h3 Nederland is een rechtsstaat 2024

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een rechtsstaat is
Je kunt vertellen hoe de macht van de overheid wordt beperkt
Je kunt de problemen van onze rechtsstaat noemen en toelichten

Waar denk jij aan bij het woord
klassenjustitie?

Wat vind jij? Camera's op toiletten, mag dat?

Rechtsstaat

Een land waar de rechten en plichten van burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd

Rechtshandhaving

De overheid moet zorgen voor het handhaven van de rechtsorde.
Dus als jij de regels overtreedt, mag de overheid optreden.

Rechtsbescherming

Daarnaast moet de overheid ook de rechten van burgers beschermen.
Tegen te grote overheidsmacht en tegen willekeur door de overheid

Kenmerken van de rechtsstaat

Er is rechtsgelijkheid

Kenmerken van de rechtsstaat

Er is rechtsgelijkheid

Alle burgers hebben grondrechten

Kenmerken van de rechtsstaat

Er is rechtsgelijkheid

Alle burgers hebben grondrechten

De machten zijn gescheiden (trias politica)

Kenmerken van de rechtsstaat

Er is rechtsgelijkheid

Alle burgers hebben grondrechten

De machten zijn gescheiden (trias politica)

Legaliteitsbeginsel

kern

De kern van deze kenmerken is dat burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik van de overheid

Uitvoerende Macht

Wetgevende macht

Rechtsprekende macht

Trias Politica

• "Scheiding der drie machten":
  1. Wetgevende macht
  2. Uitvoerende macht
  3. Rechtgevende macht
• Om misbruik te voorkomen
  

Niemand kan een rechter dwingen een verdachte schuldig te verklaren.
Hij is onafhankelijk en onpartijdig.

De regering (ministers + koning) en het gekozen parlement (eerste en tweede kamer).

ministers, OM, burgemeesters,

Klassenjustitie

Klassenjustitie: 

als politie, justitie of de rechter mensen uit verschillende sociale klassen of verschillende etnische groepen verschillend behandelen. 

Klassenjustitie vindt plaats bij opsporing, vervolging en berechting.

Uitgangspunten strafrecht

- Delicten en straffen staan beschreven in de wet

- De rechter kijkt altijd naar de situatie waarin het delict plaatsvond. 

   > noodweer                       > overmacht

- De rechter houdt rekening met de persoonlijke omstandigheden van de verdachte

  > ontoerekeningsvatbaarheid 

Veiligheid of privacy?

Rechtshandhaving botst met rechtsbescherming

Georganiseerde misdaad bestrijden > gegevens internet

Terrorismebestrijding > zonder toestemming fouilleren.

Hoeveel privacy inleveren voor veiligheid?

Ongelijke behandeling

Klassenjustitie: mensen uit hogere klassen worden bevoorrecht boven mensen uit lagere klassen.

1. door verschillen in inkomen, opleiding, scholing en cultuur minder mogelijkheden.

2. vooroordelen

3. sneller aangifte /  zwaarder gestraft. 

Rechtsstaat herhaling

Wat zijn kenmerken van een rechtsstaat?

Welke 3 machten zijn er ?

waarom belangrijk?

klassenjustitie

rechtsbescherming /  rechtshandhaving

Maken

opdracht 1 t/m 18