Thema 3: De partituur

• MCV 3e graad
• Deeltijds kunstonderwijs

De PARTITUUR

Thema 3 uit 'Sonar'

3.1. Ontstaan uit noodzaak

Door de mondelinge overlevering leerde men vanuit de geschreven tekst de melodie uit het geheugen. Naamrate de kerkgezangen zich uitbreidden, werd het moeilijker en zelfs onogelijk om alles uit het hoofd te leren.

Daarom ontstond de eerste vorm van schriftuur: NEUMEN

Neumen

Zijn kleine tekentjes boven de Latijnse lettergrepen die de richting van de melodie aangaven (stijgend of dalen of op dezelfde toon blijven).

Deze eerste vorm van neumen gaf geen exacte aanduiding van intervallen of toonhoogte aan.

In een later ontwikkelingsstadium ontstonden neumen die de intervallen tussen de tekens aangaven en werd de vierlijnige notenbalk geintroduceerd. De bedenker hiervan is Guido van Arezzo (ca 990-1050).

Wat is belangrijk te onthouden?

- vroeger, lang geleden, werd er niets genoteerd. Na een tijdje vond me een 4 lijnige notenbalk uit

de noten zoals wij ze nu kennen, waren een soort vierkant

- De persoon die dit heeft 'uitgevonden' is Guido Van Arezzo: de grondlegger van de muzieknotatie zoals wij die nu kennen

In de renaissance wordt de boekdrukkunst uitgevonden. Vanaf dan kan bladmuziek ook gedrukt worden.

Dit gaat uiteraard sneller dan overschrijven, dus meer mensen konden muziek zingen en spelen van de partituur. 

3.2 Verdere evolutie van de partituur

Doorheen de muziekgeschiedenis worden de orkesten groter, willen de componisten meer details noteren en dit vind je allemaal terug op de partijen en partituren.. 

De PARTITUUR is de partij van de dirigent, waarop alle deelnemende instrumenten genoteerd staan.

Een partituur wordt op een bepaalde manier samengesteld

- voor elk instrument wordt één notebalk gebruikt.

-  de notenbalken van de instrumenten die gelijktijdig spelen, worden met elkaar verbonden door een verticale lijn = het systeem

- Instrumenten van dezelfde familie staan bij elkaar en worden verbonden met een accolade

- Bij iedere instrumentfamilie staan de instrumenten met de hoogste tessituur bovenaan

https:

Aan de slag: Opdracht 3.3

- Opdracht bij de partituur van A. Dvorak.

- Grafische partituur

- Leadsheet