Rechtvaardigheid bespreken

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Rechtvaardigheid

Portfolio opdracht 6

- Enquête UU!

- Lesopeningen

Individuele presentatie

1. Principes/fundamentele aannames

2.Hoe rechtvaardigheid bereiken?

3. Waarop gericht? Wat is het doel?

4. Op welke manier kun je dit gedachtegoed 

in onze huidige tijd terug herkennen?

5. Evalueer de sterke en zwakke 

punten van de theorie.

Kort en krachtig beantwoorden.

1. Utilitarisme

2. Rawls

3. Nussbaum

4. Nozick

Context: Einde v/d grote verhalen

Na de WO2: Teleologische opvattingen v/d geschiedenis zijn onhoudbaar, zoals 

de Verlichting (bevrijding van de mensheid door de rede) 

&

het marxisme (bevrijding mensheid door klassenstrijd > communistische heilstaat)

Bij de volgende filosofen is er scepticisme over de waarde en de mogelijkheid om 

grote normatieve systemen te ontwikkelen.

1. Utilitarisme

1.Principes: 

2. Hoe:  

3. Doel: 

4. Nu: 

5. Evaluatie: 

Vb: 

1. Utilitarisme

1.Principes: Gevolgen van handelen (consequentialisme): zo weinig mogelijk schade en zoveel mogelijk algemeen nut/welzijn (geluk/genot). Geluk/welzijn is intrinsiek goed.

2. Hoe: Handelen zodat totale hoeveelheid welzijn/geluk toeneemt in de wereld.

3. Doel: Zoveel mogelijk totale welzijn.

4. Nu: Corona, medische wereld, pijn vermijden, 'vooruitgang' en geluk nastreven is volgens onze normen en waarden erg centraal.

5. Evaluatie: Onpersoonlijk/onpartijdig. Mijn/ons welzijn niet belangrijker dan ander? Zijn er zaken belangrijker dan pijn VS genot? Wie verdient wat? Wat betekent welzijn? Vergt te veel van ons?

Vb: We zouden een groot deel van onze luxe moeten opgeven zodat anderen die het minder hebben meer geluk zouden kunnen ervaren. Of: Martelen toegestaan voor totaal meer welzijn?

2. Rawls

1.Principes: 

2. Hoe:  

3. Doel: 

4. Nu: 

5. Evaluatie: 

Vb: 

2. Rawls

Reactie utilitarisme: kan geen mensenrechten garanderen. Individu kan worden opgeofferd voor welzijn maatschappij. 

1.Principes: Onpartijdigheid, oorspronkelijke positie en eerlijkheid. 'Zonder aanziens des persoons'. 

2. Hoe: Onpartijdig en redelijk oordelen vanachter de sluier van onwetendheid. We moeten ons richten op de minstbedeelden in de samenleving, dat ook zij gelijke kansen genieten.

3. Doel: Eerlijkheid (communicatie), basisrechtvaardigheid, overlappende consensus en vrijheid.

4. Nu: Mensenrechten en sociale grondrechten.

5. Evaluatie: We leven nú en niet in een of andere denkbeeldige toestand van waaruit we een onpartijdig oordeel zouden kunnen vellen. Mensen hebben gevestigde belangen, gevoelens en een geschiedenis.

Vb: Blind oordelen: Voice of Holland of Love is Blind (Netflix) Of: "Wat gij niet wil dat u geschiedt doet dat ook een ander niet "

3. Nussbaum

Leven, gezondheid, verbeeldingskracht, gevoelens, sociale banden, andere biologische soorten, spelen en vormgeving eigen omgeving

1.Principes: 

2. Hoe:  

3. Doel: 

4. Nu: 

5. Evaluatie: 

Vb: 

3. Nussbaum

Reactie op voorgaande: Rechtvaardig handelen in x situatie is niet een 'moreel rekensommetje'.

1.Principes: Kwaliteit van leven. Boven-cultureel uitgangspunt: basale, gedeelde menselijkheid. Empirisch: basale ingrediënten van wat de mens is.

2. Hoe: Kansen, vrijheden en mogelijkheden creëren.

3. Doel: Floreren = subjectief en contextgebonden.

4. Nu: In zekere zin mensenrechten. Sociaal werk.

5. Evaluatie: Is er genoeg aandacht voor de zwaksten in de samenleving? Er moet heel veel gebeuren voor dit programma.

Vb: Sociaal werk en school: hier wordt er als het goed is op een brede manier gelet op mensen (leerlingen) die ontwikkelen in context.

Leven, gezondheid, verbeeldingskracht, gevoelens, sociale banden, andere biologische soorten, spelen en vormgeving eigen omgeving

4. Nozick

1.Principes: 

2. Hoe:  

3. Doel: 

4. Nu: 

5. Evaluatie: 

Vb: 

4. Nozick

Reactie op voorgaande: De staat is geen sinterklaas! We moeten waakzaam zijn voor dwang. 

1.Principes: Je kan niet iemand verplichten een ander te helpen (belasten van verdiensten is ook dwang). Individuele vrijheid, bezit en leven.

2. Hoe:  Eerlijke handel en minimale staat voor veiligheid. Anders blijf je bezig met herverdelen. Werken belonen en rechtmatig verkregen middelen beschermen .

3. Doel: 'Nachtwakersstaat'. zoveel mogelijk individuele keuzevrijheid, bezit en leven. 

4. Nu: Vrije markt. Eigendomsrechten. Kapitalisme.

5. Evaluatie: Corrigeren van (historisch) onrecht/ongeluk? Ongelijkheid?

Vb: 

Anoniem: Wat vond je van deze les?

Wat zal je meenemen uit deze les?
Wat had je liever anders gezien tijdens deze les?