervolgens, daarna, voordat, nadat, zodra, ten slotte	Nog voordat Jaap was uitgesproken, gooide Sofie hem een glas water in het gezicht. Meteen daarna is ze vertrokken.
tegenstellend geeft aan welke tekstdelen een tegenstelling vormen	maar, echter, toch, evenwel, daarentegen, enerzijds... anderzijds, daar staat tegenover, integendeel	Jaap mist Sofie enorm, maar hij laat het niet merken. Sofie wil hem nooit meer zien. Jaap daarentegen is nog steeds gek op haar.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Verwijswoorden

Als een schrijver niet steeds dezelfde woorden wil gebruiken, vervangt hij ze door verwijswoorden. Die verwijzen naar iets wat eerder is genoemd.

Bijvoorbeeld: Mijn broer Willem spaart voor zijn rijbewijs. Hij wil zodra hij zeventien is rijles nemen.

Om vast te stellen waar een verwijswoord naar verwijst, kun je een vraag stellen die begint met wie, wat, waar of welk(e). 

Wie wil zodra hij zeventien is rijles nemen? (mijn broer Willem)

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Verwijswoorden

• De hond liep snel, hij had veel energie.

• Sarah ging naar de winkel, omdat ze iets moest kopen voor het avondeten.

• Mijn broer heeft een nieuwe fiets, deze is veel sneller dan zijn oude.

• Het boek lag op de tafel, maar ik kon het niet vinden toen ik het nodig had.

• De leraar legde de opdracht uit, die was best lastig.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Tekstopbouw

In een goedgeschreven tekst staat de informatie in een logische volgorde. 

Deze volgorde noem je de tekstopbouw. 

Twee manieren om een tekst op te bouwen komen veel voor:

1. Een driedeling: inleiding – kern – slot;
   
2. Een tweedeling: inleiding – kern.                                                                            (meestal in een nieuwsbericht)

• Inleiding: Kort, met informatie waaruit                                                                       het onderwerp af te leiden is.
• Kern: Langste, vaak meerdere alinea's                                                                         en deelonderwerpen.
• Slot: Kort, vaak een samenvatting of                                                               conclusie. Geen nieuwe informatie.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Opbouw van alinea's

Ook alinea's hebben een duidelijke opbouw.

• Bijna altijd een kernzin (belangrijkste informatie) (vaak de eerste alinea)
• De andere zinnen toelichting; uitleg of voorbeeld

• Voorbeeldalinea:
  
• De herfst is mijn favoriete seizoen. In deze tijd van het jaar beginnen de bladeren van de bomen te verkleuren en vallen ze langzaam op de grond. Het weer is vaak fris, maar nog niet te koud, waardoor het perfect is voor lange wandelingen in de natuur. Ik geniet ervan om in de herfst het bos in te gaan, waar de geur van de bladeren en de aarde mij altijd rust geeft.

• Wat is hier de kernzin?

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.19-28

Titel

Bijna elke tekst heeft een titel

Noemt vaak het onderwerp of een aanwijzing hiernaar

In een (online) krant vaak 'kop' of 'krantenkop'

Tussenkopje

In de tekst boven tekstgedeelten

Vertellen waar het gedeelte over gaat

1.3 Lezen                                                                                                                                     p.19-28

Onderwerp en deelonderwerp

Onderwerp: Beschrijft waar de tekst over gaat. 

Je kunt het in een paar woorden formuleren. 

kijk eerst naar de titel en lees de eerste alinea.

Deelonderwerp: Een tekstgedeelte dat een deel van het onderwerp behandelt. 

Kan uit één alinea bestaan, maar ook uit meer alinea’s.

Soms al te zien aan het tussenkopje.

 

Voorbeeld: 

Onderwerp: De nieuwe school.

Deelonderwerpen: De nieuwe klas. De mentor. De eerste lessen.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Hoofd- en bijzaken

In elke tekst staat belangrijke en minder belangrijke informatie

• Hoofdzaken: belangrijke informatie
• Bijzaken: minder belangrijk, verduidelijken de hoofdzaken
• Bijvoorbeeld; een voorbeeld, herhaling of uitleg

Zo vind je de hoofdzaken:

• Kun je de deelonderwerpen duidelijk onderscheiden 

   in de tekst? Kijk dan per deelonderwerp wat de 

   hoofdzaak is.

• Maak gebruik van de kernzinnen van de alinea’s; 

   die noemen het onderwerp van de alinea of 

   bevatten de belangrijkste informatie.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Hoofdgedachte

Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Vaak in de titel, inleiding en/of slot.

Gebruik de kernzinnen om te controleren of aan te vullen.

• Voorbeeld; Duitse kinderen hebben ook moeite met de naamvallen in het Duits, en zelfs als je fouten maakt, begrijpen Duitsers je meestal toch wel.

	Toelichting	Voorbeeld
Titel en/of inleiding	Bevat soms een samenvatting. Stelt soms een vraag. Bevat soms een mening.	Titel : Hebben ook Duitse kinderen problemen met de naamval? Inleiding : Het Duits is berucht om zijn lastige naamvallen. Ook voor Duitsers zelf zijn die lastig.
Slotalinea	Geeft soms antwoord op de vraag uit de inleiding. Bevat soms een samenvatting of conclusie.	Conclusie : Er is tot slot ook een beetje troost voor alle Duitslerenden die met naamvallen worstelen. Zelfs als je de verkeerde naamval gebruikt, is dat niet zo erg. De Duitsers begrijpen toch (bijna) altijd wat je bedoelt. En soms doen ze het ook zelf fout.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.147-157

Hoofdgedachte

Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Zo formuleer je de hoofdgedachte:

• Zoek het onderwerp van de tekst;

• Bedenk wat het belangrijkste is wat de schrijver over het onderwerp zegt;

• Combineer het onderwerp en de belangrijkste mededeling erover tot één zin.

3.3 Lezen                                                                                                                                  p.145-157

Moeilijke woordenwijzer

Als je een moeilijk woord tegenkomt:

1. Is het woord belangrijk?
2. Ja? Kijk dan of je de betekenis uit        de context kan halen.                                   - Geeft de schrijver een omschrijving,        voorbeeld of synoniem?                         - Staat in de context informatie die            een aanwijzing geeft?
3. Weet je het nog niet? -> Woordenboek, of iemand uit je omgeving!

Zoekend lezen