10.3 transcriptie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

thema 4 DNA

bs 3 transcriptie

Telomeer

Repetetief DNA

Na 50 celdelingen is er 1/5 van het telomeer over --> Apoptose

DNA technieken

PCR (Kunstmatige replicatie)

Sequencing (Bepalen van basevolgorde)

Gelelektroforese (Manier om te sequencen)

Fingerprinting (personen identificeren) dmv. restrictie - enzymen (Knip-enzymen uit bacterien)

DNA fingerprints die gebruikt worden in de rechtszaal lijken een beetje op de streepjescodes zoals je die op produkten in de supermarkten aantreft. Het patroon van de streepjes in een fingerprint komt overeen met

1. de aanwezigheid van DNA-fragmenten van verschillende grootte
2. de volgorde van de genen op bepaalde chromosomen
3. de aanwezigheid van dominante en recessieve allelen voor bepaalde eigenschappen
4. de volgorde van basen in een bepaald gen

Wat is een primer?

1. Stukje DNA gemaakt door ligase
2. Stukje RNA gemaakt door primase
3. Stukje RNA gemaakt door polymerase
4. Stukje DNA gemaakt door helicase

Hoe wordt een DNA molecuul altijd afgelezen?

1. Van 5' uiteinde naar 3' uiteinde
2. Van 3' uiteinde naar 5' uiteinde

Wat doet een restrictie-enzym?

1. Is gelabeld nucleotide gebruikt bij sequencen
2. Verbreekt waterstoffenbruggen bij replicatie
3. Kan Okazaki-fragementen aan elkaar koppelen
4. Herkent specifieke nucleotidesequentie en knippen DNA daar door

Zet de 7 stappen van replicatie in de juiste volgorde 

1

2

3

4

5

6

7

Primase maakt korte RNA primers die functioneren als startpunt van DNA polymerase

Ligase verbindt alle DNA fragmenten aan elkaar.

RNA primers worden vervangen door DNA nucleotiden

replicatie start bij een ori (replicatie startpunt)

single strand binding proteins voorkomen dat het dna weer dubbelstrengs wordt.

Helicase verbreekt de waterstofbruggen en maakt dsDNA ssDNA

DNA polymerase bindt een primer en verlengd deze aan de 3' uiteinde.

Primase

RNA Primer

SSBP's

DNA-polymerase

Helicase

Okazaki fragment

DNA-ligase

bs 3 transcriptie

leerdoel: je kunt beschrijven hoe transcriptie plaatsvindt.

Begrippen transcriptie

RNA, transcriptie, mRNA, rRNA, tRNA, RNA-polymerase, promotor, transcriptiefactor, coderende streng, template/matrijsstreng, splicing, introns, exons

DNA -> Eiwit

00:15

Hoe heten deze 'factors'?

00:41

Hoe heet deze fase van transcriptie?

1. Initiatie
2. Elongatie
3. Terminatie
4. Lezen

00:53

In welke fase van de transcriptie zitten we nu?

1. Initiatie
2. Elongatie
3. Terminatie
4. Processing

01:05

Wat is dat gele molecuul wat hier gevormd wordt?

01:07

Met welke streng komt het RNA overeen?

01:50

Welke fase was dit?

1. Initiatie
2. Elongatie
3. Terminatie
4. Stop

Bewerking van pre-mRNA tot mRNA (Binas 71H)

Binas 71H introns en exons

• Het gevormde mRNA door transcriptie is nu nog pre-mRNA. 
• De pre-mRNA-streng krijgt een poly-A-staart aan het 3'-einde.
• Tijdens de transcriptie verbinden enzymen een CH3-groep aan het 5'-einde van het mRNA: de 5'-cap.
• Daarna volgt nog het verwijderen van introns. Hierbij blijven alleen de exons over. Dit proces heet splicing.

https:

Transcriptie en splicing 

Stel we willen een bacterie genetisch modificeren om een mensen eiwit te maken. Wat moeten we dan in de bacterie doen?

1. DNA van het gen
2. Een DNA kopie van het mRNA
3. Het pre-mRNA
4. Het eiwit

Van dubbelstrengs DNA heeft een deel van een coderende-streng de nucleotidesequentie CGGATACGGTTA.
Wat is de sequentie van nucleotiden in het RNA-molecuul dat wordt gesynthetiseerd?

1. GCCTATGCCAAT
2. GCCUAUGCCAAU
3. CGGAUACGGUUA
4. UAACCGCACCCG

Een student doet onderzoek naar de nucleotidensamenstelling van een bepaald stuk dubbelstrengs DNA. Hij gebruikt hiervoor het mRNA dat gevormd is door transcriptie van dit bepaalde stuk DNA. Dit mRNA bestaat voor 45% uit adenine, voor 15% uit cytosine, voor 25% uit guanine en voor 15% uit uracil. Op grond van deze gegevens kan de nucleotidensamenstelling van het corresponderende DNA worden afgeleid.
Wat is de procentuele verdeling van de verschillende nucleotiden in dit stuk DNA?

1. 20% A, 30% C, 30% G, 20% T
2. 25% A, 45 % C, 15% G, 15% T
3. 30% A, 20% c, 20% G, 30% T
4. 45% A, 15% C, 25% G, 15% T

Transcriptie
Een DNA-fragment dat is geïsoleerd uit een Coli-bacterie heeft de volgende volgorde:

    5' – GTAGCCTACCCATAGG – 3' (coderende streng)

Vanaf de template- of matrijsstreng wordt mRNA gemaakt.
Welke basenvolgorde heeft dit mRNA?

1. 3' --CAUCGGAUGGGUAUCC-- 5'
2. 5' --GUAGCCUACCCAUAGG-- 3'
3. 5' --GGAUACCCAUCCGAUG-- 3'
4. 5' --CACAGAUACCCAGAUG-- 3'

rest van de les/huiswerk

maak 37 - 41 

of 

doe de oefening op de volgende dia 

of

bekijk de instructies van NG BIOLOGIE

biologiepagina.nl