10.2 Koolhydraten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

10.2 Koolhydraten 

Koolhydraten worden in de volksmond ook vaak suikers genoemd. 

Leerdoelen

• Je leert wat de functie is van koolhydraten in onze voeding;
• Je leert hoe koolhydraten zijn opgebouwd;
• Je leert om een reactievergelijking in structuurformules te geven van de vorming en hydrolyse van koolhydraten.

Functie van koolhydraten

• (Snelle) energiebron
• Goede spijsvertering bevorderen (vezels)
• Bouwsteen DNA

Koolhydraten

• Veel van deze glucose moleculen verbonden met een O atoom vormt een koolhydraat.
  

Koolhydraten

• Ze zitten in een ringstructuur.
• Er komen C, H en O atomen in voor. 
• Koolhydraten zijn lange ketens van deze moleculen verbonden door een zuurstofatoom.

Bouw van koolhydraten

• Een koolhydraat kan een monosacharide (1 monomeer), disacharide (2 monomeren) of polysacharide (meer dan 2 monomeren) zijn.
• Zie Binas 67F
• Wat zie je? 

antwoord

In Binas67F1 zijn C- en H-atomen weggelaten: elk hoekpunt is een C (behalve de O, die is getekend) en elke hoek moet met 1H aangevuld worden zodat elke C vier bindingen heeft.
glucose = C6H12O6

twee moleculen glucose koppelen aan elkaar door het afsplitsen van water. Dit type reactie heet een condensatiereactie

Vorming di/polysacharides

Di/polysacharide ontstaat door condensatiereactie tussen monosachariden, waarbij monosachariden aan elkaar worden gekoppeld door etherbinding ~C-O-C~

hoe heet dit molecuul? zoek op in Binas (in welke tabel staan de disachariden?)

er splitst steeds water af als glucosemoleculen aan elkaar koppelen. Vergelijk de molecuulformule van zetmeel met glucose. Wat valt je op?

hydrolyse is de omgekeerde reactie van het vormen van disachariden: het molecuul water verbreekt de binding. Er ontstaan weer 2 OH-groepen en het molecuul breekt in 2 stukken

• Je kunt ze ontleden door er H₂O aan toe te voegen.
• De binding wordt verbroken en H₂O zal zich daar vast maken.

Controleer goed hoe je de OH-groep vast tekent aan de ring. Het O-atoom moet altijd aan de ring zitten, het H-atoom moet altijd het buitenste atoom zijn (ook als je de OH-groep aan de linkerkant van de ring zet!)

(C6H10O5)n + n H2O --> n C6H12O6

je gebruikt de index 'n' zoals je ook een getal zou gebruiken

(de index hoort laag te staan, maar wordt niet goed weergegeven)

Hydrolyse van di/polysachariden

Hydrolyse van di/polysacharide geeft losse monosachariden.

Micro - meso - macro

Je kunt op drie verschillende manieren naar stoffen kijken:

Macro niveau: Water is vloeibaar, kleurloos.

Meso niveau: Om het verdampen te verklaren kijken we naar water als deeltjes die uit elkaar gaan.

Micro niveau: Water bestaat moleculair uit twee atomen waterstof en een atoom zurstof.

Macro - (meso) - micro

Lees pagina 54 uit 10.2

Kan je het verschil een beetje voorstellen? 

Magnesiumatomen hebben een sterke metaalbinding

1. Macro
2. Micro

Koperdraad is buigzaam

1. Macro
2. Micro

De geur van een geurkaars

1. Macro
2. Micro

Een chlooratoom heeft 7 elektronen in zijn buitenste schil.

1. Macro
2. Micro

1. Macro
2. Micro

Aan de slag 

 Maak opdracht 6 t/m 11 (12, 13)

Morgen ook nog tijd voor, echter bekijken we dan ook weer een ander soort opdracht.