BL les 5: teksten inleiden en afsluiten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands

Begrijpend lezen
Les 5: 

Teksten inleiden en afsluiten

VWO 1
 P2 2023-2024

Lezen

10 minuten

Vorige lessen heb je geleerd ...

... welke 5 tekstdoelen er zijn en welke tekstsoorten daarbij horen.

... wat een alinea, een tussenkopje en een (deel)onderwerp zijn. 

... wat de functie van een titel is.

Aan het einde van deze les...

... weet je uit welke 3 delen een tekst bestaat.

... weet je op welke manieren een tekst kan worden ingeleid.
... weet je op welke manieren een tekst kan worden afgesloten.

1. Welk tekstdoel hoort bij de tekstsoort schoolboek?

1. informeren
2. mening vormen
3. overhalen
4. overtuigen

2. Welk tekstdoel hoort bij de tekstsoort nieuwsbericht?

1. mening vormen
2. informeren
3. overhalen
4. overtuigen

3. Bij welk tekstdoel hoort de tekstsoort recept?

1. amuseren
2. informeren
3. overhalen
4. overtuigen

4. Bij welk tekstdoel hoort de tekstvorm sollicitatiebrief?

1. overtuigen
2. informeren
3. opiniëren
4. overhalen

5. Bij welke tekstdoelen hoort de tekstvorm column?

1. opiniëren
2. overtuigen
3. overhalen
4. informeren

6. Bij welke tekstdoelen hoort de tekstvorm weblog?

1. informeren
2. overhalen
3. overtuigen
4. opiniëren

7. Wat is het verschil tussen de tekstdoelen overtuigen en overhalen?

1. Er is geen verschil.
2. Overtuigen: ervoor proberen te zorgen dat iemand hetzelfde denkt als jij. Overhalen: iemand activeren, iemand tot iets aanzetten (actief maken)
3. Overhalen: ervoor proberen te zorgen dat iemand hetzelfde denkt als jij. Overtuigen: iemand activeren, iemand tot iets aanzetten (actief maken)

8. Een tekst heeft vaak meerdere doelen, maar 1 hoofddoel (belangrijkste doel).

1. dit klopt
2. dit klopt niet

9. Wat is een tussenkopje?

1. De titel van de tekst.
2. De titel van de inleiding.
3. De titel van een alinea/een groepje alinea's.
4. De titel van het slot.

10. Wat is het verschil tussen een tussenkopje en de titel?

1. Er is geen verschil.
2. Een tussenkopje gaat over de hele tekst. De titel gaat over een alinea.
3. De titel gaat over de hele tekst. Een tussenkopje gaat over een alinea.

1. Wat is het verschil tussen een onderwerp en een deelonderwerp?

1. Er is geen verschil.
2. Een onderwerp gaat over de hele tekst. Een deelonderwerp is het onderwerp van een alinea (een deel van de tekst).
3. Een deelonderwerp gaat over de hele tekst. Een onderwerp is het onderwerp van een alinea (een deel van de tekst).

3 delen van een tekst

Een tekst bestaat uit 3 delen:

• Inleiding
• Middenstuk
• Slot

Teksten inleiden

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren inleiden. Soms kiest hij voor een combinatie. 

• Het onderwerp aankondigen (= vertellen waar de tekst over gaat)
• Een kort grappig of bijzonder verhaaltje (= anekdote) vertellen 
• Een of meer vragen stellen.
• De aanleiding voor het schrijven noemen (= vertellen waarom je schrijft)

Teksten afsluiten

Een schrijver kan zijn tekst op verschillende manieren afsluiten. Soms kiest hij voor een combinatie.

• Conclusie
• Samenvatting
• Advies

Alles in 1 overzicht

Aan de slag!

Lesboek: 

Lees: tekst 7, 8 en 9 op blz. 137 t/m 139 

LU: Ga naar: BL les 5 

Maak: vraag 1 t/m 10 vanaf slide 21

Maak: de tot-slot-vraag op de laatste slide

1. Tekst 7 is het middenstuk van een tekst over gehoorschade. De schrijver is vergeten de tekst in alinea's te verdelen. Verdeel de tekst in 3 alinea's. Noem steeds de eerste woorden van de alinea's.

2. Tekst 8 (blz. 137) zou de inleiding bij tekst 7 kunnen zijn. Op welke manieren wordt deze inleiding vormgegeven?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Het onderwerp wordt aangekondigd.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

3. Over welke drie deelonderwerpen krijg je informatie?

4. Welke 3 tussenkopjes passen bij deze deelonderwerpen?

5. Wat is het tekstdoel van tekst 7?

6. Wat is de tekstsoort van tekst 7?

Lees tekst 9 op blz. 138 van je boek.

7. Tekst 9 (blz. 138) zou de inleiding bij tekst 7 kunnen zijn. Op welke manieren wordt deze inleiding vormgegeven?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Het onderwerp wordt aangekondigd.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

Lees tekst 10 op blz. 138 van je boek.

8. Heeft de schrijver van tekst 10 (blz. 138) een van de manieren om een tekst af te sluiten gebruikt? Leg je antwoord uit.

Lees tekst 11 op blz. 139 van je boek.

9. Op welke manier geeft de schrijver de inleiding van tekst 11 (blz. 139) vorm?

10. Wat is het tekstdoel van tekst 11 (blz. 139)? En welke tekstsoort hoort daarbij?

Tot slot:
Wat vind je nog lastig?